Lesbók Morgunblaðsins - 21.08.1999, Blaðsíða 1
FIRMA '99
oa
a
MENNING
LISTIR
ÞJÓÐFRÆÐI
FIRMA '99, sýning Myndhöggvarafélagsins í Reykjavík, verður formlega
opr íuð í l dag klukkan 17. Boðið er upp á opnunarferð um sýninguna og
hefst hún í Árbæjarsafni klukkan 12:30. Sýningin er dreifð um tíu staði í
i Dorg |inni \: >ar sem eru verk átta félaga í Myndhöggvarafélaginu í Reyl< :javík
°g tveggja gesta frá öðrum menningarborgum ársins 2000.
^Perk tímenninganna sem
K taka þátt í nýjasta „strand-
B höggi" Myndhöggvarafé-
B lagsins í Reykjavík sýna vel
K þær ólíku myndir sem sam-
ms tímaskúlptúr getur tekið á
sig, með tilliti til efniviðar,
▼ tækni, framsetningar og
inntaks. Myndverkin spanna allt frá „hefð-
bundnum" þrívíðum hlutum til ljósmynda og
stærri umhverfisverka. í rauninni flestar
tegundir myndlistar, aðrar en málverk.
En hvað er það sem sameinar - svo nokkur
dæmi séu tekin - jafn ólík verk og sviðsetta
ljósmynd af fólki að bíða eftir strætó, litla
kassa með leyndardómsfullum hlutum sem
sýningargestur getur fengið lánaða með sér
heim, völundarhús gert úr mannheldri fjár-
girðingu, klukkur sem ganga bæði aftur á
bak og áfram, gegnsæja sýningarkassa á
stærð við símaklefa, fulia af grænum gler-
flöskum, teikningar af útköllum sjúkra- og
slökkviliðsbíla, raddir úr hátalara, upplýstan
leikvöll og gjörning sem berst út yfír sundin
og út í nærliggjandi eyju - undir merkjum
Myndhöggvarafélags Reykjavíkur, gerir þau
með öðrum orðum að skúlptúr?
f grundvallaratriðum sameinast mynd-
verkin um eitt meginatriði: Öll hverfast þau
á einn eða annan hátt um hið geysivíða og
stóra hugtak RÝMI - lykilorð til skilnings á
samtímaskúlptúr. Alla vinnu í og með rými
má skilgreina sem skúlptúr. Pað rými getur
(NÝJU
RÝMI
EFTIR AUÐI ÓLAFSDÓTTUR
verið órætt, án upphafs eða endis eða vand-
lega afmarkað og skilgreint, það getur verið
sýnilegt eða huglægt, getur spannað eitthvað
afskaplega smátt, í ætt við eina blaðsíðu, eða
eitthvað óendanlega stórt, eftir atvikum.
í staðinn fyrir rými verks er stundum tal-
að um sýningarrými. Með sýningarrými er
ekki einungis átt við sýningarsal gallerís eða
safns heldur getur verk fengið að láni rými
sem allajafna gegnir öðru hlutverki, nýtt sér
með því tilbúnar aðstæður. Listamaðurinn
getur slegið eign sinni á tiltekið rými og
ákveðið að það tilheyri verki hans um lengri
eða skemmri tíma. Þannig er ekki einungis
um að ræða það rými sem verkið BÝR TIL,
heldur einnig allt það rými sem listamaður-
inn kýs að láta verkið BÚA í. Dæmi um það
er til að mynda tímaverk Kozlowski í Árbæj-
arsafni, „Tímatóm.“ Frægt er t.d. þegar
franski listamaðurinn Yves Klein ákvað að
sólarhringinn 27. nóvember 1962 skyldi öll
jörðin og himingeimurinn með vera hluti af
verki hans.
Samtímaþrívíddarverk höfða oft á tíðum til
mun fleiri skilningarvita en áður tíðkaðist.
Dæmi um það er að staðhæfingar sem heyr-
ast úr hátalara geta hiklaust verið skúlptúr,
ef þær eru settar fram í samhengi einhvers
konar þrívíddarupplifunar, sbr. verk Harald-
ar Jónssonar um heim bernskunnar í leik-
skólanum Tjarnarborg. Skúlptúr þarf með
öðrum orðum ekkert frekar á neinum hlut að
halda. Með nýjum hugmyndum um samband
raunveruleika og listar og samband raun-
veruleika og raunsæis þarf hinn efnislegi
veruleiki ekki lengur að tilheyra skúlptúrn-
um. Hugmynd er jafn raunveruleg og áþreif-
anlegur massi, þar af leiðandi raunsæ ef því
er að skipta. Það sem getur litið út fyrir að
vera „listhluturinn“ sjálfur þarf ekki að vera
annað en hluti af ferli verks eða verkhugsun.
Jukka Járvinen vinnur gjarnan verk sín á
þeim nótum.
Það er heldur ekki óalgengt að ljósmyndir
séu menjar sviðsetninga í tilteknu rými, sbr.
verk Þorbjargar Þorvaldsdóttur í biðskýli á
Hlemmi. „Þetta eru ekki hlutir,“ sagði mynd-
listarmaðurinn Christo um umhverfisverk ►
4. SVR-Hlemmi:
Þorbjörg Þorvaldsdóttir/
Kona og barn bíða eftir strætó
(inniverk, uppstilling)
9. Sorpa-Ananaustum:
Inga Ragnarsdóttir/Arfleifð
(Útiverk)
3. Velamiðstöð Reykjavikur:
Jukka Járvinen/Nafnlaust 1,2 og 3
(Inni- og útiverk, inniverk er hægt að
skoða á opnunartíma fyrírtækisins)
10. Hofnin:
Ósk Vilhjálmsdóttir/
Enginn er eyland-ferðir í Engey
(Gjörningurá opnunardaginn)
2. Husdyragarðurinn:
Inga Svala Þórisdóttir/Stefnumót
(Útiverk, opið á opnunartíma safnsins)
'^ Vsjr-----^—TT
8. ITR-Vesturbæjarlaug:
Guðrún Hrönn Ragnarsdóttir/Án titils
(Inniverk, uppákoma á opnunardaginn)
7. Leikskolar Reykjavikur-Tjarnarborg:
Haraldur Jónsson/Barn
(opið eftir lokun leikskóla og um helgar)
--------------------------crrrr-------
6. Borgarbokasafnið:
Helgi Hjaltalín Eyjólfsson/Útián
(Inniverk, opið á opnunartíma safnsins)
5. Slökkviliðsstöð Reykjavíkur:
Birgir Andrésson/Útköll í tíma
og rými-Sjúkrabflar/slökkvibílar
(Utiverk)
1. Arbæjarsafn:
Jaroslaw Kozlowski/Tímatóm
(Inniverk, opið á opnunartíma safnsins)
2 km
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS/FIRMA '99 21. ÁGÚST 1999 1