Alþýðublaðið - 15.10.1986, Blaðsíða 4
alþyóu'
Miövikudagur 15. október 1986
Alþýðublaðið, Ármúla 38, 108 Reykjavík
Sími: (91) 681866, 681976
Útgefandi: Blað hf.
Ritstjóri: Árni Gunnarsson (ábm.)
Blaðamenn: Jón Daníelsson, Ása Björnsdóttir, Kristján
Þorvaldsson,
Framkvæmuastjóri: Valdimar Jóhannesson
Skrifstofa: Halldóra Jónsdóttir og Eva Guðmundsdóttir
Setning og umbrot: Alprent hf., Armúla 38
Prentun: Blaðaprent hf., Siðumúla 12
Áskriftarsíminn
er 681866
VINDURINN ER
ÓTÆMANDI
ORKULIND
Birger Madsen. Danskar vindmyllur eru seldar um víða veröld.
Orkukreppa 8. áratugarins og sú
mikla umræða sem hefur verið um
umhverfismál undanfarin ár hefur
orðið hvati að umfangsmikilli
framleiðslu á vindmyllum i Dan-
mörku. Útflutningurinn í ár nemur
1,7 milljörðum danskra króna og
við framleiðsluna vinna 3.500
manns.
í sumar var haldin mikil sýning í
Herning, þar sem Dan-Wea vind-
myllur voru kynntar erlendum gest-
um og sérfræðingum frá 30 lönd-
um. Birger Madsen, tæknilegur
ráðgjafi framleiðenda og fram-
kvæmdastjóri sýningarinnar segir
að reynslan sé góð af þeim vind-
myllum sem hafa verið teknar í
notkun, framleiðslukostnaður hafi
lækkað og nýir markaðir séu að
opnast.
Verðsveiflur á olíumarkaðnum
geta að visu sett strik í reikninginn,
segir hann, en sífellt háværari kröf-
ur um umhverfisvernd, ásamt
ótryggu ástandi í olíusölumálum
Tveir einbýlishúsaeigendur í lúx-
usvilluhverfi á Stensballe Strandvej
í Horsens hafa komið í veg fyrir að
komið yrði á fót barnaheimili í
næsta nágrenni við hýbýli þeirra, til
afnota fyrir börnin í hverfinu.
Andstaðan byggðist á því að hús-
in í hverfinu myndu falla i verði
vegna háreysti frá börnunum og
aukinnar umferðar.
hvetur tvímælalaust til áframhald-
andi framleiðslu.
í nýútkominni skýrslu frá sam-
tökum framleiðenda kemur fram
að þrettán af rúmlega 20 vindmyllu-
framleiðendum flytja framleiðslu
sína út og reiknað er með að út-
flutningurinn í ár nemi um 1,7 mill-
jörðum danskra króna. Það sam-
svarar útflutningi á 2.900 myllum.
Meðal viðskiptalanda eru Ind-
land, Grænland, Bretland, Hol-
land, Þýskaland, ísrael, Grikkland
og Grænhöfðaeyjar, en flestar
myllurnar, eða níu af hverjum tíu,
fara til Bandaríkjanna. Unnið er að
markaðsöflun, jafnt og þétt og t.d.
eru í gangi samningar um aukna
sölu til Indlands og verið er að
reyna að afla markaða í Kína,
Ástralíu og Nýja-Sjálandi. Mein-
ingin er að fá leyfi til að setja upp
sýnishorn af framleiðslunni í þess-
um löndum til að vekja áhuga
væntanlegra kaupenda.
Það voru einkum tveir menn í
næsta nágrenni við fyrirhugað
barnaheimili sem beittu sér gegn
framkvæmd málsins. í sameiningu
keyptu þeir húsið sem átti að gera
að barnaheimili og skutu þar með
bæjaryfirvöldum ref fyrir rass. Þar
að auki létu þeir þinglýsa yfirlýs-
ingu, þar sem það er skýrt tekið
fram að húsið megi ekki selja, né
heldur nota það fyrir barnaheimili,
Brautin rudd
Vindmylluævintýri Dana byrjaði
fyrir fjórum árum. í ágúst 1982 hóf
samband vindmylluframleiðenda
söluherferð í Bandaríkjunum, sem
var vel tekið vegna almenns áhuga á
raforkuframleiðslu án mengunar.
Á því ári seldust 35 vindmyllur vest-
an hafs, aðallega í Kaliforníu. Nú er
þriðjungur af öllum vindmyllum í
Kaliforníu dönsk framleiðsla og
það má teljast góður árangur, því
að 90% af öllum vindmyllum í
heimi eru staðsett í Kaliforníu.
Birger Madsen telur að um helm-
ingur af þeim myllum sem seljast í
öðrum löndum, sé dönsk fram-
leiðsla, en markaður er ekki mikill
lyrír þær heima í Danmörku. Þar er
ekki nógu vindasamt til að það sé
hægt að byggja raforkuframleiðsl-
una á vindmyllum nema að litlu
leyti.
í Danmörku eru um 1600 myllur
í notkun og framleiða samtals um
orlofsheimili, eða aðrar viðlíka
stofnanir.
Borgarstjórinn, Henning Jensen,
segir að það verði með einhverjum
ráðum að hindra að slíkar yfirlýs-
ingar verði ráðandi í bæjarskipu-
laginu í framtíðinni. Raunar er
þessi afstaða ekkert einsdæmi.
Hann hefur oft orðið var við sams
konar viðbrögð og segist álíta að
það sé aðeins toppurinn á ísjakan-
um sem kemur í ljós í þessu sérstaka
máli.
Allir segjast vera hrifnir af börn-
um; ef þau eru ekki með hávaða, ef
ekki þarf að kenna þeim eða hafa
þau í pössun í næsta nágrenni. Þá
kemur annað hljóð í strokkinn og
upp koma hótanir og skaðabóta-
kröfur til hins opinbera.
í þessu umrædda hverfi eru mörg
börn sem þurfa á dagvistun að
halda og Henning Jensen segir að
einstakir húseigendur verði ekki
látnir ráða ferðinni í málefnum
bæjarins. Nú hefur verið keypt ann-
að hús og innréttað sem barna-
heimili fyrir 30 börn.
75 megavött. Rætt er um að fram-
leiða 10% af orkuþörf með vind-
rafstöðvum, en það er nálægt 1100
megavöttum, svo að enn er langt í
land með að því marki sé náð.
Með núverandi afkastagetu væri
hægt að fylla danska markaðinn á
fjórum árum, en samt verður fram-
leiðslan aukin heldur en hitt og
reynt að afla nýrra markaða erlend-
is.
Ótæmandi orkulind
Um strendur Evrópu blása stöð-
ugt vindar. Það er löng leið frá
Lofoten til Gibraltar og þar mætti
framleiða mikla orku, án þess að
stofna lífríki álfunnar í hættu. Og
næsta stóra verkefnið verður að
koma framleiðslunni á framfæri í
löndum þriðja heimsins. Þar er
víða mikiil orkuskortur og litlar
vindmyllur gætu viða komið að
góðum notum sem varaafl eða við
hliðina á dísilrafstöðvum í öðrum
löndum, sem þegar hafa komið upp
orkuveitum, er fremur stílað upp á
stórar vindmyllur sem eru tengdar
því kerfi sem fyrir er.
Þótt framleiðslan sé háð orku-
verði, sem nú er fremur lágt vegna
fallandi olíuverðs, telur Birgir Mad-
sen að ekki sé ástæða til annars en
bjartsýni. Orkuverð er ekki háð
olíuverði nema óbeint og verð á raf-
orku helst tiltölulega lítið breytt.
Hitt er verra að í flestum löndum
er ríkisstyrkur til raforkufram-
Ieiðslu afnuminn eftir vissan
reynslutíma. Eftir það verður fram-
leiðslan að geta keppt við aðra
orkugjafa og af því hafa framleið-
endur haft nokkrar áhyggjur. Nú
virðist svo sem ótti þeirra hafi verið
ástæðulaus, því að salan til Banda-
ríkjanna hefur ekkert dregist sam-
an, þrátt fyrir minni styrkveitingar
en áður.
Vindmyllur geta þó ekki keppt
við kolakynt orkuver, þar sem allri
nútíma tækni er beitt. í þeim er
hægt að framleiða mun ódýrari
orku, en hins vegar hefur öll tækni
verið nýtt til hins ýtrasta þar og ekki
mikilla framfara að vænta.
Vindrafstöðvar hafa aðeins verið
í notkun í fimm ár eða svo og sífellt
er unnið að endurbótum á þeim.
Eftir nokkur ár er þess að vænta að
afköstin verði orðin mun meiri, en
allur tilkostnaður minni, segir
Birger Madsen.
Danmörk
Barnaheimili
draga úr verð-
gildi húseigna
Molar
Björn Borg
Það er nokkuð mikill munur á
tennis og rakspira. Samt getur þetta
farið saman í Birni Borg. Björn hef-
ur lag á því að spila tennis betur en
nokkur annar og er full ástæða til
að velta fyrir sér hvort það geti staf-
að af lyktinni af honum. Það getur
vel verið, merkar vísindalegar upp-
götvanir hafa verið gerðar á hinum
fáránlegustu hlutum, hví ekki Birni
Borg? Rakspírinn hans er e.t.v. lyk-
illinn að leyndarmálinu.
Fyrir ári síðan markaðssetti
Björn Borg herrasnyrtivörur sínar á
Norðurlöndunum að íslandi und-
anskildu. Nú seinni hluta október
er hins vegar að hefjast markaðs-
setning á þessum snyrtivörum hér á
landi, á sama tíma og þær eru
markaðssettar í Þýskalandi, Hol-
landi og Belgíu.
Þarna er um að ræða tvær ilm-
tegundir byggðar upp á ólíkum ilrni
sem þó báðir endurspegla persónu-
leika Björns Borg.
Annar ilmurinn er einfaldlega
nefndur „Björn Borg“ hann er
frískur og sportlegur á meðan hinn
ilmurinn nefndur „Björn Borg
6—0“ er klassískur og hlýr, en báðir
eiga það sameiginlegt að vera sér-
staklega glæsilegir.
Hinir mismunandi ilmar eru
framleiddir af tveim eftirsóttustu
nöfnum meðal ilmefna-framleið-
enda heims, Takasako i París hann-
aði „Björn Borg“ og Givaudan í
Gefn hannaði „Björn Borg 6—0“
Til að halda hönnunargæðunum
í hámarki var hinn frægi franski
hönnuður Pierre Dinand fenginn til
að hanna umbúðirnar. En hand-
bragð hans er auðþekkjanlegt á
hinni glæsilegu hönnun og litasam-
setningu - steingrátt, silfur og vín-
rautt með tvöföldu B og eigin-
handaráritun tennisstjörnunnar
Björn Borg á klassiskum flöskum
með fínlegum hliðarrákum, sem
líkjast haldi á tennisspaða.
Bæði „Björn Borg“ og „Björn
Borg 6—0“ innihalda: Aftershave,
Aftershave Skin Conditioner, Eau
de Toilette, Deo Stick, Deo Spray,
sápu í öskju, baðsápu í bandi sem er
í laginu eins og tennisbolti og herra
snyrtitöskur.
Fyrir jólin verða svo á boðsstól-
um fallegir gjafakassar sem henta
herrum á öllum aldri, en innihald
þeirra er Aftershave og sápa í öskju.
Umboðsaðili fyrir Björn Borg
herrasnyrtivörurnar á íslandi er
heildverslunin Arctic Trading
Company, Iðnbúð 5, Garðabæ.
•
. . .hvurs er hvurs. . .?
Það er mál manna að auðvelt sé að
far „yfirum" á því að reyna að átta
sig á öllum þeim innlánsreikning-
um, sem hinir ýmsu bankar bjóða
uppá. Gaman væri einnig að fá að
vita hvað allt auglýsingafárið, í
kringum þetta kröftuga innláns-
reikningaflóð hefur kostað þegar
allt er talið.
Sem dæmi um æðibunuganginn í
samkeppninni um sparifé lands-
manna- (ekki neitt), er Iðnaðar-
bankinn nú farinn að auglýsa Al-
reikning. Ekki verður séð hvernig
þeir geti brugðist við þessu hjá Al-
þýðubankanum öðruvísi en að
opna IÐN-reikning!
•
Ferðaskrifstofa
Gengið hefur verið formlega frá
stofnun hlutafélags um rekstur
Ferðaskrifstofunnar Sögu hf.
Ferðaskrifstofan mun hefja
starfsemi sína innan skamms.
Skrifstofan mun verða í nýinnrétt-
uðu húsnæði að Tjarnargötu 10 við
hliðina á Happdrætti DAS, á horni
Vonarstrætis og Tjarnargötu.
Ferðaskrifstofan Saga hf. mun veita
alla alhliða ferðaþjónustu, annast
útgáfu flugfarseðla, pöntun á
hótelum, bílaleigubílum, járn-
brautarfarseðlum og annarri fyrir-
greiðslu fyrir ferðamenn. Ferða-
skrifstofan Saga hf. mun einnig
annast skipulagningu á hópferðum
og móttöku erlendra ferðamanna.
Framkvæmdastjóri Ferðaskrif-
stofunnar Sögu hf. er Örn Steinsen,
sem í rúma tvo áratugi hefur starfað
að ferðamálum. Sölu- og markaðs-
stjóri er Pétur Björnsson, sem einn-
ig hefur að baki langa starfsreynslu
á sviði ferðamála.