Alþýðublaðið - 10.12.1986, Síða 11

Miðvikudagur 10. desember 1986
11
Alþingishátíðar-kvikmynd
Lofts frá 1930 lagfærð
Fyrir þremur árum kom í leit-
irnar kvikmynd, sem Loftur
Guðmundsson, ljósmyndari,
tók á Alþingishátíðinni 1930.
Þetta er einstök heimildar-
mynd, sem nú hefur verið lag-
færð og var hún sýnd alþingis-
mönnum, starfsfólki Alþingis
og gestum fyrir nokkrum dög-
um. — Þorvaldur Garðar
Kristjánsson, forseti Sameinaðs
þings, flutti þá ávarp og greindi
frá sögu myndarinnar.
Við þetta tækifæri var einnig
sýnd stutt heimildarkvikmynd
um för íslenskra alþingismanna
til Kaupmannahafnar árið
1906. Ávarp Þorvaldar Garðars
er fróðlegt yfirlit um sögu þess-
ara mynda, og fer það hér á eft-
ir:
Við forsetar Alþingis bjóðum
ykkur öll velkomin hingað til að sjá
kvikmynd, sem við teljum að eigi
sérstakt erindi til þingmanna. Hér
er um að ræða kvikmynd sem gerð
var af Alþingishátíðinni 1930.
Þessi kvikmynd er gerð af Lofti
Guðmundssyni ljósmyndara sem
var brautryðjandi í íslenskri kvik-
myndagerð. Kvikmyndin er einstæð
heimild um þá þjóðhátíð sem efnt
var til á 1000 ára afmæli Alþingis.
Þá á þessi kvikmynd sér sögu sem er
og nokkuð einstæð.
Þessi kvikmynd glataðist um ára-
tug eftir að hún var gerð og hafði
árangurslaus leit verið gerð að
henni í rúma fjóra áratugi. Hún
kom síðan í leitirnar austur í Hvera-
gerði um áramótin 1982—1983. Var
þá haft samband við Kvikmynda-
safn íslands, sem tók myndina til
varðveizlu og meðferðar. Ljóst var
að myndin þurfti viðgerðar við.
Það tafði framkvæmdir við viðgerð
myndarinnar, hvað Kvikmynda-
safnið var fjárvana á þessuni tíma.
Þá var ákveðið að Alþingi stæði
straum af endurgerð myndarinnar
gegn því að Alþingi eignaðist hana.
Um það var síðan gerður samning-
ur hinn 29. október 1985 milli Al-
þingis og Kvikmyndasafns íslands,
en áður höfðu erfingjar Lofts og
Magnús Jóhannsson útvarpsvirkja-
meistari, sem annast hefur um
kvikmyndir Lofts Guðmundssonar
sem teknar voru á árunum 1924 til
1938, samþykkt þessa ráðstöfun
fyrir sitt leyti.
Endurgerð myndarinnar fólst í
afritun hennar og lagfærð voru
millitextaskilti bæði með tilliti til
þess að þau sæjust greinilega og að
augljósar prentvillur yrðu lagfærð-
ar. Var höfð hliðsjón af stafsetn-
ingu þeirri, sem í gildi var 1930 við
þá Iagfæringu, sem Ásdís Egils-
dóttir, cand. mag., annaðist. Þá var
Jón Þórarinsson tónskáld fenginn
til þess að velja tónlist við myndina
og Jónas Þórir Þórisson tónlistar-
maður til þess að leika hana við
myndina á bíóorgel, sem næst í
þeim stíl, sem tíðkaðist á tímum
þöglu myndanna. Að auki samdi
Jón Þórarinsson sérstakt upphafs-
og lokastef, sem notað er undir nýj-
um titlum myndarinnar í byrjun og
endi. Við val á tónlistinni var höfð
sú viðmiðun, að lögin hefðu annað
hvort verið leikin á Alþingishátíð-
Bókafréttir
Minningar
Bókaútgáfan Örn og Örlygur
hefur gefið út annað bindi endur-
minninga Huldu Á. Stefánsdóttur
sem ber undirtitilinn Æska.
í þessu bindi minninga sinna tek-
ur Hulda upp þráðinn þar sem frá
var horfið í fyrsta bindi og segir frá
æskuárum sínum á fyrsta fjórðungi
aldarinnar — frá því að hún fluttist
frá Möðruvöllum til Akureyrar og
þangað til hún kvaddi Eyjafjörð
tuttugu og sex ára gömul.
Hulda kemur víða við eins og að
likum lætur. Á Akureyri mótast
bæjarbragurinn í byrjun aldar af
dugnaði og skapfestu íslensks al-
þýðufólks og erlendri verkkunnáttu
■ og menningaráhrifum sem þangað
bárust með danskættuðum kaup-
mönnum, konsúlum og iðnaðar-
mönnum sem settust að á íslandi og
tóku að rækta garðinn sinn í frið-
sældinni við Pollinn.
Þrælahald
Bókaútgáfan Örn og Örlygur
hefur gefið út bókina Þrælahald
eftir Susanne Everett í þýðingu
Dags Þorleifssonar. Hér er á ferð-
inni skýr, ríkuiega myndskreytt og
ljóslifandi frásögn af ánauð og
þrælkun, mikill fengur fyrir hvern
þann, sem áhuga hefur á sögu og
þróun mannkynsins og samábyrgð
allra manna.
í bókinni er saga þræiahalds rak-
in frá upphafi. Lýst er þrælaflutn-
ingunum vestur yfir Atlantshaf, en
þeir fólu í sér að á þrjú hundruð ára
tímabili voru ellefu milljónir
manna fluttar frá Afríku til
Ameríku. Fjallað er um líf þræl-
anna og þá kúgun og arðrán manns
á manni, sem í þrælahaldinu fólst.
Spakmælabókin
Bókaútgáfan Örn og Örlygur
hefur gefið út Spakmælabókina —
fræg og fleyg orð í gamni og alvöru.
Torfi Jónsson safnaði efninu, setti
saman og þýddi.
Efni bókarinnar skiptist í eftir-
farandi meginkafla: Um sjálfan
mig, Um minn betri mann, Um mig
og alla hina, Um vináttu, Um ást-
ina, Um konur og karlmenn, Um
hjónabandið, Foreldrar og börn,
Listin að lifa, Um siðfræði, Sann-
leikur og lygi, Um mál og vog,
Vinna — hvíld — ferðalög, Um
peninga, Skoðun — tíska, Um
hyggindi, Fróðleikur, Bókmenntir,
Um listir, Um trú, Nokkur orð um
tímann, Um heiibrigði og sjúk-
dóma, Einstaklingur — samfélag,
Speki og spaugsemi, Nafnaskrá.
Bókin um létt vín
í fyrsta skipti á islandi: Bók sem
greinir frá öllu sem máli skiptir um
framleiðslu, innkaup, geymslu og
meðferð léttra vína.
Bókaútgáfan Örn og Örlygur
hefur gefið út Bókina um létt vín í
þýðingu dr. Arnar Ólafssonar.
Þetta er fyrsta bók sinnar tegundar
sem kemur út hér á landi. Ritstjórar
Gestgjafans, þau Elín Káradóttir og
Flilmar B. Jónsson, rita formála
bókarinnar og segja þar: „Það er
okkur bæði ljúft og skylt að fylgja
þessari bók úr hlaði með nokkrum
orðum. Ljúft, þar sem fyrir löngu
var orðið tímabært að út kæmi á ís-
lensku bók með almennri fræðslu
um vín, vínvið og vinræktun. Skylt,
þar eð við lögðum lítilsháttar að
mörkum við þýðingu þessarar bók-
ar og við að finna og búa til ýmis
hugtök um vín.
Hörður Krminsson
Blómplöntur og birkníngar
íslensk nátíúra H
Blóm til upplífgunar blómstrandi
plöntur, kynning og ráðgjöf
Grænar plöntur, gagnleg ráð um
ræktun þeirra
Blóm til ánægjuauka, blómstrandi
plöntur, ræktun og ráð
Skreytum borð með blómum, leið-
beiningar og hugmyndir
Kaktusar og ræktun þeirra, fróð-
leikur og gagnleg ráð
Plöntur með þykk blöð, kynning á
þykkblöðungum
Ræktun af ávaxtakjörnum,
fræðsla, kynning og holl ráð
Plöntur til hýbýlaprýöi, nýstárlegar
tillögur og ábendingar
Þess má geta, að Blómaklúbbur-
inn, sem áður var nefndur, starfar á
vegum Vöku-Helgafells og eru fé-
lagsmenn um sjö þúsund.
Félögum í Blómaklúbbnum
bjóðast tilboð um kaup á ýmsum
vörum sem tengjast blómarækt á
sérstöku klúbbverði.
inni eða samin fyrir 1930. Yfirum-
sjón með endurgerð myndarinnar
hafði Erlendur Sveinsson fyrrv. for-
stöðumaður Kvikmyndasafns ís-
lands og fylgdi hann málinu eftir,
þó hann léti af störfum hjá Kvik-
myndasafninu í febrúar s.l., þegar
ný lög um rekstur safnsins komu til
framkvæmda.
Þar sem það gerist ekki á hverj-
um degi, að alþingismenn og starfs-
fólk Alþingis koma saman í kvik-
myndahúsi til að horfa á íslenska
kvikmynd, sem snertir sögu Al-
þingis sérstaklega, þá þótti okkur
við hæfi að nota tækifærið og sýna
jafnframt stutta heimildarmynd,
sem einnig tengist sögu Alþingis og
tekin var af för íslenzkra alþingis-
manna til Kaupmannahafnar árið
1906, en sú heimsókn var farin í
boði danska þingsins. Má segja að
þar með höldum við þeim gamla og
góða sið að bjóða upp á aukamynd
á undan aðalsýningu.
Þingmannaförin er um 5 mín-
útna löng þögul kvikmynd, án skýr-
ingartexta. Það er því rétt að taka
það fram, að myndin hefst á því að
sýnd er koma farþegaskipsins
Botníu til Kaupmannahafnar með
33 íslenska alþingismenn innan-
borðs hinn 18. júlí 1906, en tveir
þingmenn voru þá fyrir i Kaup-
mannahöfn. Síðan sjást þingmenn-
irnir og gestgjafar þeirra koma út úr
Kaupmannahafnarháskóla, þar
sem móttökuathöfn hafði farið
fram. Þá lá Ieið þingmanna út í
skemmtigarðinn Tívolí, þar sem
m.a. má sjá Hannes Hafstein ráð-
herra í hópnum. Því næst sjást þeir
aka í vagnalest ásamt Friðriki 8.
Danakonungi og fleirum. Myndin
endar á því að gengið er um borð i
Botníu og lagt frá bryggju áleiðis
heim til íslands.
Þessi kvikmynd um þingmanna-
förina árið 1906 er elsta kvikmynd-
in, sem varðveizt hefur af íslending
um. Hún var tekin af kunnum kon-
unglegum dönskum hirðljósmynd-
ara og brautryðjanda í danskri
kvikmyndagerð, Peter Elfelt að
nafni. Myndin var sýnd á fyrstu
sýningu Reykjavíkur Bíógraftheat-
ers, sem síðar nefndist Gamla Bíó,
þegar það hóf reglubundnar kvik-
myndasýningar í Fjalakettinum 2.
nóvember árið 1906.
Gerið þið svo vel og góða
skemmtun.
A
Bókavörður
Óskum að ráða bókavörð í hálft starf.
Góð almenn menntun áskilin.
Umsóknir með upplýsingum um menntun og starfs-
reynslu sendist bæjarbókaverði fyrir 20. des.
Bókasafn Kópavogs
Fannborg 3—5
S. 45077.
Verkakvennafélagið
Framsókn
Félagsfundur verður haldinn fimmtudaginn 11.
desemberkl. 20.30 í Sóknarsalnum, Skipholti 50a.
Fundarefni:
Samningarnir, Þórir Daníelsson útskýrir.
Félagskonur fjölmennið.
Vinsamlegast sýnið skírteini við innganginn.
Stjórnin.
Tilkynning til
launaskattsgreiðenda
Athygli launaskattsgreiðenda skal vakin á því að
eindagi launaskatts fyrirmánuðinaseptemberog
október er 15. desember n. k. Sé launaskattur
greiddur eftir eindaga skal greiða dráttarvexti til
viðbótar þvi sem vangreitt er, talið frá og með
gjalddaga.
Launaskatt þer launagreiðenda að greiða til inn-
heimtumanns ríkissjóðs, í Reykjavík tolIstjóra, og
afhenda um leið launaskattskýrslu í þrlriti.
Fjármálaráðuneytið.
Aðalfundur
Alþýðubrauðgerðarinnar hf. verður haldinn 18. des.
1986. kl. 17 f Iðnó uppi.
Dagskrá samkvæmt félagslögum.
Stjórnin.
Kvenfélag
Alþýðuflokksins
í Reykjavík
Jólafundur miðvikudaginn 10. des. kl. 20 að Hallveigar-
stöðum v/Túngötu.
Konur fjölmennið og takið með ykkur gesti.
Stjórnin.