Alþýðublaðið - 16.02.1922, Blaðsíða 1

Alþýðublaðið
ö®flö át al AlþýAoflokkmim
1922
Verklýðs/élagsskapur
i Sanðarikjnnom.
Verklýðshreyfingin í Bandaríkj-
unum er óskiijanlega langt á eftir
Umanum — óskiijanlega langt,
þegar athugað er að hvergi er
auðvaldið lengra á veg komið en
þar.
Eftir kenaingum jafnaðarstefn-
nnnar fæðir auðvaldið af sér verk
iýðshreyfingu, þar eð fátækt verð
ur því meiri, sem auðvald magnast.
En f Bandaríkjnnum er þetta
ekki svo Verkaajaanahreyfingia
þar stendur langt að baki verka-
mannahreyfiagunai í Evrópu, —
Margir verkamannafélagsformenn
eru forríkir atvinnurekendur, sumir
miljónaeigendur. Og hvað eftir
annað hafa forstöðumenn verklýðs
íélaganna orðið uppvísir að svikum
®g að því að hafa tekið mútur af
auðvaldinu.
Hvernig stendur nú á þvf, að
■verklýðsfélagsskapur þsrna stendur
svo langt að baki verklýðsíélags-
ækssp hér i álfuf
Orsakirnar eru fieiri en ein. Én
þó er ein höfuðorsök, og hún er
tvfskinnungur sá sem á sér stað i
verklýðsfélagsskapnum.
Það eru nú fram undir það 30
ár síðan sú kenning kom upp
sneðal frjálslyndra og „hraðfara*
verkamanna í Ameríku, að það
yrði að stofna nýjan verklýðsíé-
iagsskap og leggja niður þann
sem áður var og ónýtur þótti.
Þetta varð að einskonar trúarsetn-
ingn.
Og nýr félagsskapur var stofn
aður. Og f hann gengu allir þeir,
setn framsæknastir voru í gömlu
félögunum (sem heyrðu undir
sambandið American Federation
®? Labour, oftast skammstafað
A. F. L) Og i nýja félagsskapinn
(Iadustrial Workerrs of the World,
skammstafað I. W. W, framber
„æ, döbbeljú, döbbelju*) gengu
allir þeir, sem duglegastir voru i
Fimtudaginn 16. febrúar.
verklýðsfélagsskitp, en þeir »ftur-
haldssömustu sóttu í A. F. L.
Þar sem allir þeir áhugasömustu
voru f eiaum félagsskap, varð fé
íagið afar framsækið og fékk
fljótlega á sig afar sterka óvild
auðvaldsins amerfska og blöð þess
hreyfðu látiaust á því, að meðlimir
þsss væru byltingar- og blóðsút
heilingarmenn, en hældu aítur á
móti A. F. L. á hvert reypi. Af-
Ieiðingin af því varð sú, að hugs-
unarlausi fjöldian, sem jafnan er
stór partur af verkSýðnum; fældist
frá því að ganga inra í I. W. W.
en gekk inn í félög er heyrðu
undír A. F. L. En þar voru, eins
og fyr var frá sagt, þeir aftur-
haldssömu einvaldir, sökum þess
að aliit framgjarnir voru í hinum
félagsskapnum.
Sé nú litið til Bretlands til
samanburðar, þá voru verklýðsfé
lögin þar frá fornu fari fremur
afturhaldssöm. En þeir frjálslyndu
og fsamgjörnu þar hafa ekki farið
út úr félögunum til þess að mynda
nýjaa félagssksp, heldur setið sem
fastast. Og afleiðingia er, tð verk-
lýðsfélagsskapurinn brezkí er nú
að taka hraðförum stakkaskiftum,
og tala þeirra verklýðsfélaga þar
sem framfaramennirnir eru í meiri
hluta véx óðum.
Hvað getum við nú lært af
þessu hér á íslandi?
Hér og þar um landið eru félög
sem framfaramennirnir innan verk-
lýðsstéttarinnar eru óánægðir með
og hafa við orð að ganga úr.
Slfkt er óráð. Þeir eiga að vera
kyrrir og vinua að því að gera
félögin eias og þau eiga að vera.
Mörgum fínst það vera ógerandi
verk, en reynslan mun sýna að
það er altaf gerandi, þó árangur-
inn verði ekki strax sýnilegur. En
það sést heldur ekkl strax árang-
ur, þegar járn er kaldhamrað, en
vinst þó.
Durgur.
39 tölublað
Iréj úr ýlpajjSllum.
Eftir Halldór írá LsxnesL
--------------- (Frh.)
Að gera trachom-sjúka dreng-
inn að átyllu til þessa uppþots,
fínst mér vera sem kaldhæðið
táknmál atburðanna. Því allir vita,
að Reykvíkingar voru löngu blind-
aðir af fíokkshafri og persónulegu
hatri áður en trachómið kom tit
sögunnar. Atyllan hefði vel getað
verið hver sem var önnur, — þetta
er hliðstætt með upphafi heims
sfyrjaldarinnar, andi ófriðarins Iá
f loftinu, og skimaði eftir hinum
fyrsta, bezta eldfima punkti. Eg
þekki Reykvíkinga. Era svo bjart-
sýnn var eg, að eg bjóst aldrei
við að þau málefni, sem ýmsir
angurgapar mest þvætta um á
kaffihúsunum, ætti svo skamt í
land til að orsaka stysjöld. Eftir
á sá eg alvöruna í ýmsu sem mér
fanst blægilegt og auðvirðilegt
áður.
Boísevisminn, eða hvað hann á
að kallast, þessi snertur af rót-
tækum stefnum til þjóðfélagsum
breytinga, sem deilan stendur ura
þarna í Reykjavik, — ef til vill
eru þessar stefnur bölvaðar fyrir
þjóðféiágið, enda þótt þjóðfélagið
ekki sýnist geta vltlausara orðið
en það er nú, hvað um það 1 Þær
líða ekki undir lok, hvorki hérna
né annarsstaðar, þótt Ólafur Frið-
riksson sé settur f tugtbúsið, og
feeldur ekki, þótt Ólafur Friðriks-
sou eða Hinrik J. Ottósson væru
feálsböggnir. Þvf engan grnnar
hversu takmarkaiausir möguleikar
eru fyrir þvf, að nýir Ólafar og
nýir Hinrikar rfsi upp. Hér er
strfðið nefnilega ekki við menn,
ekki við félög, heldur við það,
sem er mönnum sterkara og fé-
lögum máttugra, við stefnu er að
strfða, hagsjón. Það hefir þegar
sýnt sig, að sú hugsjón er voldug
og það mun sýna sig enn betur
á komanda tlð; hún stendur jafn-
óhögguð, þótt áhangendur hennar
sé settir f tugthúsið, og hún er