Alþýðublaðið - 10.09.1986, Blaðsíða 1

alþýöu-
□
Miðvikudagur 10. september 1986 172. tbl. 67. árg.
Alþýðuflokkurinn í Norðurlandi vestra:
Prófkjör um 1. sætið
fer fram 8. nóvember
Okurlögin óvirk
— vandalaust að fara í kringum þau og á allra
vitorði að það er mikið stundað. Uppsagnar-
ákvœði í bréfum nýtt til að margfalda skuldir á
skömmum tíma. „Þriðji maðurinn“ er allt sem
þarf til að okrið sé löglegt.
„Kjördæmisráð Alþýðuflokks-
ins í Norðurlandskjördæmi vestra
ákvað á fundi sínum á Sauðárkróki
6. sept sl., að efna til prófkjörs um
1. sæti á lista flokksins í kjördæm-
inu við nk. alþingiskosningar. Próf-
kjörið skal fara fram laugardaginn
8. nóvember 1986 kl .10.00 til kl.
22.00 á eftirtöldum stöðum:
Hvammstanga, Skagaströnd,
Sauðárkróki, Hofsósi og Siglufirði.
Einnig hefur verið ákveðið að ut-
ankjörstaðaatkvæðagreiðsla fari
fram á sömu stöðum að viðbættri
skrifstofu Alþýðuflokksins í
Reykjavík 1. til 7. nóv. nk. Öllum
sem eru 18 ára og eldri og ekki eru
í öðrum stjórnmálaflokkum er
heimit þátttaka.
Kosning er bindandi hljóti sá
frambjóðandi sem kjörinn er
minnst 50 af hundraði af kjörfylgi
Alþýðuflokksins við síðustu al-
þingiskosningar. Frestur til að skila
framboðum rennur út laugardag-
inn 11. okt. 1986. Tilkynningum um
framboð skal skila til formanns
kjördæmisráðs Guðmundar Árna-
sonar Aðalgötu 24, Siglufirði og
skal framboðstilkynningum fylgja
meðmælendalisti 25 flokksbund-
Jón Baldvin
í Múlakaffi
Jón Baldvin heldur einn af sínum
vinsælu morgunfundum í Múla-
kaffi á laugardag, 13. september
klukkan 9 árdegis. Fundarefnið er:
„Hvers konar ríkisstjórn?" — Allir
eru velkomnir á þennan fund til að
hlýða á Jón og bera fram fyrir-
spurnir.
inna Alþýðuflokksmanna“.
Þetta er fyrsta prófkjörið, sem
ákveðið hefur verið innan Alþýðu-
flokksins vegna væntanlegra Al-
þingiskosninga.
Okurlögin svokölluðu, sem
m.a. er stuðst við í dómum sem
nú er verið að kveða upp yfir
mönnum sem tengdust lána-
starfsemi Hermanns Björgvins-
sonar, eru talin nánast óvirk af
kunnugum mönnum. Svo auð-
velt er að fara í kringum lögin og
svo algengt er að það sé gert að
engu virðist líkara en lögin hafi
aldrei verið til.
Sem dæmi um þetta má nefna
að Alþýðublaðinu er kunnugt
um fólk sem selt hefur skulda-
bréf á sjálft sig hjá verðbréfa-
mörkuðum í Reykjavík, án
milligöngu þriðja aðila. í þess-
um tilvikum var þó að sjálf-
sögðu nafn þriðja aðila á bréf-
unum, þannig að „á pappírun-
um“ virðisf allt með felldu.
Samkvæmt okurlögunum er
heimilt að selja skuldabréf á
frjálsum markaði og er þá sölu-
verð bréfanna samningsatriði
milli kaupanda og seljanda, sem
þýðir m.ö.o. að skuldabréf eru
seld á frjálsum markaði með af-
föllum. Sá hængur er þó á þessu
að óheimilt er að kaupa bréf
með afföllum beint af skuldar-
anum. Það telst okur sam-
kvæmt lögunum. Til þess að
fara í kringum þetta atriði lag-
anna þurfa þeir sem kaupa
skuldabréf því aðeins að gæta
þess að svo líti út sem bréfin séu
keypt af öðrum aðila en þeim
sem á að borga. Þetta er einfald-
lega gert með því að skuldu-
nauturinn fær einhvern kunn-
ingja sinn til að skrifa nafn sitt
á bréfin.
Samkvæmt heimildum Al-
þýðublaðsins mun þess ekki
stranglega gætt af hálfu allra
verðbréfamiðlara að það sé
þessi þriðji aðili sem raunveru-
lega selur bréfin og tekur við
peningunum. Þótt hér kunni að
virðast vera um formsatriði að
ræða, er það engu að síður brot
á okurlögunum ef skuldabréf er
keypt beint af útgefanda bréfs-
ins.
Einn af þeim verðbréfamiðl-
urum sem Alþýðublaðið hefur
átt tal við um þetta mál, viður-
kenndi fúslega að mjög auðvelt
væri að fara í kringum okurlög-
in, enda væri það mikið tíðkað.
Hann nefndi sem dæmi þau
stóru skuldabréfaútboð fyrir-
tækja sem gengið hafa yfir und-
anfarin ár og sagði að þessi fyr-
irtæki hefðu í mörgum tilfellum
stofnað sérstaka sjóði til að taka
að sér hlutverk þriðja aðilans.
Með þessu væri auðvitað verið
að fara í kringum okurlögin
enda mættu þau kallast óvirk og
það væri á allra vitorði að pen-
ingar sem fengjust fyrir þessi
bréf rynnu beint til fyrirtækj-
anna sjálfra.
Fjársterkir einkaaðilar sem
stunda verðbréfaviðskipti munu
líka tíðka það nokkuð að nýta
uppsagnarákvæði í skuldabréf-
um, þegar svo stendur á að
skuldunautur á í erfiðleikum
með að standa í skilum. Ef
skuldunautur getur t.d. ekki
staðið í skilum með fyrstu af-
borgun af fjögurra eða fimm
ára bréfi sem algeng munu vera
á þessum markaði, getur eig-
andi bréfsins nýtt sér ákvæði í
bréfinu og látið alla skuldina
gjaldfalla þegar í stað. Þetta er
fjármagnseigandanum afar
hagstætt þar sem hann nær
fjögurra til fimm ára ávöxtun
inn á einu til tveim árum með
þessu móti. í slíkurn tilvikum er
Framh. á bls. 2
<-----------------------------------------------------:-----
Gullgrafarar eru víðar á ferð en á íslenska Skeiðarársandinum. Á þessari
mynd sést franskur tœknifrœðingur bora eftir gulli í Keopspýramídanum
i Egyptalandi. Með tilkomu nýrrar tœkni, sem upphaflega var þróuð til að
finna veikleika í veggjum kjarnorkuvera, vonast menn nú til að finna áður
óþekkt holrými i þessum stœrsta pýramída Egyptalands. I‘að munu þó
vera skiptar skoðanir meðal sérfrœðinga, á því hvort í þessum holrýmum
kunni að vera að finna einhverja fjársjóði, en fari svo, vœri það trúlega
stœrsti fornleifafundur í Egyptalandi síðan gröf TUt-Ank-Amons fannst
1922.
Efnahagsbatinn:
Án tilverknaðar
ríklsstj órnarinnar
Nú þegar endurskoðuð spá Þjóðhagsstofnunar liggur
fyrir lítur út fyrir verulegan bata í íslensku efnahags-
lífi. — Alþýðublaðið hafði samband við Jón Baldvin
Hannibalsson formann Alþýðuflokksins.
„Það eru ekki ný tíðindi að ytri
skilyrði í íslenskum þjóðarbúskap
hafa á þessu ári breyst mjög til
hins betra. Þetta var ljóst fljótlega
upp úr áramótum. Ástæðurnar
eru þrjár: í fyrsta lagi áframhald-
andi hlýindi til sjávar sem hefur
skilað sér í landburði af afla. í
öðru lagi verulegar hækkanir á
verði útflutnings afurða erlendis.
Sérstaklega stighækkandi verð á
ferskfiski á mörkuðum i Evrópu
og reyndar líka frystum fiski á
Ameríkumarkaði. — Þar vegur
hins vegar á móti, lækkun á gengi
Bandaríkjadals. Það þýðir að
frystiiðnaðurinn er enn í kreppu.
Hann er að fá svipað verð á
Bandaríkjamörkuðum og haustið
’84, þrátt fyrir allar kostnaðar-
hækkanir hér innanlands. í þriðja
lagi verulegur olíuverðbónus upp
á 2 milljarða.
Það hlýtur að vera dapurlegt
fyrir ríkisstjórn í landi að þurfa
að viðurkenna að þessi umskipti
til hins betra eru öll án hennar til-
verknaðar.
En það er ein ástæða enn, sem
veldur því að þessi bati í við-
skiptakjörum getur nýst til að
bæta lífskjör hinna verst settu,
það eru kjarasamningarnir í vet-
ur. í þessum kjarasamningum
neyddi verkalýðshreyfingin ríkis-
stjórnina til stefnubreytinga í
efnahagsmálum. í fyrsta lagi i
skatta og verðlagsmálum. I öðru
lagi í húsnæðismálum. Þar með
skapaði verkalýðsforystan for-
sendur fyrir því að það tókst að
koma verðbólgu niður úr 40% í
10%.
Hinn kosturinn fyrir verkalýðs-
hreyfinguna var að heimta með
verkföllum kaupmáttartapið
strax, með 30% kauphækkunum í
krónutölu yfir alla línuna. Afleið-
ingin hefði hins vegar verið að nú
sætum við uppi með 60% verð-
bólgu, lakari kaupmátt, vonlitla
rekstrarstöðu útflutningsgreina,
gengisfellingar og ört vaxandi
skuldasöfnun.
Við jafnaðarmenn sættum á
sínum tíma gagnrýni fyrir að
styðja þessa leið sem verkalýðs-
hreyfingin valdi og efnahagsráð-
stafanirnar í kjölfarið. Nú held ég
að ekki verði lengur með rökum á
móti mælt og það var skynsam-
legt að fara þessa leið, ekki síst
fyrir launþega. Ég bið menn því
núna spyrja sig tveggja spurn-
inga:
Hvernig halda menn að skatt-
byrði launþegafjölskyldna væri
nú ef verkalýðshreyfingin hefði
ekki knúið ríkisstjórnina til að
draga úr skattheimtu bæði ríkis-
og sveitarfélaga?
Hvernig halda menn að
greiðslubyrði skuldugustu fjöl-
skyldna væri ef verðbólga væri
hér 60% gegnum lánskjaravisi-
tölu?
Afstaða stjórnarandstöðu-
flokkanna Alþýðuflokks og Al-
þýðubandalags á þingi er því skýrt
dæmi um ábyrga stjórnarand-
stöðupólitík. Menn voru tilbúnir
til að skapa sér stundar óvinsæld-
ir með það fyrir augum að þeir
væru að gera rétt og væru að
skapa traustari grundvöll og
sókn, en áður.
Svo þurfa menn í framhaldi af
þessu að svara tveim spurningum.
í fyrsta lagi hver er hlutur ríkis-
stjórnarinnar í þessum efnahags-
bata. 1 öðru lagi hvernig má best
nýta batann til að bæta fyrir
kaupmáttartap og lífskjaraskerð-
ingu liðinna ára?
Ef við víkjum fyrst að hlut rík-
isstjórnarinnar þá er í fyrsta lagi
efnahagsbatinn allur tilkominn
fyrir utanaðkomandi áhrif. Það
sem er hins vegar neikvætt og
varasamt í núverandi ástandi er
allt tilkomið fyrir tilstilli ríkis-
stjórnarinnar. I fyrsta lagi bull-
andi fjárlagahalli, sem er ekkert
annað en ávísun á erlenda skulda-
söfnun fram i tímann og þar að
auki verðbólguhvetjandi.
í öðru lagi aukning á erlendum
lánum verulega umfram heimild
lánsfjárlaga. Þetta er Iíka
þennslu- og verðbólguvaldandi. í
þriðja lagi skattahækkanir 800
milljónir umfram heimildir og
áætíanir fjárlaga. — Ríkisstjórn-
in hefur því ekkert til að stæra sig
af.
Ef við víkjum þá að seinni
spurningunni, hvernig megi nýta
aukið svigrúm, atvinnulífi og
launþegum til góðs. Þá skulum
við fyrst minnast þess hvernig
aukning í atvinnutekjum «r til-
komin. — Margar fjölskyldur
hafa brugðist við kaupmáttar-
rýrnun og vaxandi greiðslubyrði
með því einfaldlega að bæta við
sig vinnu. Þetta lýsir sér í aukinni
yfirvinnu og aukinni atvinnuþátt-
töku kvenna. Margar konur sem
áður unnu hálfan daginn vinna nú
heilsdagsstarf. Þannig hafa marg-
ar fjölskyldur lent í skattavíta-
hring. Skattar og skuldir hafa
kallað á aukna vinnu og tekjuöfl-
un sem hefur fært menn í hærri
skattþrep, aukna skatta.
Þannig hef ég kynnst því viða
Framh. á bls. 2