Alþýðublaðið - 06.08.1987, Blaðsíða 4

Alþýðublaðið - 06.08.1987, Blaðsíða 4
 ilMÐUBUfilÐ Á myndinni sjást hvít- klæddir Fahd konungur Saudi Arabiu og Qaboos súltan i Oman. RAN HORMUZ-STRÆDET Sovésk-bandaríska kapphlaupiö á Persaflóa er erfiður biti aö kyngja fyrir Arabalöndin umhverfis f lóann. Arabar kref j- ast þess ad kjörorö þeirra „engin erlend íhlutun" sé virt. Stríðiö milli íran og írak, sem staöiö hefur í sjö ár og ekki sér enn fyrir endann á, hefur haft margvís- lega erfiöleika í fiir með sér fyrir hin Arabaríkin við Persaflóa, þótt þau hafi ekki tekiö beina afstöðu varð- andi hernaöarátök landanna tveggja. En hagsmunum þeirra er ógnað og því neyðast þau gegn vilja sinum til þess að samþykkja íhlutun stórveldanna, Sovétríkjanna og Bandaríkjanna og þiggja frá þeim aðstoð, þótt sú skoðun sé ríkjandi að vera þeirra á Persaflóa kyndi ein- ungis undir ófriöarcldinum sem énn logar glatt. Hættuástandið sem skapast hef- ur á Persaflóa, hefur leitt til kapp- hlaups milli stórveldanna ennþá einu sinni, kapphlaups um itök og áhrif í Arabalöndunum umhverfis, sem hefur orðið meira áberandi með hverjum deginum sem líður og iýsir sér í miklum flotaæfingum þar sem herstyrk hvors um sig er hamp- að stórum. Bandaríska stjórnin hefur lofað að vernda þau skip sem sigla undir bandarískum fána og vill að a.m.k. 11 skip frá Kuwait séu skráð í Bandaríkjunum. Þá hafa þeir boð- ist til aukinnar hernaðarsamvinnu við Arabalöndin umhverfis Persa- flóa á þeim forsendum að nálægð Sovétmanna á þessum slóðum sé óæskileg, bæði fyrir þá sjálfa og Arabaríkin. Sovétmenn bjóðast að sínu leyti einnig til þess að vernda skip sem sigla undir sovéskum fána. Þeir hafa leigt þrjú tankskip til Kuwait og ætla að leggja til herskip sem ábyrgjast öryggi þeirra á hinni hættulegu siglingaleið. Þeir segja að jafnvægi á Persaflóa sé nauðsyn- legt fyrir þeirra eigin öryggi. Erfiður biti að kyngja En kapphlaup stórveldanna um völd og áhrif á Persaflóa er erfiður biti að kyngja fyrir löndin umhverf- is. Leiðtogar landanna krefjast þess einum rómi að kjörorðið „engin er- lend íhlutun" sé virt. Dagblaðið Al-Anba, sem er gefið út í Abu Ahabi, gerði nýlega ræki- lega úttekt á þessum málum og spurði ýmissa spurninga sem leið- togar Arabaríkjanna spyrja sig sjálfa og hver annan án þess að fá svar: Hvar sjást þess merki að stór- veldin vilji stuðla að friðsamlegri Iausn írans-íraks deilunnar? Hvers vegna halda stórveldin áfram að selja ýmist öðrum hvorum eða báð- um stríðsaðiljum upplýsingar sem stuðla að því að magna ófriðinn? Hvar sést friðarvilji Sovétmanna í verki? Svörin við þessum spurning- um láta á sér standa, en í staðinn fá íbúar Arabalandanna að sjá íburð- armiklar flotasýningar sem virðast vera gagnkvæm ögrun og hafa ekki annan sýnilegan tilgang. Arabar áhyggjufullir Ráðamenn í Kuwait hafa áhyggj- ur af þeirri þróun sem hefur átt sér stað. Þeir hafa barist hart fyrir sjálfstæði sinu og þykir það neyðar- úrræði að sigla skipum sínum undir erlendum merkjum. Þeir segjast hafa varað við því árum saman að styrjöldin hlyti að leiða til þess fyrr eða síðar að stórveldin sæju sér leik á borði og hæfu afskipti af Araba- löndunum í skjóli hins ótrygga ástands. Með því að leita ásjár hjá erlendu ríki, hafa þeir á vissan hátt beðið ósigur í sjálfstæðisbaráttunni og það sama gildir um önnur Arabalönd, sem hafa átt þá ósk heitasta að vera lausir við afskipti stórveldanna og ráðstafa málum sínum sjálfir. Akvörðun Kuwait-manna hefur þó ekki skapað misklíð milli þeirra og annarra Arabaríkja. Hin Araba- ríkin skilja og viðurkenna þörf Kuwait fyrir skipavernd og sjálf geta þau ekki látið hana í té. Stór- veldin eru þau einu sem það geta eins og málum er háttað. Nálægð þeirra hefur hins vegar skapað ennþá meiri hættu en áður. Árás íraka á bandariska skipið „Stark“ er hrópandi dæmi um mis- tök sem geta átt sér stað og hleypt öllu í bál og brand þar sem ástandið er svo eldfimt að ekkert má út af bera. Samningur Bandaríkja- manna við Kuwait hefur síður en svo dregið úr hættunni. Brautin rudd fyrir Sovétmenn Þá hefur hin langdregna styrjöld írana og íraka einnig gefið Sovét- mönnum langþráð tækifæri til að skipta sér af málurn Arabaríkj- anna. Þeir hafa heitið Kuwait her- skipavernd til að tryggja öruggar siglingar og varautanríkisráðherr- ann, Vladimir Petrovsky, lagði í framhaldi af því nýlega land undir fót og.ferðaðist vítt og breitt um Arabalöndin til viðræðna við hátt- setta embættismenn. Leynilegar viðræður, en fjölluðu um væntan- legar friðarumleitanir við íran að sögn. Þar með hafa Sovétmenn einnig gert sitt til að ná áhrifum og bandalagi við Arabaríkin, sem gæti skapað þeim oddaaðstöðu og for- skot á við Bandaríkjamenn. Hið nýja hlutverk Sovétmanna sem verndari laga og réttar á Persa- flóa hefur Iiðkað fyrir annars konar samskiptum. Talið er að Saudi Arabía muni innan skamms taka upp stjórnmálasamband við Sovét- ríkin. Skjótt skipast veður Fram að þessu hafa ráðamenn i löndunum við Persaflóa vísað allri erlendri íhlutun á bug, hvað þá er- lendum herjum á þessu svæði. En þróunin upp á síðkastið hefur sann- að það ennþá einu sinni hve skjótt skipast veður í lofti í pólitík og hernaði. Haft er eftir embættis- manni frá Oman: „Við eigum enga eilífðarfjendur. Ekki heidur neina eilífðarvini, aðeins eilífðarhags- muni.“ Það eru aðeins örfá ár síðan Persaflóasambandið — samband ríkja sem liggja að Persaflóa — gaf út þá yfirlýsingu að löndin hefðu nægan styrk til að tryggja öruggar siglingar um flóann og öðrum herj- um yrði ekki hleypt þar að. Nú hef- ur Kuwait tekið sig út úr hópnum, með þegjandi samþykki hinna ríkj- anna og er í raun fyrsta merki um nýja stefnu Araba gagnvart um- heiminum, sem hefur það að leiðar- ljósi að laga sig eftir aðstæðum.

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.