Alþýðublaðið - 17.10.1986, Síða 3

Föstudagur 17. október 1986
3
Byrjunartafl 4
henni, muni efnahagur þeirra end-
anlega fara í rúst. Jafnmargir telja
reyndar líka að svo mörg göt séu á
geimvarnaráætluninni, að varla
taki því að svara henni. Sé þess
þörf, er líka hægt að gera það á
miklu ódýrari máta. Hugmyndin
einber um það, að gera kjarnorku-
vopn einskis virði, er þó stórkost-
leg. Sé það tæknilega hægt, er mik-
ið leggjandi í sölurnar.
Athafnir í stað orða
Á blaðamannafundinum í Há-
skólabíó benti Gorbatsjef á, að það
kæmi dagur eftir þennan dag.
Bandaríkin, Ráðstjórnarríkin og
veröldin héldu áfram að vera til.
Það voru spámannleg orð. En vilji
hann raunverulega bæta ástandið í
heiminum, forða þjóð sinni frá
efnahagshruni og koma í veg fyrir
það að þúsundum milljarða dollara
Nú, að afloknum leiðtogafund-
inum í Reykjavík, er hafinn slagur-
inn um það hvernig túlka eigi niður-
stöður fundarins. Bæði Sovétmenn
og Bandaríkjamenn keppast um að
kenna hvor öðrum um að sam-
komulag náðist ekki.
Ein af spurningunum sem nú er
varpað fram er það hvort Mikhail
Gorbatsjov aðalritari hafi leikið
djarft í skjóli þeirrar fullvissu að
Reagan forseti myndi ekkert gefa
eftir varðandi geimvarnaráætlun-
ina. Með öðrum orðum að Sovet-
menn hefðu sýnt samkomulagsvilja
um víðtæk og þýðingarmikil atriði,
en bundin heildarsamkomulagi,
þar sem skilyrði voru sett viðvíkj-
andi geimvopnum, sem Sovétmenn
vissu að forsetinn myndi hafna.
Þessi kenning byggir á þeirri
skoðun að Sovétmcnn hafi yfir höf-
uð ekki einlægan áhuga á eftirliti m
eð vopnum og takmörkun vopna-
búnaðar, heldur sé þeim einungis
mikið í mun að vinna pólitíska sigra
með tilliti til almenningsálitsins á
Vesturlöndum.
Sigur haukanna?
Á hinn bóginn er um það rætt
hvort tekið hafi verið fram fyrir
hendurnar á Ronald Reagan forseta
á siðustu stundu af aðstoðarmönn-
um hans, hinum þekktu „haukum“
í ríkisstjórn Bandaríkjanna.
Það var áður vitað að aðstoðar-
varnarmálaráðherrann, Richard
Perle, er eindreginn andstæðingur
vopnaeftirlits og allra samninga við
Sovétmenn. Hann segir að Banda-
ríkin muni alltaf koma illa út úr
slíkum samningum, vegna þess að
Bandaríkin muni halda gerða
samninga, en Sovétmenn muni fara
í kringum þá og afla sér þannig for-
skots. Richard Perle var á meðal að-
stoðarmanna Reagans á Reykjavik-
urfundinum.
Eins og er er harla lítið vitað um
það sem fór fram að baki luktum
dyrum á fundinum. Þess er að
vænta að smám saman fréttist fleira
um það sem rætt var á fundum
bandarísku sendinefndarinnar.
Þegar George P. Schultz kunngerði
fréttina um að engir samningar
hefðu tekist á fundinum, ítrekaði
hann það hvað eftir annað að allir
ráðgjafar Reagans hefðu staðið ein-
huga að baki honum í því að tak-
marka ekki geimvopnarannsóknir
við rannsóknir á tilraunastofum.
Fáir trúa því að eindrægnin hafi
verið svo allsráðandi á fundum
nefndarinnar.
Það er óhætt að segja að and-
stæðingar allsherjarsamninga við
Sovétríkin um eftirlit með vopna-
búnaði og forsvarsmenn geim-
varnaáætlunarinnar geti nú dregið
andann léttara. Forsetinn fylgdi
þeim að málum.
Eftir leiðtogafundinn í Reykjavík '
verði hent út um gluggann í vopna-
kapphlaup, meðan helmingur járð-
arbúa sveltur heilu og hálfu hungri,
þá verður hann a.m.k. að kenna
Politburo þá lexíu að orð og athafn-
ir fari saman. Bandaríska efnahags-
kerfið er helmingi sterkara en það
rússneska og Vestur-Evrópa og
Japan mörgum sinnum betur í
stakk búin í tæknifjárfestingu í há-
tækniiðnað nútíma vopnafram-
leiðslu, heldur en bandamenn
Rússa.
Snúist vopnakapphlaupið þann-
ig endanlega um efnahagsgetu
verða Sovétríkin að hætta þeirri list,
sem Gorbatsjef kallar sjálfur kjaft-
æði. Verkin verða að tala, vopnin
að þagna og mannfrelsi að ríkja.
Hvað sem um Reykjavíkurfund-
inn verður annars sagt, þá er eitt
ljóst, ágreiningsefnin hafa skýrst.
Enginn getur lært nema að þekkja
lesefnið. Það er upphafið. Vonandi
verður Reykjavíkurfundarins
minnst í sögunni, sem upphafstafli
að varanlegum friði.
leikur ekki vafi á því að Sovétleið-
toginn óttast geimvarnaáætlun
Bandarikjamanna. Henni fylgir
slík óvissa, bæði um það hvort hún
muni virka, hvort hægt sé að koma
henni upp og hvort hægt sé að af-
nema hana eða búa við hana ef og
þegar hún verður að veruleika, að
hún hlýtur að virka bremsandi á all-
ar viðræður um aðra þætti.
Sennilega er Gorbatsjov efins um
að SDI verði nokkru sinni komið
upp og virki eins og menn dreymir
um. En hann er þess fullviss að
tækniþekking Bandaríkjamanna
gefur þeim forskot á þessu sviði. Ef
geimvarnaáætlun verður hrundið í
framkvæmd verður það í Banda-
ríkjunum, ekki í Sovétríkjunum.
Trygging
Schultz utanríkisráðherra kallaði
SDI nauðsynlega tryggingu á tím-
um sem þeim þegar verið væri að
fækka kjarnorkuvopnum. Hann
sagði einnig að hún myndi virka
sem trygging fyrir því að gerðir
samningar yrðu haldnir.
Hins vegar gat hann ekki um það
að sá sem hefur vörn gegn kjarn-
orkuvopnum, getur hervæðst af
skyndingu með kjarnorkuvopnum,
í skjóli þessara varna og beitt and-
stæðing sem er án varna og með Iít-
inn vopnaforða hvers kyns þving-
unum, eða ráðist til atlögu án þess
að eiga nokkuð á hættu.
Það er varla nokkur vafi á því
hvaða afstöðu samningsaðilinn í
vestri hefði tekið ef skipt hefði verið
um hlutverk í samningunum í
Reykjavik.
Reagan forseti setti fram þá
kröfu að hafa heimild til að þróa
varnarkerfi í geimnum gegn kjarn-
orkuvopnum, þannig að kerfið
megi taka í notkun ef nauðsyn kref-
ur. Þetta vildi Gorbatsjov ekki sam-
þykkja, samhliða því að kjarnorku-
vopnum yrði að öðru leyti fækkað
verulega.
Það er ómögulegt að vita hvort
Gorbatsjov lék aðeins djarfa Ieiki í
Reykjavík í þeim tilgangi að spilla
samkomulaginu milli Evrópu og
Bandaríkjanna. Hafi það verið ætl-
unin má segja að ætlunarverkið
hafi heppnast, en sá sigur verður
dýrkeyptur ef hann leiðir til áfram-
haldandi vopnakapphlaups bæði á
jörðu niðri og í geimnum.
Hins vegar er því ekki að leyna að
betra samhengi er í málflutningi
Sovétmanna varðandi geimvopnin,
en í rökum Bandaríkjamanna fyrir
því að vilja ekki takmarka tilraunir
á þeim við rannsóknastofur, heldur
byggja upp heilt kerfi vopnabúnað-
ar.
Ágreiningur um þetta atriði virð-
ist eins og sakir standa vera það sem
mest hætta stafar af og það sem
helst kemur í veg fyrir að samningar
takist um önnur atriði.
Ólafur Ólafsson, landlœknir.
Þingað á Hótel Sögu:
Tóbaksnautn og
reykingavarnir
Föstudaginn 17. október næst-
komandi gangast G. Ólafsson hf.
og AB LEO í Svíþjóð fyrir málþingi
á Hótel Sögu um tóbaksnautri og
reykingavarnir undir yfirskriftinni
„Tobacco dependence and its treat-
ment“.
Frummælendur eru: Sveinn
Magnússon heimilislæknir, sem
fjallar um skaðsemi reykinga, Karl
Ólaf Fagerström dósent fjallar um
tóbak sem ávanaefni, Ásgeir Helga-
son fræðslufulltrúi Krabbameins-
félags Reykjavíkur fjallar um upp-
byggingu og árangur námsskeiða í
reykbindindi og Þorsteinn Blöndal
yfirlæknir lungna- og berklarann-
sóknardeildar Landspítalans sem
kynnir tóbaksvarnarnámskeið sem
hugmyndin er að verði haldin á
heilsugæslustöðvum úti á landi. í
lokin verða almennar umræður og
fyrirspurnir. Fundarstjóri verður
Ólafur Ólafsson landlæknir.
Atvinnumál
kvenna
Laugardaginn 18. október veró-
ur haldin ráðstefna í Hafnarfirði
um atvinnumál með sérstöku tilliti
til kvenna.
Markmið ráðstefnunnar er að
vekja athygli á hlutdeild kvenna í
'hinum ýmsu atvinnugceinum og
efla frumkvæði þeirra og virkni við
mótun stefnu í atvinnumálum
þjóðarinnar.
Það eru Kvennalistakonur í
Hafnarfirði sem unnið hafa að
undirbúningi ráðstefnunnar, og er
dagskráin í aðalatriðum eftirfar-
andi:
Kristín Halldórsdóttir alþingis-
maður setur ráðstefnuna, sem hefst
kl. 10. Dr. Alda Möller matvæla-
fræðingur hefur framsögu um nýj-
ar leiðir í fiskvinnslu, Unnur Stein-
grímsdóttir efnafræðingur fjallar
um líftækni, Úlla Magnússon fram-
kvæmdastjóri varpar ljósi á það
sem mætir konum, sem vilja stofna
fyrirtæki. Hallgrímur Jónasson
forstöðumaður nýiðnaðarrann-
sókna hjá Iðntæknistofnun íslands
fjallar um nýiðnað, Lovísa Christi-
ansen innanhúsarkitekt ræðir um
ferðaþjónustu í Hafnarfirði, Björk
Thomsen kerfisfræðingur ræðir
um konur og hugbúnað, Guðrún
Sæmundsdóttir skrifstofustjóri
fjallar um atvinnu- og launamál
kvenna.
Færi gefst til fyrirspurna og
frjálsra umræðna milli framsöguer-
inda.
Ráðstefnan verður haldin í húsi
Slysavarnarfélagsins, Hjallabraut
9, Hafnarfirði. Þátttakendurh gefst
kostur á léttri máltíð í hádeginu, en
ætlunin er að ljúka ráðstefnunni
um kl. 16:00.
Ráðstefnustjórar verða Ingibjörg
Guðmundsdóttir og Ragnhildur
Eggertsdóttir.
Leiðtoga.fundurinn í Reykjavík
Hugleiðingar
Norðmanna
Laus staða
safnakennara viö listasöfn
Hér er um að ræða Vi stöðu safnakennara er þjóni
Listasafni íslands, Listasafni Einars Jónssonarog Ás-
grímssafni en verði með aðstöðu ( Listasafni íslands.
Starfiðfelst i listfræðslu fyrirnemendurgrunnskólaog
aðra hópa eftir þvi sem þurfa þykir.
Umsækjendur hafi próf í listasögu eða aðra sambæri-
lega menntun og er reynsla á sviði kennslu æskileg.
Hér er um mótunarstarf að ræða sem reynir á frum-
kvæði og sjálfstæð vinnubrögð.
Laun samkvæmt launakerfi starjsmanna rfkisins.
Umsóknir ásamt upp. um námsferil og störf, skulu
sendar menntamálaráðuneytinu, Hverfisgötu 6, 105
Reykjavík, og skulu þær hafa borist fyrir 10. nóvember
nk.
Menntamálaráðuneytið, 10. október 1986.
Menningarsjóður
Norðurlanda
Hlutverk Menningarsjóös Norðurlanda er að stuölaað
norrænni samvinnu á sviði menningarmála. í þessum
tilgangi veitir sjóðurinn styrki til norrænna samstarfs-
verkefna á sviði visinda, fræðslumála og almennrar
menningarstarfsemi.
Nánari upplýsingar um fyrirkomulag styrkveitinga úr
sjóðnum eru birtar ( Lögbirtingarblaðinu. Umsóknar-
eyðublöð og frekari upplýsingar má fá frá skrifstofu
sjóðsins: Nordisk kulturfond. Nordisk ministerrads
sekretariat, St. Strandstræde 18, DK-1255 Köbenhavn K
(slmi: (1) 11 47 11), svo og f menntamálaráðuneytinu,
Hverfisgötu 6, 150 Reykjavfk.
FÉLAGSSTARF
ALÞÝÐUFLOKKSINS
Austfirðingar
Kjördæmisráðsfundur Austfjarða verður haldinn laug-
ardaginn 18. okt. kl. 14 e. h. f Valhöll Eskifirði.
Allir Alþýðuflokksmenn veikomnir.
Kjördæmisráð
Alþýðuflokksins
I Vesturlandskjördæmi heldur fund laugardaginn
18. þ.m. kl. 10 árdegis í Hótel Borgarnesi.
Fundarefni:
1. Tekin afstaða til prófkjörsreglna vegna prófkjörs
sem haldið skal fyrir lok nóvember.
2. Önnur mál.
Stjórn kjördæmisráðs.
Ritgerðar-
samkeppni
um jafnaðarstefnuna
I tilefni 70áraafmælis Alþýðuflokksins hef-
ur verið ákveðið, að efna til ritgerðarsam-
keppni um efnið „Jafnaðarstefnan“. Rétt til
þátttöku hafa allir á aldrinum 15 til 25 ára.
Skilafrestur er til 1. desember næst komandi,
og skal ritgerðin vera 6 vélritaðar síður.
Þrenn verðlaun verða veitt í ritgerðarsam-
keppninni. Fyrstu verðlaun er hálfs mánaðar
dvöl í Bommersvik í Svíþjóð, en þar er ráð-
stefnumiðstöð sænskra jafnaðarmanna og
verkalýðshreyfingarinnar. Önnur og þriðju
verðlaun eru bókaverðlaun.
í dómnefnd eru dr. Gylfi Þ. Gíslason, Helgi
Skúli Kjartansson og Jón Baldvin Hannibals-
son. — Frekari upplýsingar um samkeppnina
verðaveittarí skrifstofu Alþýðuflokksins, sími
29244.