Tíminn - 20.08.1967, Blaðsíða 9

SUNNUDAGUR 20. ágúst 1961.
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og IndriBi
G Þorsteinsson Fulltrúl ritstjórnar: Tómas Karlsson Aug-
lýsingastjóri: Steingrimur Gfslason Ritstj.skrifstofur I Eddu-
búsinu, simar 18300—18305 Skrifstofur: Bankastræti 7 Af-
greiðslusimi 12323 Auglýsingasími ’ 19523 Aðrar skrifstofur,
sími 18300 Askriftargjald kr 105.00 á mán iifnanlands — t
lausasölu kr. 7.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h. f.
Verkalýðssamtökin og
Straumsvíkurdeilan
Miðstjórn Alþýðusambands Islands hefur samþykkt
einróma ályktun um Straumsvíkurdeiluna, þar sem skorað
er á sambandsfélögin að veita Hlíf allan þann
stuðning, sem þau mega. Ályktun miðstjórnar Alþýðu-
sambandsins er á þessa leið:
„Alþýðusamband íslands lýsir yfir fyllsta stuðningi
sínum við Verkamannafélagið Hlíf í Hafnarfirði í deilu
þeirri, sem félagið á nú í við fyrirtækið Hochtief-Vél-
tækni.
Hlíf hefur áður gert sammng við Strabag-Hochtief
vegna jarðvinnslu í Straumsvík, og er krafa félagsins nú,
að ákvæði þess samnings verði nú einnig viðurkennd af
Hochtief-Véltækni. Engar viðbótarkröfur eru gerðar.
Alþýðusambandið telur óhugsandi að gerður verði
samningur um lakari verkamannakjör við hafnarvinnuna,
en þegar hefur verið gerður um jarðvinnsluna, og sé þvi
engin önnur lausn hugsanleg á deilu þessari en að viður-
kenning fáist á fyrri samningi.
Er því heitið á öll sambandsfélög að veita Hlíf allan
nauðsynlegan stuðning í deiii , þessari, þar til samningar
hafa tekizt“.
Ön þau verkalýðsfélög, sem þetta mál hefur eitthvað
náO til, hafa veitt Hlíf eindreginn stuðning. Seinast hefur
Sjómannafélag Reykjavíkur veitt slíka aðstoð.
Eins og ályktun Alþýðusambandsins ber með sér,
stendur verkalýðshreyfingin einhuga með Hlíf. Sá 'stuðn-
ingur nær þó miklu lengra. Svo að segja öll þjóðin gerir
sér Ijóst, hvað hér er í húfi. Þvi aðeins muni takast góð
sambúð við þá erlendu aðiia, sem eru að setjast að í
Straumsvík, að þeir læri að virða samninga við verka-
lýðssamtökin og réttmætt vald þeirra.
Þess vegna má þessi deila ekki leysast öðruvísi en
með fullum sigri Hlífar.
Sjónvarp varnarliðsins
Það er nú ákveðið, að frá og með 1. september verður
sjónvarpsstöð varnarliðsins takmörkuð við Keflavíkur-
flugvöll og næsta nágrenni, eins og ætlað var í upphafi.
Stjórn varnarliðsins ætlaði að gera þetta strax á síðastl.
hausti, en frestaði þá aðgerðum vegna þeirra tilmæla
utanríkisráðherra, að þær yrðu látnar bíða þangað til
íslenzka sjónvarpið tæki að fullu til starfa. Ráðherrann
hefur nú tilkynnt varnarliðinu, að íslenzka sjónvarpið
teljist að fullu tekið til starfa frá og með 1. sept. næstk.
Eftir 1. sept. verður það þvi íslendingar einir, sem
reka sjónvarp til almenningsnota í landinu. Annað er ekki
samboðið sjálfstæðri þjóð. Þess vegiía er ástæða til að
fagna því, að þetta mál kemst aftur í sitt upphaflega horf.
f þessu sambandi er rétt að minnast á hlut varnar-
hðsins. Sennilega hafa forráðamenn þess álitið á vissum
tíma, að því yrði það ávinningur að láta sjónvarp sitt
ná til almennings. Eftir að það kom í ljós, að slíkt vakti
mikla mótspyrnu, breytti það þessari ákvörðun, og ákvað
sjálft takmörkunina samkv. bréfi yfirmanns þess til utan-
ríkisráðherra 5. sept. i fyrra. Með því sýndu stjórnendur
þess góðan skilning á islenzkum sjónarmiðum — skilning,
sem vert er að viðurkenna, og sem mun hjálpa til að
bæta sambúð íslands og Bandaríkjanna
TÍMINN
JAMES RESTON:
Castro hefur tekizt aögera
þjóðfélagsbyltingu á Kúbu
En hatrið í garð Bandaríkjanna torveldar mjög starf hans-
FIDEL CASTRO
TVEiNNT vekur einkum at
hy.gli gestsins, sem til Kúpu
kemur og dvelur þar skamma
hríð. Hið fyrra er, að enginn
efi leikur á, að Fidel Castro
hafi auðnazt að framkvæma
byltingu. Hið síðara er, að sú
sannfæring virðist hafa gagn-
tekið hann, að Bandarikja-
menn ætli að gera innrás á
eyna.
Raul, bróðir Fidel Castros,
sagði opinberlega fyrir fáum
dögum, að byltingin á Kúpu
héldi áfram, þó að Fidel yrði
ráðinn af dögum. Þetta er
sennilega satt, Castro hefir
eklki aðeins breytt efnahagslifi
og stjórnmálum eyjarinnar á
þeim átta árum, sem hann hef-
ir setið að völdum, heidur hef-
ir hann einnig breytt fjöl-
skyMulifinu.
CASTRO hefir til dæmis
gjörbreytt aðstöðu konunnar á
Kiúpu. Fyrir Byltinguna ráktu
hinar spönsku venjur og sam-
kívæmt þeim bar konunni að
halda sig heima við. Til þess
var ætlast, að hún væri hlýðin
og auðsveip í því er varðaði
allt utan heimilis. Nú tekur
ríkið börn kvenna . á barna-
heimili fimmtán daga gömul
og konurnar eru látnar hverfa
til atvinnu sinnar á ný. Af
þessu leiðir, að konan kemur
heim á kvöldin með sínar
hugmyndir um umheiminn, en
oft kenrur hún ekki heim á
tilsettum tima og stundum
kemur hún alls ekki heim.
B-reytingin frá gamla kerf
in-u yfir í það nýja, hefir kom-
ið h?/; niður á fjölskyld-ulíf
inu. Vinnuaflið hefir að vísu
aukizt, en hjónaskilnuðum hef
ir einnig fjölgað stórlega. Karl
mönnum, sem vanir voru að
gegna hlutverki einræðisherra
innan fjölskyldunnar, geðjast
illa að þessu. En sennilega
g-æti bandaríski herinn ekki
ein-u sinni knúið kúlbönsku
konumar til að takas-t sitt
fyrra hlutskipti á hendur á ný
Æ9KAN hefiir einni-g orðið
fyrir b)->. ngunni. Hún er síð-
asta törrettindastéttin á Kúpu
Castro læt-ur hina öldnu, ó-
ánægðu karlmenn yfirgefa
eyna, — og um 50 þúsund fara
árlega — en legg-ur höf-uðá-
herzlu á menntun og inn
prent-un æskunnar. Til dæmis
eru þúsundir barna og ung
linga : heimavist fjarri heim
ilum sínum í barna- og ung
ling-askólum 11 mán-uði ársins
og njóta þar umsjónar og al
hliða leiðsagnar ríkisins.
Þanni-g hefir allt hið dag-
iega líf á Kúpu gjörbreyzt,
einkum þó i bor-gunum, en
þar búa 57% þjóða-rinnar. Eng
inn efi leikui á, að hins gamla
kerfis gætir að mun meira í
þorpunum, en hva-ð sem ofan
á kann að verða í stjórnmál-
um að lokum, þá fell-ur bor-g-
arlífið a Kúpu sennilega aldr-ei
á ný i þann farveg, sem því
var eiginlegur fyrir byltinguna
CASTRO hefir sýnilega orð-
ið minna ágengt við að vinna
bug á andúð Kúbumanna á
viðvarandi ertfiðisvinnu. Hann
kvartaði unda-n þessu í Santi-
ago de Cuiba fyrir skömmu.
Enn er alvarlegur skortur á
sementi og húsnæði, einkum í
sveitunum, þrátt fyrir au-kn-
ingu vinnuaflsins vegna til-
komu kvennanna og ýmis kon
ar aðstoðar erlendis frá.
Hitt e<r þó enn f-urðulegra,
að verulegur skorbur er á á-
vöxtum og grœnmeti í ár,
þrátt fyrir kostnaðarsamar til-
raunir til að auka afrakstur
ræktarlands með því að d-reifa
áburði úr lágtfleygum flugvél-
um. Þarna er að nokkru um
að kenna langvarandi þurrkum
og eins illa völdum tíma til
áburðardreifingarinnar. í ár
þurfti eitt sinn að kveðja 75
þúsund manns f-rá Havana til
startfa við að útrýma illgresi,
en það virtist hafa not.ið á-
burðargjafarinnar betur en
grænmetið.
En þrátt fyri-r allt eru fram
tíðarhorfur efnahagslífsins góð
ar. Greinilega verður töluvert
ágengt í grumdvallaruppbygg-
ing-u framleiðisluaukningar-
innar, Dæði í iðnaði og land
búnaði. rafmagnsf-ramleiðsla,
og sementsframleiðsla eykst
og nautpeningi fjölgar. Þetta
hlýt-ur á sínum tíma að breyta
efnahagslitfi Kúbu, alveg eins
og Castro hefur þeg-ar tekizt
að breyta fjölskylduiífinu.
í AUGUM gestsins virðist
einna hryggilegast, að utan-
ríkisstefna'' Kúbumanna vi-rð-
ist farin að hamla gegn já
kvæðum árangri byltingar-
innar. Castro virðist haga sér
eins og land hans eigi þegar
í styrjöld við Bandaríkin. Fyr-
ir skemmstL talaði hann um
að hafa hálfa milljón manna
undir vopnum, en íbúar eyj-
arinnar eru ekki nema hálf átt
unda milljón og brýn þörí
er á a-ukn-u vinnuafli við fram
leiðsluna.
Ríflegur skerfur af fjár-
magninu rennur til viðhalds
heraflanum og eflingar varn
anna gegn þeirri innrás Banda
ríkjamanna, sem Cast-ro virð
ist eindregið gera ráð fyrir.
Ha-nn lætur sér ekki nægja að
segja, að Bandaríkjamenn
séu með útþensluæði og stað-
ráðnir í að ná marki sínu hvar
vetna með ti'lstyrk- heraflans.
Hann breyti-r einnig samkvæmt
þeirri kenningu, og það er
miklu k-ostnaðarsamara en
orðiræðurnair.
Orðbragð Castro er ákaflega
áreitið. Hann hefur kveðið
svo fast að orði um nauðs-yn
á auknum skærLihernaði í
Mið- og Suður-Ameríku, ið
Rússar, sem láta hon-um í té
me-ginhlutann af hinni erlendu
aðstoð, hafa sýnilega gefi-ð hon
um til kynna. að hann skuli
ekki reikna með stuðningi
þeirra, etf hann lendi i styrj-
öld við Bandaríkin. Castro hef
ur jafnvel látið leiðast út í
þ-á skyssu, að draga sig í dilk
með Stok-ely Carmiéhael og
telja negraoeirðirnar í Banda
ríkjunum sér viðkomandi, til
tjóns fyrir Kúhu og banda
ríska negira, sem eiga í nægi-
legum erfi'ðleikum þó að
þeim sé ekki íþyngt með
stuðningi kommúnista.
CASTRÓ virðist ekiki einung
is fara villur vegarins um al-
menningsálitið í Bandaríkj
unum, heldur virðist hann
einnig kiominn út af i spori
þeirra Moskvumanna. Nýlega
talaði hann annars vegar um
þörfina á framleiðsluaukningu
og hins vegar um að heyja
skæruhernað gegn Bandaríkj
unun) til hinzta manns.
í þessu felst hryggileg
mótsögn Auðséð er, að Castro
þarfnast tíma, friðar og vinna
afls til þess að fullgera ýmsar
undirstöðuframkvæmdir, sem
hann er byrjaður á. En hann
boðar stríð bæði heima og er-
lendis og eyðii til undirbún-
ings bess þeirri orku sem brýn
þörtf er á að verja til fram-
kvæmda byltingaráformun-
um.