Tíminn - 01.08.1967, Page 6

ÞRIÐJUDAGUR 1. ágúst 1967.
TIMINN
Sextugur í dag:
AGUST ÞORVALDSSO
alþingismaður, Brúnastöðum
í dag er Ágúst ÞorvaMisson,,
allþingismaður og bóndi á Brúna-
stöðum 60 ára, fæddiir á Eyrar-
bakka 1. ágúst 1907, sonur >or-
vaildar Bjlörnssonar og Guðnýjar
Jólhanniesdóttur, sem lengi bjuggiu
á Austurvelli á Eyrarhakka og
áttu fjöida bama, sem öll náðu
Mlorðlinsaldri.
Ekki óilst Ágnist uipp hjá for-
eMrum sínium, en var ungum bom-
ið fyrir hj'á grönnium á Bakkan-
um og dvaldist þar að mestU'
fram til ellefu ára aMurs, en þá
fór toann að Brúnastöðum til
Ketils Arnoddssonar og Guðlaugar
Sæfúsdóttur, sem þar bjuggu, og
áður höfðu’ alið uipp Jóhönnu
systur hans, sem þá var uppkom-
in, og er nú látin fyrir nokkrum
árum. Ólst Ágúst þar síðan upp
við mikla vinnu, ei«s og þá var
víðast siður, en mjög gott atlœti
og tók skjótum þroska bæði and-
lega og líkamlega. Ekki naut
Ágúst annarar skólagöngu í
æsku en lögskilinnar bamafræðslu
og þó í knappasta lagi, en á móti
því (kom að hann var ungur flt-g-
læs og átti jiafnan kost nógra og
góðra bóka, sem hann notíærði
sér eftir beztu föngum. Auk þessa
var Ketill fóstri hans alþekktur
fræðasjór, langminnugur og lífs-
reyndur, og óspar á að miðla
þekkingu sinni. Hefur hann áreið-
anl-ega haft yindi af að firæða
þennan niámfúsa fóstwrson sinn,
sem hann. hafði svio jnikið dálæti
á. Þetta hefur Mka borið þann
árangur, að Ágúst er prýðiilega
menntaður maði_r og hefur af-
burða gott vaM á máli og stíl
Lslenzkrar tungu. í stað áfram-
haMandi skólagöngu eftir ferm-
ingu, fór Ágúst fljótlega að fara
til sjós og stundaði sjó fjórtán
vertíðir í Vestmannaeyjum. Fœrði
hann þá oft drjúgar tekjur í bú
frá sjónum, sem kom sér á allan
'hátt vel á þeim árum og styrkti
hag heimi'lisins.
Með árunum færðist for.staðd
heimi'lisins á Brúnastöðum meira
og meira á herðar Ágústi, unz
hann tók við búsforráði.m árið
1932. Bjó hann þó fyrst með
Jölhönnu systur sinni, sem fyrr
getur, en fósturforeMrarnir dvöld-
ust bæði h'já honum til dauða-
dags, við framúrskarandi góða
aðtoúð og umlhyggju.
Árið 1942 kvæntist Ágúst
ungri og^ glæsilegri heimasætu,
Ingveldi Ástgeirsdóttur frá Syðri-
Hömirum í Rangárvallasýslu'. Hef;
ur hún reynzt honum hinn á-
kjósanlegasti lífsförunautur og
þau hafa eignazt 16 börn, öll
toráðvel gefin og myndarleg.
Það kom snemma í Ijós, að
Ágúst vat félagslyndur í bezta
lagi. Hann gekkst un-gur ásamt
fleiri hreppsbúum fyrir stofnun
ungmennafélags í sveitinni og tóik
mijög virkan þátt í störfium þess.
Rúmlega tviítug'ur hafði hann unn
ið sér það álit í félaginu, að hann
var nær einróma kosinn formað
ur þess. Stýrði hann því af mfikl-
um skörungsikap og við almenn-
ar vinsældir í tíu ár en baðst
þá undan endurkosingu, vegna
anrikis.
Eftir að Ágúst fór að búa
tóku að hlaðast mjög á hann opin
ber störf og sum þeirra tímafrek.
Tíann var kosinn í hreppsnefnd
1936 og efcki löngu seinna var
hann kosinn varaoddviti og vann
ofit með oddvitanum að skýrslu-
gerð o. fl. þar til hann var kjör-
inn oddviti 1950. Var hann þá
svo þaulkunnugur allri meðíerð
hreppsmála, að það var Mkast því
að hann hefði gegnt starfinai
um mörg ár. Var hann framúr-
skarandi vinsæll af samnefndar-
mönnum sinum og stýrði málefn-
um hreppsins af mikiilli hag-
sýni og lipurð og einstakri reglu-
semi, og þegar hann sagði af sér
hreppsnefndarstörfium, í fyrra var
hann tiltoúinn að skila af sér öll-
um gögnum oddvitastarfinu við
komandi þegar búið var að kjósa
nýjan oddivita, sem vitanlega tók
ekki langan tima og setja hann
rækilega inn í starfið.
Skömmu eftir að Ágúst var kos
inn í hreppsn.efnd var hann skip
aður fiormaður skólanefndar og
gegndi því starfi í tuttugu ár,
litLu skemur átti haun sæti í
skattanefnd, svo að nokkuð sé
nefnt.
Þá er Ágúst mjög ákveðinn sam-
vinnumaður og hefur starfað milk
ið á því sviði. Hann er einn af
stofnendum Kau'pfélags Árnesinga
og hefur oft átt sæti í fuLltnúa-
ráði þess, auik þess sem hann
vann þar um árabil sem ullar-
matsmaður. Hann er í stjórn
Mjólkurfbús Flóamanna og Mjólk
ursamsölunnar í Reykjavík. Þá er
hann ýmist meðlimur eða í stjórn
ýmissa annarra félaga, svo sem
SLáturfélags Suðurlands, Meitils-
ins hf. o. fil.
Árið J956 var Ágúst kosinn á
þing sem fiuILtrúi Framsókn-
arfiokksins og hefiur átt þar sæti
síðan. Hefur það aukið honum
mjög annríki, bæði vegna þess,
að hann leggur mjög piifcla vinnu
í þingstörfin og auk þess fylgja
því mikil ferðalög og fundahöM
utan þingtímans, ásamt alls kion-
ar erindarekstri og fiyrirgreiðsl-
um fyrir hiáttVirta kjiósendur, bæði
heima og beiman.
Þó að Ágúst hatfi vegna yfir-
burða hæfileika og mannkosta
sinna áunnið sér meira traust sam
borgara sinna en almennt gerist,
er það þó fjarri skapi hans að
sækjast eftir opinherum störfum
eða vegtyLLum. Hann er fyrst
og fremst bóndi, og það telur
hann jafnan lífsstarf sitt. En það
er heldur ekki orðið neitt smá-
ræði. Kotlbýlið, sem hann hóf bú-
sfcap á fyrir 35 árum er nú orð-
ið höfuðból. Öll hús jarðarinn-
ar nafa verið endurhyggð
og tflest oftar en einu
sinni vegna stækkandi bús og fjöl
skyldu. Rœktun og girðingar auk
ast ár frá ári og bústærðin eftir
því og þó að aðalstörfin hatfi nú
færzt á hendur barnanna, nýtur
hann þess jatfnan ef tími vinnst
til að starfa með þeim að rækt-
un, heyskap og skepuihirðigu.
Jafnan hefur verið mjög gest-
kvæmt á Brúastöðum og er yfir-
leitt ölLum tekið þar sem höfð-
ingskap, hjartahlýju og látleysi
svo að öllum þykir gott þar að
koma og vil ég sérstaklega þakka
margar ógleymanlegar yndisstund
ir sem ég hef átt á heimili þeirra
'hjóna. Vil ég svo enda þett-a fá-
tæklega rabb með kærri þökk til
afmælisbarnsins fyrir öll okkar
löngu kynni og samstarf og óska
honum, konu hans og fjölskyld.u
hamingju og blessunar á ókomn-
urn æviárum.
Lifið heil.
Ó. Ö.
Á þessum merku tímamótum i
ævi vinar míns, Ágústs Þorvalds-
sonar, vildi ég í þakkar- og árn-
aðarskyni láta eftirfarandi fljóta
með:

Nokkuð sýnist það hefðtoundið,
að raktar séu ættir manna við
slík tækifæri. Leiði ég hest minn
frá því, enda Mtt ættfróður. Það
munu aðrir toetur gera. Hitt veit
ég, að Ágúst er af góðu bergi
brotinn.
Á Suðuriandi hafa heilladrjúg
spor verið stigin á veltflestum svið
um atvinnu-, félags- og menningar
mála. Fyrir sleitulaust starf hinna
mörgu undir forystu viðsýnna og
sókndjarfra atgervismanna hefur
ýmsu því marki verið náð, sem
æði torsótt þótti í upplhafi. Þar
hafa margir lagt hönd á plóginn
og ber þeim öllum þökk.
í þrautreyndum félagssamtök-
um Sunnlendinga hefur lánazt að
lyfta Grettistaki og leysa af hendi
þau verkefni í þágu fjöldans að
lengi mun að búið. Einn þeirra,
sem eiga sinn gilda þátt í þeirri
framvindu er afmœlisbarnið sex-
tuga, Ágúst Þorvaldsson, bóndi
og alþingismaður að Brúnastöðum
Hann hefur um Langa hrlð ver-
ið í forystusveit þeirri, sem mark-
að hefur stefnuna og sameinað
hin ýmsu öfl til sóknar og varnas
í velferðarmálum héraðanna.
Bygigt hefur verið á grunni
félagsihyggju og samvinnulhugsjón
in leiðarljósið.
Það er ekki undrunarefni, að
Ágúst skLpaði sér þegar á ung-
um aMri í raðir samvinnu- og
Framsóknarmanna. Öll hans gerð
með a-uknum þroska og skýrleg-
um hugsunarhætti var þegar til
þeirrar áttar.
Þá er Ágúst var ungur sveinn,
hlaut hann sem margir fleiri að
leggja hart að sér við störf til
Lands og sjávar, fleyta sjálfum
sér fram og hjálpa jafnframt öðr
um, sem naerri honum stóðu til
hins sama svo sem kostur var og
kraftar entust. Mun hann hatfa
taMð sér það bæði ljúft og skylt.
Snennna munu gæfumerki hafa
komið í ljós í fari hans og aug-
ljósir fyrirmennskuhæfileikar.
Lífsbaráttan var hörð fátækum
drengnum og nokkuð varbúnum
að ytri aðstæíum. Eigi þarf um
að efast, að hugur hans hefur
snemma leitað til bóka og bók-
náms en langskólaleið var honum
eigi fyrirbúin fremur en svo
mörgum öðrum á þeim tíma, sem
gáfur og dug höfðu þó í rikum
mæli. Hitt ráðið tók Ágúst upp
að nema í störfum sínum við
mold og mar þau fræði, sem vel
haía dugað honum fram á þenn-
an dag. f skóla lífsins hefur hann
lokið prófum með hinni mestu
prýði og sú þekking, sem hann
hefiur hlotið af reynslu sinni og
með ötulu sjálfisnámi við lestur
bóka um félagsmál, skáldskap og
þjóðleg sagnaefni, er bæði traust
og honum til mikils lofs á alla
lund. f félagsmálum tók hann
fyrst þátt innan ungmennafélag-
ianna, og komst þar þegar í
fremstu röð. Þjóðleg stetfna og
háleitt mark þess fólagsskapar
áttu hug jhans og er víst, að vel
hefur hann haldíð á málefnum
þar og fékk á hendur forystu-
hlutverk.
Síðar hlóðust á bóndann á
Brúnastöðum hin margvíslegustu
störf í félags og athafnamáLum
sveitar og héraðs, og munu fá
störfin á vegurn almennings þar
vera sem hann hefur eigi gegnt
lengri eða skemmri tíma. Rík og
sannfærandi félagshyggja svo og
traust framkoma Ágústs og skör
ungsháttur í alLri niálafylgju hlaut
að leiða til þess, að jöfnum skretf
um víkkaði starfssviðið. Félagar
hans og samherjar sýndu honum
æ meiri trúnað og töldu málum
sínum hið bezta borgið í hans
höndurn. Þannig nefur Ágúst haf
izt fram til trúnaðarstarfa fyrir
hérað sitt og þjóð án þess að hann
legði sjálfur í metnaðarskyni hina
minnstu áiherzlu á síður en svo.
Með drengilegum og brotalausum
hætti hefur honum jafnan tekizt
að leysa það hlutverk, sem
tíðin hefur fengið honum t.ii úr-
lausnar, þannig að hann heíur
vaxið af og unnið hug þeirra, sem
honum hafa trey*2 og hann hef-
ur reynt í starfi.
Árið 1956 _ var Ágúst kjörinn
þingmaður Árnesinga og héfur
síðan setið á þingi fyrir Framsókn
arflokikinn. Má fullyrða, að hann
hefur skipað sæti sitt þar með
ágœtum. Að hverju máli, sem
hann hefur þar unnið, hefur nann
sem endranær lagt hina mestu ail-
úð og fylgt fast eftir og myndar-
lega. Mumi fiáir þingmenn betur
fylgja úr hlaði eða skönulegar
máli sínu en Ágúst. Fer þá hvað
eftir öðru heill hug.ur, skipuieg
framsetning, einarðlegt og blæ-
fagurt málfar og þróttmikill flutn-
ingur. Þetta er alkunna, Ágúst
hefur flutt erindi í útvarp og auk
þess oft verið í fyrirsvari af háltfu
flokk síns í útvarpisumrœð'um.
Á þingi hefur Ágúst einkum
látið til sín fcaka félagsmál og þá
sérstaklega sveitarstjórnarmál og
landibúnaðarmál, sem hann er
hvortt'veggja manna kunnugastur.
'Munu bændur eiga fiáa hliðhollari
máLsvara eða snarpari til and-
svara ef honum þykir hlut þeirra
hallað. Síðasta kjörtímahil hefur
Ágúst starfað í fjárveitingar-
nefnd. Á álþingi hefur honum
verið sýndur hinn mesti trúnaður
eins og í heimabyggðum og hon-
um fengið að flytja ýmis mál,
sem mildu hefur þótt varða. Þar
hefur hann eigi fremur en ann-
ansstaðar brugðizt því trausti sem
félagar hans bera til hans. Hóf-
samur, gætinn og hygginn heldur
hann máli sínu fram án áreitni
en qil er haús málssókn með
fiestu óg virðúleik. Ef á hann er
leitað, og máli hans sýndur að
hans áliti óverðugur andtolástur,
getur hann hæglega brugðizt nokk
uð harkalega við, og mun þá á-
leitnismanni óljúft að liggja und-
ir höggi.
Víist er það, að fiáir eiga fremur
honum vinsældum að tfagna
meðal samþingsmanna. Ber það
til sem sagt hefur verið áður og
faitt kemur einnig til, að allt við-
miót hans markast af einstakri
nærgætni hver sem hlut á að máli.
f kunningjalhópi er Ágúst ræðinn
vel, segir manna bezt frá og drýp
ur þá ósjaldan grœskulaus gaman
semi með, vel þegin og eins og
ðhjákvæmileg til skrauts og gleði.
Ævinlega er reisn í tungutakinu
og svo íslenzkt að unun er að.
Bak við allt er hlýhugur í ann-
arra garð. Fáfcítt hygg ég að Ágúst
hallmæli öðrum svo broddur fylgi.
Þrátt fyrir ótal störtf í þágu
almennings hefur Ágúst verið
fyrst og fremst bóndi. að hefur
verið hans höfuðstarf, og það sem
hann hefur talið sér fremst til
gildis. Aðrir munu rekja þann
þátt ævistarfs hans, en það eitt
er víst, að búskapur hans hefur
reynzt farsæll og í hvivetna af
hyggindum rekinn, enda búið
þurft mikils við, svo sem segir
sig sjálft.
Frá því að leiðir okkar Ágústs
lágu fyrst saman hefur hann í
samstarfi ætíð verið hinn trausti
drengskaparmaður, velviljaður,
æðrulaus og óhlífinn, afdráttar-
laus í hverju máli, sem hann hef-
ur talið horfa í rétta átt. Ég tel
mér það til láns að hafa átt og
eiga hann að félaga og trúnaðar-
vini. Fáir eru þeir, seon ég vildi
fremur hafa mér við hlið í mót-
byr.
í einkaMfi sínu hefur Ágúst átt
óvenjulegu iáni að fagna. Hann
kvœntist árið 1942 Ingveldi Ást-
geirsdóttur frá Syðri-Hömrum í
Rangáhþingi, geðþekkri atgervis
konu. Þau hjónin eiga glæsilegan
hóp fallegra og góðra bama, sem
eru heimilisins höfuðprýði og