Lesbók Morgunblaðsins - 30.12.2000, Blaðsíða 8

Teikning eftir Hugh Ferris af Empire State La Sagrada Famllia-kirkjan í Barcelona á Spáni, byggð 1882-1926. Arkitekt: Antonio Gaudi.
byggingunni í New York, sem byggð var 1931. Hann var í 40 ár að hanna þessa frægu byggingu og henni er ekki að fullu loklð ennþá. Snilld
Arkitektar: Shreve, Lamb og Harmon. Gaudis hefur þó ekki orðið til þess að aðrfr arkitektar reyndu að feta í fótspor hans.
ARKITEKTÚR
í 100 ÁR
SÝNING í GEFFEN-LISTASAFNINU í LOS ANGELES
Einbýlishúsið Falling Water í Pennsylvaniu í Bandarikjunum, eitt fegursta byggingarllstaverk
aldarinnar, byggt 1934. Arkitekt: Frank Lloyd Wrfght.
EFTIR GUÐLAUGU JÓNSDÓTTUR
ITT SUMARKVÖLD í Los
Angeles voru samankomnir
margir af frægustu arkitektum
heims, til að sjá verk sín og ann-
arra helstu arkitekta 20. aldar-
innar öll á einum stað.
Tilefnið var opnun sýningar-
innar „í lok aldarinnar;
arkitektúr í 100 ár“.
Þessi glæsilega listasýning var haldin í Los
Angeles á safni kvikmynda- og tónlistarkóngs-
ins Davids Geffens. Þetta listasafn er hluti af
MOCA-listasafni Los Angeles borgar (Mus-
eum of Contemporary Art) og kallast „The
Geffen Contemporary Museum".
Safnið er endurhannað gamalt vöruhús sem
Frank Gehry arkitekt var falið að hanna, og
hefur hann skapað þar mjög svo skemmtilegt
rými.
Fyrir utan safnið var búið að raða upp borð-
um og stólum, hijómsveitarpalli, hlaðborði með
glæsilegum veitingum og framreidd voru ljúf-
fengvín frá Kaliforníu.
A meðan sumir þeystu beint inn á safnið og
nutu listaverkanna, nutu aðrir veitinganna sem
upp á var boðið og spjölluðu við vini og kunn-
ingja, þar til tíminn hljóp frá þeim og þeir átt-
uðu sig á því að þeir höfðu aðeins 45 mínútur til
að skoða 100 ár af arkitektúr!
Það er ansi stuttur tími til að eyða á þessari
stórkostlegu sýningu sem kannar sögu arki-
tektúrsá20. öldinni.
Sýningin var glæsilega uppsett og snilldar-
lega vel gerð líkön og teikningar af fjölmörgum
frægum byggingum nutu sín vel í þessu opna
rými Geffen-safnsins.
Til sýnis voru yfir 1.000 verk, bæði upphaf-
leg og ný líkön af hinum ýmsu meistarastykkj-
um arkitektúrs á öldinni, teikningar, ljósmynd-
ir, sagnfræðilegar kvikmyndir og myndbönd,
húsgögn og tölvumyndir af óbyggðum bygg-
ingum.
Sýningin var byggð á nýlegum fræðum um
sögu arkitektúrs, þar sem sérstök áhersla var
lögð á margvísleg tengsl á milli nýjunga og
hefða, og áhrif tækninnar á arkitektúr og lífs-
hætti á síðustu öld.
Sýnt var hvemig arkitektúr hefur þróast á
öldinni með breyttri menningu og pólitík, og
með tilliti til þjóðfélagslegra, vitsmunalegra,
efnahagslegra og lýðfræðilegra þátta.
„Ég held að helstu hæfileikar mínir sem
arkitekt birtist í árangri af samhæfni handar
og auga: ég get yfirfært skissu yfir í líkan yfir í
byggingu," er haft eftir Frank Gehry, sem
sýndi líkan af Guggenheim-safni sínu í Bilbao á
Spáni. Þetta er stórt og mikið líkan og hefur
greinilega verið í vinnslu meðan á hönnun stóð,
því það var allt út í límslettum.
Önnur líkön voru vandvirknislega smíðuð
fyrir þessa sýningu, eins og t.d. glæsilegt nýtt
líkan af Falling Water-húsi Franks Lloyds
Wrights, þar sem fljótandi pallar gnæfa yfir
litlum fossi í náttúrunni.
Eftir Frank Lloyd Wright, sem er einn af
þekktustu bandarískum arkitektum allra tíma,
voru sýnd mörg verk. Hann var m.a. frægur
fyrir að finna upp nýja hugmyndafræði í innan-
hússarkitektúr þar sem hann skapaði afmörk-
uð rými í stað lokaðra rýma.
Líkan af hluta af byggingu Antonios Gaudis,
La Sagrada Familia-kirkjunni, var sýnt ásamt
teikningum og skissum.
Gaudi eyddi 40 árum ævi sinnar í hönnun
þessa mannvirkis og eiga menn nú í vandræð-
um með að ljúka byggingu kirkjunnar frægu
Shanghai World Financial Center í Shanghai í
Kína. Lokið verður við bygginguna 2001.
Arkitekt: Kohn PeDersen Fox.
Lloyds byggingin í London, byggð 1979-84.
Arkitekt: Richard Rogers.
Drive in House, hefur ekki verið byggt:
Teiknlng eftir Michael Webb.
því þeir skilja ekki alveg hugsjón Gaudis á bak
við strúktúrinn.
Mikið var sýnt af verkefnum Bauhaus-
hreyfingarinnar og þá sérstaklega eftir einn
skólastjóra þess skóla, Ludwig Mies van der
Rohe. Hann lagði mikið til hugmyndafræði
arkitektúrs sem stjórnandi Bauhaus og var
frægur fyrir orðatiltækið „minna er meira“.
Eftir hann var t.d. sýnd Barcelona Pavilion.
Nokkur verk voru sýnd eftir einn frægasta
arkitekt aldarinnar, Charles-Edouard Jeann-
eret-Gris, sem tók sér nafnið Le Corbusier um
1920. Eldri verk hans, sem voru skyld nátt-
úrunni, voru til sýnis en einnig voru sýnd yngri
verk hans sem hann varð frægur fyrir eins og
t.d. Notre Dame du Haut eða Ronchamp-kirkj-
an og Villa Savoy. Hús sín skapaði hann sem
8 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS - MENNING/LISTIR 30. DESEMBER 2000