Lesbók Morgunblaðsins - 06.02.1999, Blaðsíða 20

EKKI
ÓRAUN-
. SÆIR í
REYKJAVlK
Hvernig gengur undirbúningur menningarborganna
níu fyrir árið 2000? Hvar er Reykjavík stödd í skipu-
lagningunni? Munu dagskrár menningarborganna
» ekki drukkna í samkeppninni við hátíðahöld stórborg-
anna vegna aldamótanna? ÞROSTUR HELGASON
hitti Hilde Teuchies, framkvæmdastjóra samtaka
menningarborganna níu, að máli í Reykjavík og lagði
fyrir hana nokkrar spurningar sem lúta að undir-
búningi menningarársins 2000.
■V ■ ■ NDIRBÚNINGUR borg-
I anna níu gengur eins og við
I er að búast,“ . segir Hilde
I Teuchies, framkvæmdastjóri
I samtaka borganna níu sem
H B verða menningarborgir Evr-
ópu árið 2000, en þau voru
stofnuð árið 1998 til þess að
halda utan um sameiginleg verkefni borg-
anna. Auk Reykjavíkur munu Helsinki,
Björgvin, Kraká, Brussel, Prag, Santiago de
Compostela, Avignon og Bologna bera titil-
inn menningarborg Evrópu árið 2000.
„Borgirnar eru afar ólíkar. Þær eru stórar
og litlar, þama eru höfuðborgir og aðrar
borgir. Þær einkennast af óhkum hugsunar-
hætti, ólíkum starfsháttum og eru því að
vinna hver á sinn sérstaka máta. Og vissu-
lega gengur skipulagning misjafnlega vel.“
Smeeðin og fjarieegðin geeti
valdið Reykjavík erfiðleikum
Að mati Hilde er undirbúningurinn vel á
veg kominn í Reykjavík. „Miðað við stærð
borgarinnar og það fjármagn sem hún hefur
úr að spila þá miðar vel við undirbúning hér
- og það segi ég ekki bara af kurteisi. Mér
fínnst stjómendur verkefnisins hér hafa
mótað sér stefnu sem er ekki of óraunsæ,
hugmyndir þeirra em ekki líklegar til þess
að sprengja utan af sér þann fjármagns-
ramma sem verkefninu er settur og ég hef
heyrt að samstarfíð við aðalstyrktaraðila
gangi mjög vel en það er ekki hægt að segja
um allar borgirnar. Undirbúningi er þó
hvergi nærri lokið, enn á margt eftir að
* gera.“
Hilde segir að það sé einkum tvennt sem
geti valdið Reykjavík erfíðleikum, smæðin
og fjarlægðin frá meginlandinu. „Það er því
að vissu leyti erfitt fyrir Reykjavík að keppa
við stærri borgirnar sem þurfa auk þess ekki
að glíma við þessar fjarlægðir. Reykjavík er
samt ekki minnsta borgin heldur Avignon í
Frakklandi."
Samkeppni við aldamóta-
háfíðahöld stórborga
Flestar borgir Evrópu og þá ekki síst stór-
borgir á borð við London og París eru að
skipuleggja hátíðarhöld á aldamótaárinu.
/*>- Hafa sumir stjórnendur menningarborganna
níu lýst nokkrum áhyggjum vegna þessa.
Allar borgir stefna vitanlega að því að laða til
sín ferðamenn á þessu ári og því gæti slagur-
inn orðið harður. Spámenn í ferðamanna-
bransanum hafa raunar sumir spáð því að
það verði svo mikið um að vera í hverju
landi, í hverri borg að enginn muni fara
neitt, fólk muni bara halda sig heima við.
Aðspurð segist Hilde ekki hafa miklar
áhyggjur af þessu. „Menningarborgaverk-
efnið snýst ekki um aldamótin, heldur um
menningu. Markmið borganna eru því ekki
að efna til einhverrar stórsýningar sem varir
eina nótt, heldur hátíðarhalda sem hafa var-
anlegt gildi. Menningarárið á að vera vísir að
einhverju öðru og meiru, það á að byggja
upp fyrir komandi ár en ekki bara þetta eina.
Að auki held ég að borgimar níu muni líka
gera mjög mikið út á sitt eigið heimafólk.
Auðvitað vilja allir auka ferðamannastraum-
inn og það hefur líka alltaf verið raunin í
þeim borgum sem hingað til hafa verið
menningarborgir Evrópu, en það er ekki
meginmarkmiðið. Aðalatriðið er að vinna
með og fýrir heimafólkið, opna augu þess
fyrir sinni eigin menningu og evrópskri
menningu. Þetta hefur raunar allt frá því að
fyrsta borgin hlaut þennan titil, menningar-
borg Evrópu árið 1985, verið meginmark-
miðið, að vekja heimamenn tiltekinnar borg-
ar til vitundar um menningu sína og evr-
ópska menningu. Menningarborgirnar hafa
þannig haft þau grundvallarverkefni að
kynna evrópska menningu íyrir íbúum sín-
um á sem fjölbreyttastan hátt og að koma
sinni eigin menningu á framfæri, bæði við
íbúa sína og heiminn allan.
Einu borgirnar sem ég býst við að gætu
átt í erfiðri samkeppni eru Bologna og
Avignon. Kaþólska kirkjan í Róm mun vera
með gríðarleg hátíðarhöld í tilefni af 2000
ára afmæli kristninnar og þau eiga eftir að
kalla á mikla athygli. Og París er að undir-
búa mikil hátíðarhöld í tilefni af aldamótun-
um. En bæði Bologna og Avignon eru þegar
komnar í gott samstarf við höfuðborgirnar
og er miðað að því að beina athyglinni að
menningarborgunum líka.“
Samstarfiö
gengur vel
Hilde segir að ’þrátt fyrir að borgirnar níu
séu afar ólíkar þá gangi samstarfsverkefnin,
sem þær hafa efnt til, vel. Samstarfsverkefni
borganna voru upphaflega níu, eitt frá hverri
borganna en nú séu þau átta. Þessi átta
verkefni eru komin misvel á leið en það
gengur til dæmis mjög vel að skipuleggja
verkefnið sem Reykjavík stendur að en það
kallast Raddir Evrópu. „Verkefnið felst í
stofnun fjölþjóðlegs kórs ungs fólks undir
stjórn Þorgerðar Ingólfsdóttur en kórinn
mun verða í nánu samstarfi við Björk Guð-
mundsdóttur.“
Morgunblaöiö/Árni Sæberg
HILDE Teuchies, framkvæmdastjóri samtaka menningarborganna níu árið 2000, segist ekki
óttast samkeppni frá stórborgum Evrópu á menningarárinu, menningarárið snúist ekki um
aldamótin heldur menningu.
mm
Evrópusambandið Iregl
lii að styrkja menningu
Hilde hefur einnig það hlutverk að vera
tengiliður milli borganna níu og Evrópusam-
bandsins og vera leiðbeinandi við fjárum-
sóknir úr Evrópusjóðnum. Framlag Evrópu-
sambandsins til menningarborganna hefur
hingað til verið 1% af kostnaði en það gæti
hugsanlega lækkað á næsta ári þegar borg-
irnar verða níu.
Aðspurð segir Hilde að það sé rétt að
nokkurrar óánægju hafí gætt vegna þessa.
„Hugmynd Evrópusambandsins var ekki sú
að ausa peningum í borgirnar sem bera
þennan titil. Framlag sambandsins hefur
alltaf verið frekar lágt. Eigi að síður hafa
stjórnmálamenn alltaf lagt áherslu á að þetta
verkefni væri mikilvægt. Sem stendur vitum
við ekki hversu hátt framlag sambandsins
mun verða fyrir árið 2000, það gæti orðið
minna en 1%. Við erum að vinna hörðum
höndum að því nú að framlagið verði hið
sama og til annarra borga sem hafa borið
þennan titil en hafa verður í huga að borg-
irnar eru níu að þessu sinni og því eigum við
svolítið erfitt uppdráttar.
Evrópusambandið hefur alltaf verið tregt
til að leggja fé til menningarmála vegna
þess að aðildarríkin telja að hver þjóð um
sig eigi að fjármagna sína menningarstarf-
semi. Síðan þrengir líka sífellt meir að Evr-
ópusambandinu fjárhagslega vegna þess að
ríkjunum innan þess er að fjölga, í stað
fímmtán nú gætu þau verið orðin átján eða
jafnvel 23 bráðlega. Barátta okkar er því
erfíð en við erum samt sem áður bjartsýn á
að framlagið verði aukið. Við teljum að Evr-
ópusambandið ætti að gera undantekningu
árið 2000, fyrst nefndin útnefndi allar níu
borgirnar ætti sambandið að minnsta kosti
að ganga úr skugga um að framlag til þeirra
yrði það sama og það hefur verið til annarra
borga.“
Hilde vill geta þess að allir þeir sem
standa að viðburðum á árinu geti sótt um
einstaka styrki til Evrópusambandsins,
hvort sem þeir eru hluti af menningar-
borgaverkefninu eða ekki og það muni
vissulega verða gert. Sömuleiðis sé hún að
sækja um styrk til að efla samvinnu borg-
anna níu.
Þegar Hilde er spurð í hvaða borg hún
vilji sjálf helst vera árið 2000 svarar hún því
til að allar borgirnar bjóði upp á mjög áhuga-
verða dagskrá. „Eg vil helst vera alls staðar
og mun reyna að fara sem víðast. Eg vil til
dæmis koma hingað í ágúst þegar hinn fjöl-
þjóðlegi kór, Raddir Evrópu, mun koma
fram og sömuleiðis vil ég verða vitni að
frumflutningi á Baldri eftir Jón Leifs.“
20 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 6. FEBRÚAR 1999