Alþýðublaðið - 24.10.1986, Blaðsíða 4

alþýðu-
Föstudagur 24. október 1986
Alþýöublaðið, Ármúla 38, 108 Reykjavík
Sími: (91) 681866, 681976
Útgefandi: Blað hf.
Ritstjóri: Árni Gunnarsson (ábm.)
Blaðamenn: Jón Daníelsson, Ása Björnsdóttir, Kristján
Þorvaldsson.
Framkvæmoastjóri: Valdimar Jóhannesson
Skrifstofa: Haildóra Jónsdóttir og Eva Guðmundsdóttir
Setning og umbrot: Alprent hf., Ármúla 38
Prentun: Blaðaprent hf., Síðumúla 12
Áskriftarsíminn
er681866
Fleet Street líður undir lok
Faglegt uppgjör, sem teljast má
tímamótaatburður í sögu blaðaút-
gáfunnar, hefur átt sér stað í
London, nú síðast fyrir atbeina
dagblaðsins Daily Telegraph. Um
leið má segja að örlög heimsins
elstu og frægustu dagblaðagötu,
Fleet Street, séu ráðin.
Á aðeins níu mánuðum hefur
orðið reglulegur landflótti frá Fleet
Street og nú hefur Daily Telegraph
bæst í hóp þeirra sem hafa flutt sig
þaðan. Það sem er óvenjulegt nú, er
hins vegar að það gerist í sátt og
samlyndi við stéttarfélagið, sem
hélt uppi áköfum mótmælum í vet-
ur, þegar Times og önnur blöð
blaðakóngsins Rupert Murdock
fóru þaðan og sögðu jafnframt upp
4.000 af 6.000 prenturum.
Leystir frá störfum
Meirihluti prentarafélagsins hef-
ur skrifað undir samning, þar sem
60% þeirra sem vinna við blaðið fá
lausn frá störfum, samþykkt er að
hefja vinnslu blaðsins á nýjum stað
með fullkominni tölvutækni,
starfsfriður er tryggður og m.a.
veitt heimild fyrir lengingu vinnu-
tímans.
Talsmaður prentarafélagsins, Bill
Miles, segir að þetta sé merki þess
að upphlaupið frá í vetur muni ekki
endurtaka sig.
Félagið átti ekki margra kosta
völ. Ekki var annað sýnna en að
leggja yrði niður bæði Daily Tele-
graph og Sunday Telegraph, en
bæði blöðin hafa verið rekin með
geysimiklum halla undanfarin ár.
Við nýju útgáfuna verða starf-
andi 670 manns, en eins og er eru
starfsmenn 1.680 talsins. Áætlað er
að sparnaðurinn nemi rúmum mill-
jarði ísl. kr. á ári, auk þess sem sam-
keppnishæfni blaðsins eykst með
betri mynd- og prenttækni.
Engin hátíð
Brottför Daily Telegraph er að-
eins enn ein sönnun þess að ekki
verður haldin nein hátíð um alda-
mótin til að minnast 500 ára prent-
verks og blaðaútgáfu í þessari
frægu götu. En allt fram að þessu
hafa reisuleg húsin, aðsetur blað-
anna við Fleet Street og næsta ná-
grenni staðið sem tákn um lýðræði
og lýðréttindi, eins konar ríki í rík-
inu og mótvægi við stjórnina og
þingið.
En á meðan dagblöðin um heim
allan tóku nýja tækni í þjónustu
sína, þau fyrstu fyrir 15—20 árum,
þá héldu dagblöðin í Fleet Street
áfram að nota hundrað ára gömul
tæki og aðferðir við blaðaútgáfu.
Aðalástæðan var eindregin and-
staða prentverksmanna og blaða-
manna við allar breytingar, hverju
nafni sem nefndust.
Mikill hagnaður
Útgáfa dagblaðanna við Fleet
Street á að baki sér langa hefð, þar
sem mikil samkeppni ríkti og vel-
gengni hafði geysimikinn hagnað í
för með sér. Þau dagblöð sem stóðu
vel að vígi keyptu sér því vinnufrið
og trúmennsku starfsmanna sinna
með mjög háum launum, sem aftur
gerðu þá að nokkurs konar aðli inn-
an raða starfsbræðra sinna.
Nýi tíminn kvaddi svo dyra í
fyrra, þegar ný stjarna birtist á
himni blaðaútgefenda og Eddie
Shah hóf útgáfu á ríkisblaðinu To-
day. Það var ekki til húsa við Fleet
Street, þar var beitt allri nýjustu
tækni og blaðamenn skrifuðu texta
sína beint inn á setjaratölvur.
Today sló ekki í gegn og Shah
neyddist til að selja blaðið til eig-
enda Observer, sem voru fyrst og
fremst á höttunum eftir hinni nýju
tækni.
Observer dreifir nú starfseminni í
fjóra staði. Guardian flytur í hafn-
arhverfi Lundúnaborgar í janúar.
Daily Mail og önnur útgáfurit þess
hafa einnig í hyggju að flytja þang-
að og sama er að segja um Daily Ex-
press og fylgiblöð þess. Financial
Times mun ætla að fylgja dæmi
þeirra.
Mirror enn á sama stað
t;að er aðeins Mirror-útgáfan
sem enn er kyrr á gamla staðnum,
en einnig þar munu menn vera farn-
ir að hugsa sér til hreyfings. Ef og
þegar af því verður hljóðnar prent-
verkið í Fleet Street fyrir fullt og allt
og engin örtröð verður lengur í göt-
unni vegna vörubíla sem flykkjast
þangað og keppast um að fá fyrstir
afgreiðslu svo hægt sé að hefja
dreifingu á þeim 15 milljón eintök-
um af dagblöðum sem eru gefin út
þar daglega, en 18 milljón eintök á
sunnudögum.
Þrátt fyrir það mun Fleet Street
lifa í minningunni enn um langa
hríð og óefað munu flykkjast þang-
að blaðamenn til að fá sér hressingu
á einhverri blaðamannaknæpunni í
því rétta andrúmslofti sem hefðin
hefur skapað. Þar verða heimsmál-
in rædd og skipst á skoðunum og
sagðar sögur frá blómaskeiði göt-
unnar sem á engan sinn líka.
Náðarsprautur gefnar
á dönskum sjúkrahúsum
Það er siðferðilegt álitamál hve lengi á að halda lifinu í dauðvona sjúklingi.
Á myndinni er verið að rannsaka hvort heili sjúklingsins starfar ennþá.
Danskur sjúkrahússlæknir, sem
óskar nafnleyndar, hefur upplýst
að á dönskum sjúkrahúsum sé ekki
óalgengt að dauðvona sjúklingum
sé gefin „náðarsprautan“, þ.e. of
stór skammtur af deyfilyfjum til að
binda enda á vonlaust dauðastríð
sjúklingsins.
Mikil leynd hvílir yfir þessum
málum, en að sögn læknisins liggur
fyrir leyfi frá stjórn heilbrigðismála
um að gefa kvalastillandi lyf ef
sjúklingurinn þjáist, þótt það
kunni að flýta fyrir dauða hans. Að
sjálfsögðu á þetta aðeins við um þá
sjúklinga sem eiga enga batavon, en
lífinu er haldið í með lyfjum.
Hins vegar er það ekki á valdi
heilbrigðisyfirvalda að gefa Ieyfi
fyrir stórum morfínskömmtum
sem eru gefnir beinlínis til að binda
enda á þjáningar sjúklings í eitt
skipti fyrir öll. Það kann að vera af
góðum huga gert, en varðar við lög.
Læknirinn, sem starfar á sjúkra-
húsi í Kaupmannahöfn, segir að al-
gengasta aðferðin sé hraðvirk
morfíninngjöf. Morfínið, sem eru
venjulega 300 milligrömm í einn
lítra saltvatns, er gefið hratt í æð og
sjúklingurinn deyr venjulega innan
þriggja daga. Þessi skammtur er
þrisvar sinnum sterkari en venjuleg
kvalastillandi morfíngjöf.
Þetta er gert í þeim tilvikum þeg-
ar sjúklingur hefur verið úrskurð-
aður dauðvona og aðstandendur
bíða aðeins eftir því að hann gefi
upp öndina. Þá lætur læknirinn
stundum til leiðast og skrúfar frá
morfínslöngunni, einkum þegar
um er að ræða sjúklinga með
krabbamein, sem hvorki er hægt að
lækna með lyfjum eða skurðað-
gerð. í þeim tilvikum hefur sjúkl-
ingurinn venjulega kvalir, sem rétt-
læta það að hluta til að honum sé
gefinn ríflegur skammtur af mor-
fíni.
Refsivert athæfi
Allir sjúkrahúslæknar þurfa ein-
hverntíma að standa andspænis
þeirri erfiðu ákvörðun að meta hve
stóran lyfjaskammt er hæfilegt að
gefa sjúklingi sem á enga batavon.
Hann á það sífellt á hættu að vera
ásakaður um refsivert athæfi, um
að hafa gefið sjúklingi stóran lyfja-
skammt, vitandi það að það drægi
hann til dauða.
Hins vegar er það álit margra
lækna að það sé stórt siðferðilegt
álitamál, hvort það eigi að nota þá
fullkomnu tækni sem nú er til stað-
ar á sjúkrahúsum til að halda líf-
færum fólks gangandi í langan
tíma, þegar útséð er um það að
sjúklingurinn geti komist til með-
vitundar eða náð heilsu aftur.
Læknavísindin eru orðin svo há-
þróuð að það er hægt að halda líf-
inu í múmíum, segir sjúkrahúss-
læknirinn, sem ekki vill láta nafns
síns getið. Hann hefur ærnar ást-
æður fyrir því. Samkvæmt hegn-
ingarlögunum á hann það á hættu
að vera kærður fyrir manndráp og
sæta a.m.k. 5 ára fangelsisvist og
vera þar að auki sviptur læknisleyf-
inu.
Molar
. . . dýrt er það . . .
Mikið harðræði gengur yfir
Akureyrar„borg“ um þessar
mundir. Er mál norðanmanna
að ódýrara sé að halda á sér
hita með Brennivíni en heitu
vatni frá hitaveitu staðarins,
enda mun styttra á milli augn-
anna á mörgum bæjarbúum
nú en verið hefur lengi, þrátt
fyrir óáran af ýmsu tagi, —
sérstaklega þó í atvinnumál-
um. Þrautalendingin var svo
að reka hitaveitustjórann úr
starfi nánast fyrirvaralaust.
Segja bæjarbúar að vitlaus
maður hafi verið rekinn, en
bæjarstjórn að „vitlaus11 mað-
ur hafi verið rekinn. Það er nú
það?
Og vist er að Sjálfstæðis-
menn hjá bænum láta ekki
deigan síga. Gunnar Ragnars,
forstjóri Slippstöðvarinnar
bar sig mannalega í fréttatima
sjónvarps hér um kvöldið og
Sigurður J. Sigurðsson (kú
leika hlutverk Ketils skræks),
tók hraustlega undir heima í
héraði.
Af tilefni þessu vóru yrtar
vísur:
Auglýsir nú eign og völd
Akureyrarstjórnin köld.
Skekur klaufir, horn og
haus
hita veitustjóralaus.
Herra Drottinn hjálpi mér!
Hœtta störfum Vilhelm
kaus.
Höfuðborgin heimsins er
hitaveitustjóralaus.
Það er því mikil örtröð á
barnum á hóteli kaupfélags-
ins. Kemur það líka til af því
að málefni Sjallans eru ekki
heldur í sem bestu lagi . . .
•
Ný ættfræðinámskeið
Bráðlega hefjast ný ættfræði-
námskeið í Reykjavík á vegum
Ættfræðiþjónustunnar. Hér er
um átta vikna grunnnámskeið að
ræða eins og þau, sem farið hafa
fram í þremur námshópum nú í
haust. Hámarksfjöldi þátttak-
enda í hverjum námsflokki er sjö
manns.
Markmið þessara námskeiða er
að gera hverjum sem er kleift að
rekja ættir sínar og annarra af ör-
yggi og kunnáttusemi. Leiðbeint
verður um ættfræðileg vinnu-
brögð, heimildir, gildi þeirra og
meðferð, hjálpargreinar ættfræð-
innar, aðferðir við gerð ættartölu
og niðjatals, uppsetningu o.s.frv.
Þátttakendum eru útveguð þau
frumgögn, sem til þarf, s.s. ættar-
tré, heimildaskrár og aðrar leið-
beiningar. Kennslan fer að hluta
fram í fyrirlestrum, en umfram
allt í eiginlegri vinnu með frum-
heimildir um ættir þátttakenda
sjálfra (kirkjubækur, manntöl
o.fl.). Námskeiðin hefjast undir
lok október (þ.e. í næstu viku) og
standa fram undir miðjan desem-
ber. Skráning fer fram alla daga
og kvöld í síma 27101.