Alþýðublaðið - 19.09.1987, Blaðsíða 13
Laugardagur 19. september 1987
13
Þann 28. ágúst andaðist kvikmyndaleikstjórinn John Huston, hann var átta-
tíu og eins árs gamall. Þar fór síðasti Hollywood jöf urinn, hann var sístarfandi
til dauðadags.
John Huston var ekki eingöngu kvikmyndaelikstjóri hann var líka leikari, á myndinni til vinstri er hann I hlutverki
sinu í „The Bloody Brigade."
Þegar John Huston vaknaði einn
morgun á bekk í almenningsgarði i
London, tuttugu og átta ára gamail
gjörsamlega auralaus átti hann að
baki líf, sem var ólgufyllra og
áhrifaríkara en flestar kvikmyndir.
Hann hafði flúið frá starfi sem einn
af efnilegustu handritahöfundum í
Hollywood, hann flúði líka hjóna-
band í upplausn. Ennfremur var
hann að flýja sárar endurminning-
ar. Hann varð fyrir því óláni að
valda dauða ungrar stúlku i um-
ferðarslysi. Hann svaf í almenn-
ingsgörðum um nætur og reyndi að
vinna fyrir mat sínum á daginn,
með því að syngja kúrekasöngva á
götum úti.
John Huston fæddist 5. ágúst
1906 og enda þótt faðir hans Walter
Huston væri einn frægasti kvik-
myndaleikari þeirra tíma, átti John
Huston eftir að verða fyrir mörgum
skakkaföllum áður en hann fékk
starf við kvikmyndir. Hann vann
fyrir sínum fyrstu launum sem at-
vinnuhnefaleikari og fékk fimm
dollara fyrir hverja keppni, hann
vann 23 af 25 keppnum, þá hætti
hann við hnefaleikana og tók til við
pensil og striga og hóf nám í list-
málun. Síðan kom hann fram sem
leikari í litlum leikhúsum, og reyndi
jafnframt að byrja aftur í hnefa-
leikunum sér til viðurværis en fékk
þvílíka útreið að hann gafst upp!
Þvínæst skellti hann sér til
Mexico og endaði sem liðsforingi í
mexíkanskri riddarasveit, en hesta-
mennska var hans uppáhald. Þessi
litríki ferill var fyrir tvítugsaldur.
Eftir því, sern haft er eftir Huston
sjálfum var hann um tíma heimsins
lélegasti blaðamaður við dagblað í
New York, á þeim tíma fékk hann
birta smásögu eftir sig í bók-
menntatímariti og fyrr en varði var
hann kominn til Hollywood, þar
sem hann reyndi fyrir sér sem hand-
ritahöfundur og gekk vel.
John Huston varð vel metinn sem
handritahöfundur en árið 1941
hófst frægðarferill hans sem kvik-
myndaleikstjóra það var með kvik-
myndinni „The Falcon“ með
Humphrey Bogart í hlutverki
einkaspæjarans Sam Spade. Mynd-
in sló heldur betur í gegn og er í dag
talin klassískt verk. Huston hafði
gert nokkrar kvikmyndir þegar
hann gekk í herinn í byrjun heims-
styrjaldarinnar síðari. Hann var
stríðsfréttaritari í Evrópu og Asíu
en kvikmyndaði jöfnum höndum
ýmsa þætti stríðsins. Hann gerði
þrjár heimildarmyndir sem þóttu
svo raunverulegar að varnarmála-
nefnd Bandarikjanna sá ástæðu til
að banna sýningar á þeim af því
„þær vörpuðu skugga á glansmynd
hinnar dæmigerðu bandarísku
stríðshetju.“
Það var fyrst eftir árið 1981 sem
heimildarmyndin „Let There Be
Light“ var sýnd umheiminum.
Myndin lýsir endurhæfingu her-
manna sem komu andlega skaðaðir
frá vígvöllunum.
Þrjár af kvikmyndum Huston á
eftirstríðsárunum eru svo góðar, að
þær hefðu nægt til að gera hann
ódauðlegan í sögu kvikmyndaiðn-
aðarins þ.e. „Asphalt Jungle,“
„Africa Queen“ og „Treasure Of
The Sierra Madre." Allan sinn
starfsferil hélt hann áfram að end-
urnýja og þroska sjálfan sig. Hann
lét eftir sig fjörutíu kvikmyndir, þar
af eru kannski einhverjar sem ekki
skara fram úr en engin sem er einsk-
is virði.
Undantekningarlaust spennti
hann bogann hátt allt frá svoköll-
uðum stórmyndum eins og „The
Bible,“ James Bond myndin
„Casino Royale og „Moulin
Rouge,“ til kvikmynda sem fjöll-
uðu um sálarflækjur og sorgir eins
og „Fat City,“ „Reflection in a
Golden Eye“ og „Bad Blood.“
Maðurinn John Huston var sér-
kennileg margþætt manngerð,
menningarlegur framkvæmdamað-
ur, kuldalega raunsær en jafnframt
maður heitra ástríðna. Hann var
jafnfær í að skilgreina James Joyce,
Freud og Jack Dempsey. Uppá-
haldsverk hans fjalla um fólk, sem
virðist haldið ástríðufullri sjálfs-
eyðingarhvöt, knýr sjálft sig að ein-
hverju takmarki sem engu máli
skiptir. Sem dæmi má nefna elting-
arleik Akabs skipsstjóra við hvíta
hvalinn í „Moby Dick,“ sem
kannski var ekki hans besta mynd,
en sú sem sýnir líf hans og verk í
hnotskurn.
Árið 1952 settist hann að í írlandi
og gerðist írskur ríkisborgari árið
1964. Þar gat hann stundað uppá-
haldsíþróttir sínar hestamennsku
og refaveiðar. Síðustu tíu árin bjó
hann í litlu afskekktu húsi í Mexico.
John Huston var orðinn illa hald-
inn af lungnaþembu og varð að
nota súrefnistæki. Hann lét þetta
ekki aftra sér frá vinnu og var í
miðjum upptökum á nýrri kvik-
mynd „The Death," þegar hann
andaðist. (Det fri Aktuelt)
Lee Marvin kvikmyndaleikarinn góðkunni
er látinn sextíu og þriggja ára gamall
Bandaríkin kvikmyndaleikarinn
Lee Marvin andaðist á sjúkrahúsi í
heimaborg sinni, Tucson, Arizona,
banamein hans var hjartabilun.
Hann var sextíu og þriggja ára.
Hann lék „skúrkinn“ í mörgum af-
þreyingarmyndum af léttara tag-
inu.
Árið 1965 hlaut hann Oscars-
verðlaun fyrir hlutverk drykkfellda
byssubófans í myndinni „Cat
Ballou,“ sem var einskonar skop-
stæling allra „vestranna" sem
Marvin lék í. Byssu og skotglaðir
menn voru sérgrein hans og með
sína rámu raust var hann einkar vel
til þess fallinn.
I allmörgum kvikmyndum lék
hann harðgerða hermenn, sem tóku
að sér hættuleg verk, sem aðrir neit-
uðu að vinna.
Lee Marvin fæddist í New York
sonur auðugra foreldra sem ekki
réðu við uppeldi hans og létu því
aðra um það. Hann var rekinn úr
mörgum skólum en hafnaði að lok-
um í landgönguliði sjóhersins.
Sjálfur sagði hann að byssukúla
sem hann fékk í bakið í sjóorrustu
á Kyrrahafi, hafi gjörbreytt lífi
sínu.
Eftir að heimsstyrjöldinni síðari
lauk, fékk hann örorkubætur frá
hernum sem gerðu honum kleift að
prófa sig áfram við hin og þessi
störf. Hann fékk sitt fyrsta hlutverk
1 sumarleikhúsi í New York, þar má
segja að hann hafi verið „upp-
götvaður" árið 1948 af manni sem
var að leita að hæfileikafólki fyrir
sjónvarpsfélag.
Eftir frumraun á Broadway árið
1951, gerist hann kvikmyndaleikari
og varð heimsfrægur fyrir leik sinn
sem grófgerð manntegund í mynd-
um eins og „The Dirty Dozen“ „Cat
Ballou“ „Who Shot Liberty
Vatanci" og mörgum öðrum.
(Det fri Aktuelt)
Bófinn var sérgrein hans
y? ^
MgMil
• - . •••
•-••;•;• •;■ •
r •■■:■■ ;•
' w í is
9& .. • '
>/ ■
Röddin var rám eftir margra ára Lee Marvin lék oft haröhenta bófa. Marvín fékk Óskarsverölaunin fyr-
misnotkun áfengis. ir leik sinn ( Cat Ballou áriö 1965.