Alþýðublaðið - 19.09.1987, Blaðsíða 15
Laugardagur 19. september 1987
15
ótvíræður. En svo að maður sé nú
ekki að stökkva upp í himininn yfir
þessu, þá verður að segja það líka
að sveiflur í þessum málum eru oft
miklar og þær eru því miður þess
eðlis að erfitt er að finna skýringu á
þeim. Vegna þess að aðstæðurnar
breytast ekki, — sú virðist ekki vera
skýringin, heldur eitthvað annað.“
— Og verður þessu átaki haldið
áfram?
„Já, við erum ákveðnir í því.
Þessu var hrint af stað núna um síð-
ustu mánaðamót og þá gerðum við
starfsáætlun fyrir septembermán-
uð og sú áætlun verður látin hafa
sinn gang, en svo er það alveg víst
að við munum setjast niður og
skoða okkar hug með framhaldið
— í ljósi þeirrar reynslu sem við
munum fá af þessu átaki septem-
bermánaðar. Það eru vissir þættir
sem eru teknir fyrir á ákveðnum
tímum sólarhrings og þá reikna ég
með að við reynum að lengja tím-
ann. Þá gæti ég trúað að við reynd-
um að gera eins og t.d. þriggja mán-
aða áætlun eða svo. En við ætlum
okkur að halda áfram, við ætlum
okkur að ná þessum árekstra- og
slysafjölda niður með einhverju
móti, því að við erum auðvitað ekki
að þessu eingöngu fyrir okkur í lög-
reglunni, heldur fyrir alla — allt
fólkið í landinu því að það eru allir
í sömu hættunni hvað þetta snertir.
Þetta átak er fyrst og fremst fyrir
borgarann sem þarf og verður að
vera í umferðinni meira eða minna
og það er það fólk sem við erum að
reyna að vernda.
Borgarar til
liðs við lögreglu
Hins vegar erum við nokkuð illa
settir ef að borgarinn hjálpar okkur
ekki við þetta starf, því að sannleik-
urinn er sá að þetta byggist allt á
fólkinu sjálfu. Lögreglan ein og sér
getur ekki unnið nema hluta af
þessu starfi. Það er og verður alltaf
árvekni borgarans sjálfs sem gerir
útslagið þegar upp er staðið. Það
sem borgarinn getur gert, það er að
taka mark á því sem við erum að
birta í fjölmiðlum, því þar eru á
ferðinni blákaldar staðreyndir sem
við vonum að allur almenningur
skoði, virði og dragi síðan ályktanir
af þeim upplýsingum.
Meiri ákveðni
og harka
Það er vissulega rétt að við hjá
lögreglunni höfum sett í þetta meiri
ákveðni eða hörku að undanförnu
og sem dæmi um það þá hefur verið
tekinn upp sá háttur í sambandi við
menn sem aka hér um alveg eins og
glannar um götur og á öðru
hundraðinu í kólómetrum talið á
klukkustund og þá er alveg sama á
hvaða tíma sólarhrings sem er, að
þeir eru færðir hingað á stöðina og
það er tekin af þeim framburðar-
skýrsla. Þá er tilkvaddur löglærður
fulltrúi sem sviptir þá lögformlega
ökuskírteini strax og síðan er málið
sent í sakadóm. Og það er saka-
dóms að ákvarða hversu ökuleyfis-
sviptingin verður löng í hverju til-
felli fyrir sig. Það sem við gerum
hér á stöðinni er bráðabirgðasvipt-
ing sem að dómari verður að vera
búinn að fá til meðhöndlunar innan
viku. Við reynum að losa okkur við
þetta eftir svona tvo til þrjá daga,
en þetta meðal annars gerir það að
verkum að okkar aðgerðir virka
miklu sterkari, vegna þess einfald-
lega og það er bara sálfræðilegt, að
þegar þetta er tekið fyrir svona
strax þá virkar það betur heldur en
að nákvæmlega eins sé unnið að
þessu eftir kannski tvo eða þrjá
mánuði. Kannski vegna þess að
þessar ákveðnu aðgerðir spyrjast
mjög fljótt út.“
— Og þið byggið þetta mikið á
því að halda niðri hraða?
„Já, við byggjuin þetta mikið á
því að halda niðri hraðanum, vegna
þess að þar sem eitthvað kemur fyr-
ir á miklum hraða, þar verða tjón
og slys miklu meiri. Og alvarlegri
hlutir sem gerast í öllum tilfellum.
Að ná hraðanum niður
Tryggingarfélögin voru á sínum
tíma farin að reka upp ramakvein
vegna þess að það voru farin að
hækka svo gífurlega tjónagreiðsl-
urnar hjá þeim. Og það er ekkert
annað en afleiðing af þeim mikla
hraða sem tíðkast hefur hérna hjá
okkur og menn hafa komist upp
með fram að þessu. En þegar við er-
um búnir að koma niður þessum
hraða, þá getum við frekar farið að
snúa okkur að því að aðstoða virki-
lega borgarann við það að komast
áfram á öðrum sviðum, en þetta
verðum við að gera fyrst.“
— Nú eruð þið í lögreglunni
sjálfsagt ekkert of fjölmennir.
Gengur illa að fá aukna fjárveit-
ingu tilþess að geta fjölgað í liðinu?
„Það gengur mjög illa. Það hefur
þó margoft verið reynt, en það er
verið að herða á öllu hjá fjárveit-
ingavaldinu og það bitnar á okkur
eins og svo mörgum öðrum.
Engin
götulögregla
En það er annað sem er dálítið
sérkennilegt í þessu: Af hverju sér
maður aldrei gangandi lögreglu-
mann lengur? Og þetta er bitur
sannleikur, það sést aldrei gangandi
lögreglumaður í dag, vegna þess að
ef við ætluðum að fara að planta
mönnum hér labbandi út á göturn-
ar, þá gerðist það að við yrðum að
stöðva farartækin vegna þess að við
höfum ekki afgangsmannskap til
þess að vakta göturnar. Og þetta
finnst mér að vissu leyti háskalegt.
Og það veitti svo sannarlega ekki af
því að fjölga í lögreglunni, þó ekki
sé nema vegna þess að undanfarin
ár þá hefur fólkið utan af lands-
byggðinni verið að hópast til
Reýkjavíkur. Og þegar lögreglan er
nær eingöngu akandi um á bílum,
þá er það bara eðli málsins sam-
kvæmt að hún nær ekki eins góðu
sambandi við almenning eins og
hún myndi gera ef hún færi gang-
andi um göturnar.
Það var
í þá daga
Þegar ég var að byrja í lögregl-
unni fyrir 30 árum þá var maður
labbandi hér um göturnar og þá
kom það oft fyrir að það stoppaði
mig einhver maður sem ég þekkti
hvorki haus né sporð á og fór að
rabba við mig um málin. Þetta var
svona vingjarnleg tilfinning og
manni leið vel með þetta. Og ég fyr-
ir mína parta sakna þessa.“
— En dauðaslys. Hafa þau auk-
ist hin siðustu ár?
„Nei, dauðaslysin hafa ekki auk-
ist sem betur fer. Ég hef reyndar
ekki enn hjá mér allra nýjustu tölur,
en ef við tökum t.d. tímabilið frá
1975 og til 1986, þá sveiflast talan
frá 10 látnir á ári og niður í þrjá í
Reykjavík í umferðarslysum. 1975
létust 10 í umferðarslysum, og 1977
var sama tala. En 1986 eru 3 þannig
að í þessu eru sveiflur. En við verð-
um líka að taka það inn í dæmið að
þegar 10 farast I umferðarslysum,
þá eru tæp 29000 ökutæki í Reykja-
vík, en 1986 þegar að 3 farast í um-
ferðarslysum þá eru ökutækin
komin upp í 49300. Svoleiðis að ef
að miðað er við þetta, þá er ástand-
ið ekki svo slæmt og má kannski
segja að mál þokist í rétta átt. En
alla vega hvort sem um er að ræða
10 eða 3, þá er það tíu eða þremur
of mikið.“
— En hvað er brýnast að koma á
framfœri við almenning núna?
„Já, það sem mig langar til þess
að nefna er að skora á alla vegfar:
endur að íhuga þessi mál og biðja
þá að gera sér það ljóst að það er
allt undir þeim sjálfum komið
hvernig þessi mál koma til með að
þróast. Og það sem við erum að
gera er ekki síst að vekja borgarann
til meðvitundar um að það þarf eitt-
hvað að gera. Og það gerist ekki
nema að hver og einn einstakur
skoði hug sinn og beini athyglinni
að sjálfum sér.“