Lesbók Morgunblaðsins - 11.09.1999, Blaðsíða 2

BORGES OG NORÐURLÖND
Morgunblaðiö/Ragnheiöur Stephensen
Alþjóðleg skáldastefna í Caracas. Umræðuefni Borges og tengsl hans við Norðurlönd.
Venezúelamaðurinn Enrique Moya, sem stýrði umræðunni, Jóhann Hjálmarsson
og Lasse Söderberg.
Á ALPJÓÐLEGRI ljóðskáldastefnu í
Caracas í Venezúela var meðal dagskrárat-
riða fundur með norrænum skáldum á stefn-
unni um argentínska rithöfundinn Jorge Luis
Borges og Norðurlönd. Dagskráin var haldin
á afmælisdegi skáldsins, 24. ágúst, þegar
hundrað ár voru liðin frá fæðingu þess.
Sænska skáldið Lasse Söderberg og Jóhann
Hjálmarsson skáld, sem báðir kynntust
skáldinu persónulega, töluðu um Borges og
svöruðu fyrirspurnum áheyrenda. Áhersla
var lögð á aðdáun Borgesar á íslendingasög-
um og fornum norrænum höfundum, einnig
Svíanum Swedenborg. Borges heillaðist af
hnitmiðun og sparsem stílsins í sögunum.
Söderberg og Jóhann vitnuðu báðir til hins ít-
arlega viðtals við Borges sem Matthías Jo-
hannessen birti í bók sinni Samtölum II.
Áheyrendur spurðu mikið um ástæðu þess
að Borges var svo heillaður af víkingatíman-
um og Islendingasögum og fengu m. a. að
vita að í bókasafni föður Borgesar í Buenos
Aires voru til íslendingasögur í enskum þýð-
ingum. Þar skipti fordæmi enska skáldsins
Williams Morris, mikils Islandsaðdáanda,
máli. Síðar skrifaði Borges bók um Islend-
ingasögur. Borges átti enska ömmu sem
hann kvaðst vona að væri af norrænum
stofni. Meðal þeirra bóka sem hann skírskot-
ar til í ljóðum sínum er enska fornkvæðið
Bjólfs kviða.
Sagt var frá íslandsferðum Borgesar, sem
voru í hans augum pílagrímsferðir, og flutt
voru ljóð eftir hann um Island, m. a. Snorra
Sturluson. Lesin var ný þýðing eftir Jóhann
Hjálmarsson á einu af seinasta ljóði Borges-
ar, Þrá til nútíðar (bh-tist í Lesbók Mbl. 21.
ágúst) og frumtextinn einnig. í ljóðinu, sem
er öðrum þræði ástarljóð til konu skáldsins,
er Island hyllt sérstaklega en í mörgum ljóða
Borgesar er að fínna dýrkun hans á íslandi
og íslenskum bókmenntum.
Þéttsetinn áheyrendasalur og margar fyr-
irspurnir gáfu til kynna að í Rómönsku-Am-
eríku eru menn forvitnir um þessa hlið á ferli
Borgesar.
Morgunblaöiö/Jón Svavarsson
Söngsveitin Fílharmónía og Sigrún Hjálmtýsdóttir á æfingu fyrir aðventutónleika.
ORATÓRÍA OG
GEISLAPLATA
MEÐ vetrarstarfí Söngsveitarinnar Ffl-
harmónía heldur sveitin upp á fjörutíu ára
afmæli sitt og þúsund ár eru liðin frá því
kristni var lögtekin á
íslandi. Af þessu tilefni
fékk Söngsveitin Þor-
kel Sigurbjörnsson tón-
skáld til þess að semja
tónverk og er hann að
leggja lokahönd á
verkið sem er óratóría
fyrir kór, hljómsveit og
tvo einsöngvara. Óra-
tórían heitir Immanúel
og er textinn úr biblí-
unni og íslenskum Ijóð-
um. Bæði kristnihátíð-
arnefnd og Reykjavík
Menningarborg Evrópu árið 2000 hafa
veitt Söngsveitinni styrki til þess að
standa straum að kostnaði við þetta verk-
efni en óratórían Immanúel verður frum-
flutt á tónleikum Sinfóníuhljómsveitar ís-
lands 18. maí 2000. Einsöngvarar verða
Ólöf Kolbrún Harðardóttir og Bergþór
Pálsson og stjórnandi á tónleikunum er
Bernharður Wilkinson.
Nú í september verður lokið við að
hljóðrita geislaplötu með hátíðartónlist
sem Söngsveitin flytur. Douglas Brotchie
spilar á orgel. Meðal verka sem á plötunni
verða er verkið Hear my Prayer eftir F.
Mendelssohn og þar mun Sigrún
Hjálmtýsdóttir syngja einsöng. f byrjun
desember heldur Söngsveitin sína hefð-
bundnu aðventutónleika í Langholtskirkju
og þar mun Diddú einnig leggja kórnum
lið.
Sljórnandi Söngsveitarinnar Fflharm-
óníu er Bernharður Wilkinson flautuleik-
ari og aðstoðarhljómsveitarstjóri Sinfón-
íuhljómsveitar fslands. Raddþjálfarar eru
Elísabet Erlingsdóttir og Hulda Guðrún
Geirsdóttir og undirleikari Guðríður St.
Sigurðardóttir.
Þorkell
Sigurbjörnsson
VETRARDAGSKRÁ ÍSLENSKU QPERUNNAR
ÓPERUR, TÓNLEIKAR OG KÓRVERK
ÓPERURNAR Mannsröddin eftir Francis
Poulenc og The Rape of Lucretia eftir
Benjamin Britten eru meðal þess sem verður
á dagskrá nýhafins starfsárs íslensku óper-
unnar. Nýráðnir stjórnendur Óperunnar,
Bjarni Daníelsson óperustjóri og Gerrit
Schuil, listrænn stjórnandi og aðalhljóm-
sveitarstjóri, kynna vetrarstarfíð og nýjar
áherslur í nýútkomnum bæklingi.
Þar kemur fram að starfsemi Islensku óp-
erunnar verður á næstu árum skipulögð í
fjórum samliggjandi rásum eða brautum sem
ætlað er að styrkja og styðja hver aðra. Rás-
irnar fjórar eru óperuflutningur, tónleika-
hald, flutningur kórverka og kóruppfærslur
á óperum og fræðslustarfsemi.
Hádegisópera og brúðuleikhús
Hádegisópera er nýbreytni í starfinu en
Mannsröddin eftir Poulenc, með texta eftir
Jean Cocteau, verður frumsýnd í hádeginu
15. október nk. Hún tekur aðeins 45 mínútur
í flutningi en er talin meðal bestu verka tón-
skáldsins. Einsöngvari verður Signý Sæ-
mundsdóttir sópran og píanóleikari Gerrit
Schuil. The Rape of Lucretia eftir Benjamin
Britten, með texta eftir Ronald Duncan,
verður frumsýnd 5. febrúar 2000. Leikstjóri
verður Bodo Igesz og hljómsveitarstjóri
Gerrit Schuil en margir ungir söngvarar í
fremstu röð munu taka þátt í flutningnum. I
byrjun júní nk. verður hér á ferð hópur frá
Prag með fræga uppfærslu Þjóðarbrúðuleik-
húss Tékka á óperunni Don Giovanni eftir
Mozart. Þessi uppfærsla hefur nú gengið
fyrir fullu húsi í Prag í tæp tíu ár. Uppsetn-
ingin er samstarfsverkefni Islensku óper-
unnar, Listahátíðar í Reykjavík og Reykja-
víkur, menningarborgar Evrópu árið 2000.
Ungir einsöngvarar
Þrennir tónleikar hafa verið skipulagðir á
haustmisseri. í október verða hátíðartónleik-
ar, þar sem einsöngvarar og Kór íslensku
óperunnar flytja jafnt þekkt verk úr óperu-
bókmenntunum og önnur sem sjaldan hafa
heyrst hér á landi. Söngtónleikar eru á dag-
skránni 25. nóvember, fyrstu opinberu ein-
söngstónleikar Helgu Rósar Indriðadóttur
sópransöngkonu, sem nýlega skrifaði undir
fastan samning við Stuttgartóperuna. Moz-
art-tónleikar verða 14. desember en þá flytja
ungir söngvarar perlur úr óperum Mozarts.
Söngvaramir eru Emma Bell sópran, Finnur
Bjarnason tenór, og Olafur Kjartan Sigurð-
arson barítón.
Barnaópera Þorkels
og Böðvars
Kór íslensku óperunnar flytur ásamt Sin-
fóníuhljómsveit Islands fjögur stór verk á
árinu; Sinfóníu nr. 9 eftir Beethoven í janú-
ar, Aidu eftir Verdi í febrúar, Sinfóníu nr. 3
eftir Mahler í mars og Requiem eftir Verdi í
apríl.
í þígerð er margþætt fræðslustarf á veg-
um Islensku óperunnar; samstarf við Endur-
menntunarstofnun Háskóla íslands, tónlist-
arskóla og fræðsluyfirvöld. Boðið verður upp
á kynningar og námskeið í tengslum við
starfsemi Óperunnar. Til dæmis er gerð
fræðsluefnis í tengslum við barnaóperu eftir
Þorkel Sigurbjörnsson og Böðvar Guð-
mundsson vel á veg komin en óperan verður
frumsýnd haustið 2000.
MENNING/
LISTIR
NÆSTU VIKU
MYNDLIST
Ásmundarsafn
Yfirlitssýning á verkum Ásmundar
Sveinssonar.
Galleri hlemmur.@is. Þverholti 5
Þóra Þórisdóttir og Valgerður Guðlaugs-
dóttir. Til 27. sept.
Gallerí Stöðlakot
Kristjana F. Arndal. Til 12. sept.
Gerðarsafn, Listasafn Kópavogs
Afmælissýning Textílfélagsins. Til 19.
sept.
Hafnarborg
Eiríkur Smith. Til 27. sept.
Hallgrímskirkja
Jón Axel Björnsson.
i8, Ingdlfsstræti 8
Kristján Guðmundsson. Til 10. okt.
Islcnsk grafík, Hafnarhúsinu
Bragi Ásgeirsson. Til 12. sept.
Kjarvalsstaðir
Hafsteinn Austmann. Borgarhluti verð-
ur til. Patrick Huse. Til 24. okt.
Listasafn ASI
Ásmundarsalur: Inga Ragnarsdóttir.
Gryfja: Helgi Hjaltalín Eyjólfsson. Arin-
stofa: Sýnishorn verka úr eigu safnsins.
Til. 12. sept.
Listasafn Akureyrar
Hlynur Hallsson og Makoto Aida. Til 7.
okt.
Listasafn Einars Jónssonar
Opið alla daga nema mánudaga l'rá kl.
14-17. Höggmyndagarðurinn opinn alla
daga.
Listasafn Islands
Yfirlitssýning á völdum sýnishornum af
íslenskri myndlist.
Listahornið, Akranesi
Steinunn Guðmundsdóttir. Til 20. sept.
Ljósmyndasafn Rvíkur, Borgartúni 1
Tore H. Royneland. Til 26. sept.
Mokkakaffi
Ljósmyndasýning Rúnars Gunnarsson-
ar. Til 1. okt.
Listasafn Sigurjóns Ólafssonar
Sumarsýningin Spor í sandinn.
Norræna húsið
Anddyri: Einar Vigfússon, Útskornir
fuglar. Til 21. sept.
Nýlistasafnið
Samsýning sjö listamanna frá Austurríki
og sex frá íslandi. Til 19. sept.
Safnhúsið, Borgarfirði
Helga Magnúsdóttir. Til 19. sept.
Sjóminjasafn Islands, Vesturgötu 8,
Hafnarf.
Fiskurinn í list Sveins Björnssonar. Til
15. okt.
Slunkaríki, Isafirði
Færeysk myndlist: grafíkmyndir Astri
Luihn.
Stofnun Árna Magnússonar, Árnagarði
v. Suðurgötu
Handritasýning opin þriðjudag-föstu-
daga kl. 14-16. Til 15. maí.
Þjóðarbókhlaðan
List Inúita, Til 4. nóv.
TONLIST
Sunnudagur
Salurinn, Kópavogi: Píanóleikarinn Des-
iré Kaoua. Kl. 20.30.
Þriðjudagur
Salurinn, Kópavogi: Sigfúsartónleikar:
Sigrún Hjálmtýsdóttir, Bergþór Pálsson
og Jónas Ingimundarson.
LEIKLIST
Þjóðleikhúsið
Abel Snorko býr einn, sun. 12., fím. 16.
sept.
Tveir tvöfaldir, fös. 17. sept.
Borgarleikhúsið
Litla hryllingsbúðin, lau. 11. sept.
Sex í sveit, fös. 17. sept.
íslcnska óperan
Hellisbúinn, lau. 11., fim. 16. sept.
Iðnó
Hádegisleikhúsið: 1000-eyja sósa, lau.
11., fim. 16. sept.
Loftkastalinn
SOS Kabarett, lau. 11., fös. 17. sept.
Kaffileikhúsið
Ævintýrið um ástina, sun. 12. sept.
Upplýsingar um listviðburði sem óskað
er eftir að birtar verði í þessum dálki
verða að hafa borist bréflega eða í tölvu-
pósti fyrir kl. 16 á miðvikudögum merkt-
ar: Morgunblaðið, Menning/listir,
Kringlunni 1, 103 Rvík. Myndsendir:
5691222. Netfang: menning@mbl.is.
2 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 11. SEPTEMBER 1999