Tíminn - 03.12.1966, Blaðsíða 9

LAUGARDAGUR 3. desember 1966
TÍMINN
Þess verður greinilega vart,
að franska leyniþjónustan á
rætur sínar að rekja til and-
spyrnuhreytfingarinnar í síðari
heimssiyrjöld. Þegar leyniþjón
ustur á borð við þá banda
rísku, CIA, vinna á stórum og
víðtækum grundvelli, nota
Frakkarnir „nálarstungu-að
ferðina." Nafn CIA er í hug-
um manna tengt Bananabylt-
Ingunni í Guatamala árið 1954,
og Svínaflóaævintýrinu á Kúbu
1960, en franska leyniþjónust-
an er þegar sett í samband
við mannrán, morð og morðtil-
raunir.
í Frakklandi eru fjölmarg
ar leyniþjónustur — en síðasta
áratuginn hefur ein þeirra náð
greinilegri forystu. Það er
„Service de documentation ex-
terieure et de contresspion-
age“ eða SDECE. Verksvið
hennar er að safna upplýsing-
um erlendis og tryggja öryggi
landsins, þ.á.m. að stunda gagn
njósnir Og það er ekki fyrst
og fremst þessi samtök, held-
ur hinar mörgu hálíopinberu
deildir SDECE, sem vakið hafa
athygli
Af þessum skal fyrst nefna
deild þá, sem fékk nafnið
„Rauða höndin“ — eftir merki
Þetta var algeng sjón í Alsír fyrir nokkrum árum.
Nafn frönsku leyniþjónustunnar er í hugum fólks tengt
VIÐ MANNRÁN, MORD
OG MORÐTILRAUNiR
því, sem hótunarbréf frá deild-
inni voru auðkennd með. Hún
sá fyrst dagsins ljós í desem-
berbyrjun 1952 vegna þess, að
frönsk yfirvöld töldu heppilegt
að koma upp hryjuverkasveit
til þess að draga úr starfsemi
norður-afríska þjóðernissinna.
Þegar tveim dögum síðar var
fyrsti stjórnmálamaðurinn, Fer
har Haohed, leiðtogi verkalýðs-
hreyfingarinnar í Túnis, myrt-
ur.
Uppreisnin á Alsír 1954 skap
aði „Rauðu höndinni“ ný verk-
efni. Aðgerðir hennar beind-
ust fyrst og fremst gegn frels-
ishreyfingunni í Alsír, FLN,
skrifstofum FLN erlendis og
gegn öllum þeim, sem studdu
frelsishreyfinguna. Margir póli
tískir stuðningsmenn FLN
voru myrtir, en þó voru eink-
um þeir, sem seldu vopn til
FLN, hátt skrifaðir í mann-
drápslista „Rauðu handarinn-
ar.“
Það leiddi til þess, að starf-
semi deildarinnar fluttist til
Evrópu, sérstaklega þó til
Vestur-Þýzkalands og Sviss. Ár
ið 1957 komu sendimenn
„Rauðu handarinnar“ sprengju
fyrir í bifreið vopnasalans
Schliiter frá Hamborg, og særð
ist hann. Tvö skip, sem vopna-
salinn Puschart í Sviss átti,
voru sprengd í loft upp í höfn-
inni í Tanger. Skemmdaverk
voru einnig framin á vopna-
flutningaskipti í Hamborg Og
1959 varð vopnasalinn Pusch-
art fyr>r sprengjutilræði.
Þegar leið að friðarsamning
unum 1962, skyldi maður ætla,
að „Rauða höndin" myndi
leggjast niður Svo varð þó
ekki, því að vorið 1962 reis
upp nýr andstæðingur. Það
var leyniherinn OAS, sem í
voru ö^gamenn til hægri meðal
franskra Alsísbúa og innan
franska hersins. Þessir menn
ætluðu að reyna að eyðileggja
friðarstefnu de Gaulles, því
að sjálfstæði Alsírs þýddi, að
þessara manna áliti, endalok
búsetu þeirra í Alsír — þ.e.a.s.
endalok fransks Alsírs.
OAS tcl: upp að erðir FLN
— sprengjutilræði og íkveikj-
ur — fórnarlömbin voru lítils
virði, en tilgangurinn einn —
að skapa _ógn og ótta meðal
íbúanna. í París var ákyeðið
að koma á fót öryggisher, sem
gæti svarað í sömu mynt. Þessi
her fékk nafnið „Action Ser-
vice“ en almennt fengu þeir,
sem í hernum voru, nafnið
„Górillurnar." Ástæðan var að
maður sá, sem átti hugmynd-
ina að stofnun þessarar hryð.iu
verkadeildar, var leyniþjónustu
maðurinn Dominique Ponchar
dier sem, undir nafninu „Anti-
one Dominique varð frægur
fyrir skáldsögur sínar um
njósnarann „Górillan“ Nafn
deildarinnarinnar breyttist síð-
ar í „Les Barbouzes" eða ,Þeir
skeggjuðu" en nafnið „Gór-
illurnar“ eru nú aðeins hið al-
menna heiti álífvorðum de
Gaulles.
Yfirmaður ,Action Service"
var hershöfðinginn Paul Jacqu
ier Meðal annarra topp-
manna þar var hinn frægi and-
spyrnuleiðtogi Yves Le Tac,
sem oftsinnis slapp undan kúl-
um og sprengjum OAS á síð-
ustu stundu, Jean Leroy of-
ursti, sem var einn af skæru-
hernaðarsérfræðingum franska
hersins, og þingmaður Gaull
ista, Pierre Lemarchand, sein
í dag er flæktur inn f Ben
Barka málið — þó aðeins sem
vitni.
ÁtÖkin milli hryðjuverkasveit
anna tveggja voru miskunnai-
laus. Tvisvar sinnum sprengd4
OAS höfuðstöðvar „Action Ser-
vice“ í loft upp. Sem svar við
þessu köstuðu „Les Barbouzes"
sprengjum inn í kaffihús þau,
sem OAS hélt til í. Báðir að-
ilar rændu, myrtu og pynt-
uðu andstæðinga sína.
Er friður var saminn 1962
færðust vígstöðvarnar til Ev-
rópu. OAS reyndi oftunnis að
myrða de Gaulle, forseta, og
franska leyniþjónustan reyndi
að myrða eða handtaika leið-
toga OAS. Margir þeirra hföðu
verið handteknir í Alsír, en
árið 1963 bættust tveir í hóp-
inn — Antoine Argoud og
Jean-Marie Curuchet.
Argoud, sem var einn sá öfga
fyllsti af leiðtogum OAS var
í febrúar 1963 rænt úr hí-tei
herbergi sínu í Miinchen. VÓru
það sendimenn „Les Barbouz-
es“ sem það mannrán fram-
kvæmdu. Hann fannst síðar,
bundinn og keflaðjT, i sendi-
ferðabíl, eftir að hringt hafði
verið í Parísariögregluna og
henni sagt hvar hann væri að
finna. Þetta þýddi, að Frakk-
land hafði gert einn sinn hættu
legasta andstæðing óskaðlegan,
en um leið lenti landið í ut-
anríkispólitískri deilu, sem
hafði mun alvarlegr: afleiðing-
ar í för með sér en átök þau,
sem Ben Barkamálið olli Það
var hið nána samband Frakk-
lands og V-Þýzkalands sem var
í hættu.
Þótt aðalatriðin hafi verið
hin sömu, þá vakti Curuchet-
málið aðeins litla athygli. í
nóvember var þessi OAS-leið
togi handtekinn í Dakar, höf-
uðborg Senegals, er hann milli
lenti þar á leið til Urugay.
Eins og svo margir aðrir af
samstarfsmönnum hans, ætlaði
hann að flýja til Suður-Ain-
eríku. Aðal mismunurinn var,
að það var lögreglan í Senegal
sem handtók Curuchet — og af
henti hann síðar frönsku lög-
reglunni. Þetta útilokar þó
ekki, að handtakan hafi verið
skipulögð í höfuðstöðvun SDE
DE í París.
Síðan hefur orðið rólegra i
Frakklandi. Hryðjuverk OAS
eru úr sögunni, og opinberlega
er „Action Service" einnig úr
sögunni. En við rannsókn Ben
Barka-málsins kom í ljós, að
þau samtök hafa enn á að
skipa 1500 mönnum. Þátttaka
„Leg Barbouzes" í ráni Ben
Barka, leiðtoga stjórnarandstcð
unnar í Marokkós, leiddi ril
endurskipulagningar á frönsku
lögreglunni og leyniþjónust-
unni. SDECE var látið heyra
beint undir varnarmálaráðu-
neytið, í stað forsætisráðlherr-
ans, og nýr yfirmaður var
skipaður, þar sem Jacquier
hershöfðingi — án þess þó að
vera sjálfur ákærður — lét af
því starfi, og við tók Eugene
Guibaud.
En þetta virðist allt vera
gárur á yfirborðinu. Hin raun-
verulega yfirstjórn leyniþjón-
ustunnar er enn í höndum
Jacques Foccart, sem lifir í
„skugganum" sem yfirmaður
„Skrifstofunnar fyrir afrísk
og malagasísk málefni.“ Hann
starfaði á vegum njósnahreyf-
ingar andspyrnuhreyfingarinn
ar, fjarlægði væntanlega and-
stæðinga úr Gaullistaflokknum,
svo að flokkurinn væri sem
sterkastur er hann tók við völd
um 1958, og hefur frá valda-
töku de Gaulles verið yfirmað-
ur leyniþjónustunnar. Foccart
er, þrátt fyrir „skuggatilveru“
sína, einn valdamesti maður-
inn í frönskum stjórnmálum.
Hversu marga menn hann
hefur í þjónustu sinni, hversu
miklu fjármagni hreyfingin
eyðir og hversu víðtæk starf-
semi hennar er — allt þetta
er hulið leyndardómshjúp. En
hún heyrist nefnd víða — í
Evrópu, í fyrrverandi frönsk-
um nýlendum í Afríku og Suð-
austur-Asíu — og hún starfar
líklega einnig í Suður-Ameriku
þar sem margir OAS-menn lifa
í útlegð og þar sem upphafs-
maður „Les Barbouzes," Dom-
inique Ponchardier, er í dag
ambassador lands síns í Boli-
víu.
Svo virðist, sem starfsemi
SDECE sé jafn viðtæk og ut-
anrikisstefna de Gaulles.
I*C3»
r