Alþýðublaðið - 19.05.1984, Side 4

Laugardagur 19. maí 1984
Úlgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Stjórnmálaritstjóri og ábm. Guðmundur Árni Stefánsson.
Blaðamaður: Friðrik Þór Guðmundsson.
Gjaldkeri: Halldóra Jónsdóttir.
Ritstjórn og auglýsingar eru að Ármúla 38, Reykjavík, simi 81866.
Setning og umbrot: Alprent hf. Ármúla 38.
Prentun: Blaðaprent, Síðumúla 12.
Áskriftarsíminn
er 81866
Deilur um uppsetningu meðaldrægra kjarnorkuflauga
í hollenska þinginu_____________
Hollenska veikin
í lok þessa mánaðar þarf hol-
lenska ríkisstjórnin að hafa ákveð-
ið hvort hún samþykkir að láta setja
upp 48 kjarnorkueldflaugar á hol-
lenskri grund.
Þar sem ríkisstjórnin stendur eða
fellur með eldflaugunum, er nauð-
synlegt fyrir Rued Lubbers forsæt-
isráðherra að finna einhverja mála-
miðlunarlausn, sem bæði þeir sem
eru með og þeir sem eru á móti eld-
flaugunum, innan flokks forsætis-
ráðherrans, CDA Kristilegra demó-
krata, geta fallist á.
í Hollandi er samsteypustjórn
Kristilegra demókrata og VVD, sem
er hægri flokkur. VVD er mjög ein-
huga í afstöðu sinni til eldflaug-
anna. Þeir vilja setja þær upp en
þeir eru tilbúnir til málamiðlunar
um að aðeins ló af áætluðum 48
flaugum, verði komið fyrir í Hol-
landi.
Djúpstæður ágreiningur
Bæði þingflok-kur CDA og ríkis-
stjórn Lubbers eru klofin í þessu
viðkvæma máli. Sjálfur varna-
málaráðherra stjórnarinnar, Jakob
de Ruiter er mjög gagnrýninn á
uppsetningu eldflauganna. Utan-
ríkisráðherrann, Hans van den
Broek vill hinsvegar að þeim verði
komið fyrir.
Það skiptir engu máli hvaða af-
stöðu Lubbers tekur, afleiðingarn-
ar verða alltaf óþægilegar. Fallist
hann á að þessar 48 eldflaugar verði
settar upp á hann á hættu að borin
verði fram vantraustsyfirlýsing á
ríkisstjórn hans á þinginu. Auk
þess er hætta á að flokkur hans_
klofni og að efnt verði til nýrra
kosninga. Flest bendir til að Jafn-
aðarmenn myndu sigra í þeim kosn-
ingum og ríkisstjórn þeirra féllist
aldrei á að setja upp eldflaugarnar.
Allar skoðanakannanir benda til
þess að Jafnaðarmenn myndu
vinna stór sigur ef kosið væru núna.
Ef Lubbers hafnar eldflaugunum
hættir hann á að ríkisstjórnin falli.
VVD samstarfsflokkur CDA í rík-
isstjórninni hefur hótað að fella
hana, ef uppsetning eldflauganna
verður ekki samþykkt.
Misheppnuð málamiðlun
Tilraun til málamiðlunar var
gerð nýlega, þegar Lubbers án vit-
undar meðráðherra sinna, kom
með tillögu um að Holland léti setja
upp skotpalla fyrir eldflaugarnar,
en biði með uppsetningu sjálfra eld-
flauganna þar til hættuástand
skapaðist.
Einn ráðherra VVD komst á
snoðir um þetta og „lak“ fréttinni
til fjölmiðla. Hin opinbera umræða
kom tillögunni algjörlega fyrir
kattanef. Bæði þeir sem voru með
og á móti, fundu tillögunni allt til
foráttu.
Þar með var ríkisstjórnin komin
í fáránlega aðstöðu. í lok þessa
mánaðar verða þeir sennilega að til-
kynna bandamönnum sínum í
NATO að ennþá einu sinni verði að
fresta ákvörðunartökunni. Þar með
hafa þeir fallið í sömu gryfju og fyr-
irrennarar þeirra: — að fresta ó-
þægindunum.
Þegar NATO-löndin ákváðu
uppsetningu 527 nýrra kjarnorku-
eldflauga í desember 1979, sagði
þáverandi ríkisstjórn í Hollandi,
sem var samsteypustjórn Verka-
mannaflokksins og CDA, í raun og
veru já við uppsetningu þessara 48
eldflauga í Hollandi.
Embættismenn NATO og áhang-
endur eldflauganna í Hollandi ótt-
ast að svo kunni að fara, að ennþá
einu sinni verði ákvörðuninni frest-
|að.
— Það að fresta uppsetningunni
einu sinni enn, hefur það í för með
sér að áætlun NATO um uppsetn-
ingu eldflauganna raskast og stenst
ekki, er haft eftir einum ráðherra.
Og sennilega verður NATO að
sætta sig við það, því hinn kostur-
inn er sá að ríkisstjórnin falli á eld-
flaugamálinu og er þar með fyrsta
ríkisstjórnin í Evrópu, sem gerir
það. Og ríkisstjórnin getur ekki
starfað við sömu skilyrði og stjórn
Danmerkur, að meirihlutinn á
þingi, sé andvígur varnamálapóli-
tík stjórnarinnar. Hinsvegar getur
svo farið að eldflaugamálið í Hol-
landi verði til þess að Bandaríkin og
Sovétríkin setjist aftur við samn-
ingaborðið í Genf.
Hollenska veikin
Það að NATO-ríkin verði að
standa saman í mikilvægum á-
kvörðunum hefur skapað mörg
pólitísk vandamál í Vestur-Evrópu.
Ganga sumir svo langt, að segja að
samstaða NATO-ríkjanna sé brost-
in. Það er með þetta í huga að sumir
embættismenn NATO tala áhyggju-
fullir um „Hollensku veikina".
En þessi sjúkdómseinkenni eru
jafnframt neyðaróp og áskorun til
NATO um að það sýni samninga-
vilja og stígi einhver skref, sem geti
orðið til þess að flýta fyrir því að
Sovétmenn taki aftur upp Genfar-
viðræðurnar.
Á væntanlegum fundi helstu á-
hrifamanna innan Nato-ríkjanna í
New York í Iok mánaðarins, mun
þetta hollenska vandamál vera í
brennidepli. En hollendingarnir
munu ekki sitja rólegir og taka við
skömmum og þrýstingi í þessu
máli. Þeir munu benda á nauðsyn
þess að Bandaríkin sýni ákveðna
tilslökun svo hægt sé að taka upp
þráðinn þar sem frá var horfið í
Genf.
Áætlun Craxis
Ef ítalski forsætisráðherrann,
Bettino Craxis, ber fram tillögu
sína á fundinum í New York, um að
NATO hætti samstundis uppsetn-
ingu meðaldrægra kjarnorkueld-
flauga í Evrópu, mun Holland
greiða tillögunni atkvæði sitt.
Ástæðan fyrir því er sú að með til-
lögu Craxis hafa Hollendingar
fengið ástæðu til að fresta ákvörð-
un sinni um uppsetningu eldflaug-
anna. Búist er við því að Bandarik-
in verði mjög andvíg tillögunni,
vegna þess að í henni er engin stað-
festing á því að Sovétmenn komi
aftur til samningaviðræðna í Genf.
Á meðan „hollenska veikin“
breiðir úr sér í NATO-löndunum,
nálgast uppgjörið á þinginu í Haag.
Það er sama hvaða ákvörðun Lubb-
ers tekur, þetta verður erfið glíma
og hættan á falli mikil.
söngafmæli
Morthens
40 ára
Hauks
Skömmu fyrir kl. 23 sl. fimmtu-
dagskvöld var fordyriö í Háskóla-
bíó óðum aó fyllast. í einu horninu
var stór hornaflokkur ungmenna úr
Laugarnesskólanum að leika
fjöruga tónlist undir öruggir stjórn
Stefán Þ. Stephensen, hornleikara
með meiru. Móðir „annarrar
básúnu" heyrðist segja:
„Mikið hvað hann Stefán heldur
hljómsveitinni vel samæfðri eins og
börnin útskrifast annars ört.“
Sinfóníuhljómsveitin var farin
heim en í salnum var verið að setja
upp hljómflutningstækin, svo
nokkru síðar var fólkinu hleypt inn
og Jónas Jónasson, útvarpsstjóri
Norðlendinga, kom fram á sviðið
og hitaði húsið upp að heimsborg-
ara sið. Konan á næsta bekk sagði:
„Hann fer nú bara á kostum, hann
Jónasí' Jónas talaði um, að „eldri“
konur landsins fengju hjartslátt og
hinar yngri færu „á algeran
Bömmer“ þegar heyrðist í Hauki
Morthens. Hann gaf einnig i skyn,
að Bubbi Morthens myndi stjórna
Lögreglukórnum, sem auðvitað var
aðeins grín — því miður. Jónas
kallaði síðan Hauk á sviðið og konu
hans Ragnheiði Magnúsdóttur og
voru þau hyllt við mikinn fögnuð
gesta. Ekki kom það fram þarna, en
fyrr um daginn i mótttökuhófi í
Nausti hafði Haukur verið hylltur
og færðar margar góðar gjafir m.a.
af Félagi ísl. hljómlistarmanna.
Loks hófst tónflutningur og riðu
Framhald á bls. 3
Nú þegar flugveikin hrjáir
flugmenn, skyldu þeir þá
ekki vera fegnir að hafa greitt
svona mikið fil heilbrigðis-
þjónustunnar í landinu?
MOLAR
ísland ekki ílát
Molar vöktu um daginn athygli á
því hvort rétt væri að segja „I
Island" eða Pá Island“ á tungum
frændþjóða okkar. Pá mun al-
mennt notað um ósjálfstæð lönd
og eyjar en 1 í flestum öðrum til-
vikum, t.d. segja þeir I England,
aftur á móti hefur skapast hefð í
málunum um að segja pá Island.
Ástæðan er kannski sú að Island
var um aldaraðir dönsk nýlenda.
Áhugasamur lesandi blaðsins
hafði samband við okkur út af
þessu og sagði m.a. annars að árið
1918 hefði Kristján X þáverandi
konungur dana gefið út em-
bættisbréf til opinberra embættis-
manna. Bréfið var svohljóðandi:
„Herfra skal dei si: skrives I
Island“ en þetta ,ir lékk ís-
land fullveldi. Ekki eru þó allir á
sama máli og kóngsi um að breyta
svo málhefðinni þó stjórnlaga-
breyting eigi sér stað. Prófessor
Jón Helgason á einhvern tíman að
hafa sagt „Island er ingen behol-
der“, þ.e.a.s. íslands er ekkert ílát,
sem maður hellir í. íslendingur,
sem hefur dvalið lengi í Kaup-
mannahöfn, sagði að þessi for-
setning væri hálfgerður vand-
ræðagripur, að stundum þegar
danir ræddu við íslendinga segðu
þeir pá Island, en áttuðu sig svo
og Ieiðréttu vandræðalega, og
segðu: „Jeg mener i Islandý
Sæðisför
I Bandaríkjunum er farið að nota
sæði til að finna þá, sem nauðga
konum. Er sæðið tekið af fórnar-
lambinu og þaðrannsakað í smá-
sjám. Er þá hægt að finna út
blóðflokk þess, sem verknaðinn
framdi, auk þess sem ýmis önnur
efnasambönd geta gefið vísbend-
ingu um þann, sem verknaðinn
framdi.
Lögreglan í Kaliforníu notaði
þessa aðferð nýlega, þegar mikill
nauðgunarfaraldur herjaði í
Okland. Þeir komust að því að
samsetning sæðisins var sú sama í
öllum tilfellum. Slík samsetning
fannst hjá aðeins 1 að hverjum 50
karlmönnum. Þessi uppgötvun
leiddi þá á sporið og felldi af-
brotamanninn við dómstól.
Innan fimm ára er búist við að
hægt verði að lesa gen sæðisins,
en einsog alkunna er þá eru gen
engra tveggja manna eins. Þá
verða sæðisförin jafn örugg og
fingraför við lausn nauðgunar-
mála.
Dýr ímyndunarveiki
Fjörtiu og átta ára gömul dönsk
kona getur auðsjáanlega ekki iif-
að án þess að liggja á sjúkrahúsi.
Ekki út af ólæknandi sjúkdómi,
heldur virðist hún hafa þörf á um-
hverfinu. Undanfarin 30 ár hefur
hún 114 sinnum lagst inn á sjúkra-
hús í Danmörk, auk þess, sem hún
hefur heimsótt sjúkrahús í Sví-
þjóð. Núna síðast sótti hún um
sjúkrapláss á spítalanum í -
Sundby. Hún var sannfærð um að
hún væri með blóðtappa.
Læknarnir komust strax að því að
hún var líkamlega eldhress, en eft-
ir að þeir komust að örum heim-
sóknum hennar á sjúkrahús í
Danmörk og Svíþjóð, voru þeir
sannfærðir um að konan væri
andlega óheilbrigð. Hún virðst
þjást af svokölluðum Munkhau-
sen-einkennum, sem eru nefnd
svo eftir þýska lygalaupnum og
ævintýramanninum, sem var
þekktur fyrir lyga- og ýkjusögur
sínar.
Konan hefur kostað samfélagið
um 3 milljónir króna áætla
læknarnir, í ónauðsynlegan
sjúkrahúskostnað. Einn daginn
tókst henni að láta leggja sig inn á
þrjú sjúkrahús samdægurs, í
Nyborg, Vejle og Árósum. Þrjá
næstu daga heimsótti hún sjúkra-
húsin í Randers, Viborg og Kold-
ing, en þar þurfti að bæta við
aukarúmi fyrir sjúklinginn.