Alþýðublaðið - 18.02.1987, Qupperneq 6

Alþýðublaðið - 18.02.1987, Qupperneq 6
6 Miðvikudagur 18. febrúar 1987 í þessum pistli er ætlunin að víkja að ýmsu sem snýr að útgerð á Höfn í Horna- firði en fyrir þær sakir ber þann merka stað oftast á góma, enda er útgerð og fisk- vinnsla höfuðástæða þess að tæplega 2000 manneskjur hafa hreiðrað um sig umhverfis lónið sem myndast hefur við ósa Hornafjarðarfljóts og allir lands- menn kannast við af landakortum. Það væri annars fróðlegt að vita hvort maður réði við þá landfræðilegu skýringu hvers En bíðum nú við. Byggðin vex mjög hægt og þar af leiðandi ör- ugglega, fram yfir 1950. Þá tekur hún traustleikakipp og vex áfram mjög örugglega fram um 1970. Þó hygg ég að byggðin hafi átt í erfið- leikum á sjöunda áratugnum, líkt og landsbyggðin öll. En um og upp úr 1970 tekur Hornafjörður vaxtar- kipp, og fram til áranna 83—84 tvö- faldast byggðin svona í grófum dráttum talað. Síðan hefur mann- fjöldi staðið að mestu í stað, en menn eru ákaflega bjartsýnir nú enda fiskigengd á miðum okkar báta mjög góð. Þeir skjótast nú bara rétt út fyrir ósinn og koma drekkhlaðnir inn og það segja mér sjómenn að sé breyting frá því sem áður var. Það er nefnilega málið. Það hef- HÉR ERU ENGIR „HVÍTF vegna framburður ánna framlengir ekki einfaldlega landið til suðurs í stað þess að ýta framburði sínum upp í eiði og breiða svo úr sér fyrir ofan hann, en þetta gerist þar sem landið er slétt, sandar miklir, eins og í Hornafirði og í fallegustu sveit á ís- landi, Lóninu. En ekki orð meira um það. Ég lofaði Jóni vini mínum Daníelssyni að fjalla lítilsháttar um útgerð á Höfn og skal staðið við að svo miklu leyti sem hægt er á stuttum tíma. Ég hef reyndar slæma reynslu af því, síðan ég kom hingað í Austur Skaftafellssýslu, að vinna hlutina í þeim takti sem hæfir venjulegri blaðamennsku, það er að segja, hröðum takti. I slíkum takti, sem er nauðsynlegur vegna þess að annars er maður rekinn, fer ekki hjá því að einhverjar villur slæðist inn og hafi maður ekki því fjölfróðari próf- arkalesara (líkt og var þar sem ég vann á því merka ágætisblaði NT einu sinni) komast þessar villur alla leið á þrykk. Og það er nú málið. Hér austan Skeiðarársands og vest- an Eystrahorns vakna menn þá fyrst almennilega er þeir sjá stað- reyndavillur á prenti, krafsa eftir næsta nálæga blýantsstubb eða penna og senda viðkomandi föður- legar umvandanir eða hæðnisfull skeyti, nema hvort tveggja sé. Þess vegna neitaði ég nú bón þinni i fyrstu minn kæri Jón Daníelsson, en sá mig svo um hönd þegar ég átt- aði mig á því að Skaftfellingar myndu tæplega lesa það sem bærist þeim í Alþýðublaðinu, hvað þá skrifa leiðréttingabréf. Frelsi mitt yrði því algjört. Ég sagði áðan að útgerð og fisk- vinnsla væri höfuðástæða þess að við Hornafjarðarfljót væri uppris- inn stærsti byggðakjarni á Austur-, landi. Þetta er reyndar ekki ná-' kvæmt. Þétta byggðin byggir einnig töluvert á þjónustu við landbúnað- inn og því eru blandaðar forsendur fyrir byggðinni hér líkt og er með t.d. Sauðárkrók, Akureyri og Húsa- vík þar sem útgerð myndar uppi-, stöðuna en þjónusta við uppsveitir gegnir einnig töluverðu hlutverki. En samt er nú sjósóknin og sjávar- aflinn langveigamesti þátturinn þó að í upphafi hafi byggðin þróast sem verslunarstaður. Það var reyndar í næstu sveit. Á síðustu áratugum 19. aldar byggðist upp við Papós í Lóni verslunarmið- stöð-Papóskaupstaður- og hefur hann væntanlega þjónað allri Aust- ur Skaftafellssýslu og þar var einnig skóli á árunum 1896 og 7. Þetta var sem sagt byrjun á þéttbýlismyndun. En einn góðan veðurdag árið 1897 þá gerist það sem alltof sjaldan ger- ist. Kaupstaðurinn — fólk, a.m.k. tvö verslunarhús, og sitthvað fleira, flytur sig í einu lagi fyrir fjallið nið- ur á Hornafjörð. An þess að ástæð-' ur þessa verði raktar ítarlega hér má leiða grun að því hér að mönnum hafi einfaldlega þótt Hornafjörður liggja betur við verslunarleiðum á landi og ef til vill hefur ráðið ein- hverju að mönnum hafi þótt inn- siglingin þar betri, en samskonar ósmyndun er í Papósi og í Horna- fjarðarósi utan hvað allt er hóflegra í þeim fyrrnefnda, og þar myndast Kaupstaðurinn — fólk, a.m.k. tvö verslunarhús og sitthvað fleira, flytur sig í einu lagi fyrir fjallið niður á Hornafjörð. t*eir skjótast nu hara rétt út fyrir ósinn og koma drekkhlaðnir inn og það segja mér sjómenn að sé breyting frá því sem áður var. því miklu meira brim og þar eru meiri grynningar. Höfn dafnaði mjög hægt fram-, anaf og einhvers staðar, sennilega í bók önnu Þórhallsdóttur söng- konu um Brautryðjendur á Höfn, hef ég lesið að hús þar hafi verið sjö árið 1920. Þá hafði útgerð vélbáta staðið í áratug og var smám saman aö festa rætur og komast í hendur heimamanna, en í upphafi, og raunar lengi frameftir öldinni sóttu hingað til útróðra Austfirðingar, sérstaklega Eskfirðingar eins og Einar Bragi lýsir svo vel í bók sinni, sem ber heiti sem svo margir bægslagangsmenn og jarðvöðlar mættu minnast, „Af mönnum ertu kominn“ ur fiskast vel undanfarin misseri og þau mið sem nærri liggja eru feng- sælli en fyrr og þessi er grundvöllur byggðar. Fiskveiðar og sjósókn eru eins og fyrr segir ástæða hinnar miklu byggðar sem hér er (þó að auðvitað ætti hér að vera 10 þúsund manna byggð ef allt væri með felldu) og héðan er gerður út öflugur floti, þó að fæstum hér þyki hann nógu stór, enda barist um hvern ónýttan kvóta og hvert skipspláss. Mestan afla ber á land togarinn eini Þórhallur Daníelsson (heitir eftir einum helsta brautryðjanda í verslun og útgerð hér) og fast á eftir honum fylgja 20 aðrir stórir bátar. Að auki eru skráðir hér átta litlir bátar, und- ir 10 tonnum, trillur nefndir, víða Hafnarbúðin. Hér hittast menn gjarnan í morgunkaffi og ræða málin.

x

Alþýðublaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.