Alþýðublaðið - 21.10.1987, Blaðsíða 4

4
f MINNING f
Miðvikudagur 21. október 1987
Jarþrúður Karlsdóttir
F. 10. maí 1923 — D. 14. október 1987
Deyr fé deyja frændur
deyr sjálfur hið sama
en orðstir deyr aldregi
hvern sér góðan getur.
Hávamál
Þegar ég nú sest niður til
þess að minnast góðrar
konu, þá líöa svipmyndir hjá
eins og á kvikmyndatjaldi.
Nafnið hæfði henni vel,
sterkt sérstakt og rammís-
lenskt, og mér dettur í hug
þegar ég minnist hennar eitt-
hvað ekta, frá henni kom
aidrei falskurtónn. Ég kynnt-
ist henni fyrir 4 árum, þegar
við lentum saman i stjórn
Kvenfélags Alþýðufl. í Rvík.
Við náðum vel saman kon-
urnar í stjórninni og vorum
sammála um hve ómetanlegt
það væri að hafa kynnst og
starfað saman, að sameigin-
legum áhugamálum. Ég hafði
heyrt Jarþrúðar getið áður og
ekkert nema af góðu, en fyrst
þarna kynntumst við.
Manni gat ekki annað en
líkað vel við þessa sóma-
konu. Hún var grannvaxin,
kvik og létt á fæti, en það
sem sérstaklega vakti athygli
var þessi einarðlega fram-
koma, sem einkenndi hana,
og það mátti treysta þvi að
það sem Jarþrúður Karlsd.
sagði stóð eins og stafur á
bók.
Foreldrar hennar voru þau
Karl Karlsson og Guðrún
Ólafsdóttir bæði Reykvíking-
ar. Móðir hennar lést þegar
Jarþrúður var aðeins 11 ára
gömul. Á þeim árum var hörð
lífsbarátta og ekki í mörg hús
aö venda þegar erfiðleikar
steðjuðu að. Þau voru 11
systkinin og hún sjöunda í
röðinni og því margir munnar
að metta. Henni var þá komið
fyrir hjá vandalausum og var
vistin misjöfn. Um tíma var
hún á sveitabæ þar sem hún
þurfti að ganga langa leið til
og frá skóla. Eitt skiptið skall
á mikið óveður, þegar hún var
á heimleið. Bróðir hennar var
í fóstri á næsta bæ, og sá
eini sem hafði áhyggjur af
henni úti í þessu óveðri.
Hann fór á móti henni til
þess aö hjálpa henni heim
og var hún þá svo þreytt og
köld að hann varöað hálf
bera hana síðasta spölinn, þá
var hún 11 eða 12 ára. Þakk-
lætið sem hann fékk hjá
vinnuveitendum sínum var
snoppungur.
Hún fékk venjulega skóla-
göngu og fór síðan strax að
vinna fyrir sér. Ung hóf hún
störf á Landakoti og sagði
seinna að nunnurnar þar
hefðu kennt sér margt, svo
sem undirstöðu í dönsku og
þýsku og taldi að þær hefðu
gefið sér góða viðbót við
barnaskólanámið. Síðar vann
hún við ýmis störf. Hún eign-
aðist son sem hún var ein
með í sex ár eða þangað til
hún kynntist manni sínum
Einari Magnússyni, sem
æddleiddi hann og gekk hon-
um í föðurstað. Þau Einar
gengu í hjónaband 1951. Þau
eignuðust saman 4 börn.
Börn þeirra eru Karl Már sem
býr í Noregi, hann er elstur.
Rannveig sem búsett er í
Þýskalandi og Magnús Ragn-
ar, Kristín og Hallfríður sem
öll búa í hérna í Rvík. Þau
Einar bjuggu fyrst hérna í
Reykjavík en fluttust síðan til
Seyðisfjarðar þar sem hann
var verksmiðjustjóri hjá Sfld-
arverksmiðju ríkisins. Þau
bjuggu þar til ársins 1975 en
í nóv það ár lést Einar. Þá
fluttist Jarþrúður alkomin til
Rvik. aftur.
Ég kynntist henni í þeim
félagsskap sem við báðar
vildum heill og hag sem
mestan. Jafnaðarstefnan var
henni eins og leiðarljós og
þar starfaði hún af heilum
hug. Taldi aldrei eftir sér að
leggja sitt af mörkum, og ég
veit að þegar hún var beðin
um eitthvað fyrir Alþýðuflokk-
inn þá var hún alltaf tilbúin,
hvort sem um var að ræða
kökubakstur, vinna fyrir kosn-
ingar eða annað. Þótt ég hafi
grun um að siðari ár hafi það
oft verið meira af vilja en
mætti.
Við sem þekktum hana
vissum að hún gekk ekki heil
til skógar s.l. 2 ár, en þótt við
hefðum áhyggjur af að þetta
gæti verið alvarlegt vonuðum
við í lengstu lög að svo væri
ekki. Við vissum líka að lífið
hafði farið um hana ómjúkum
höndum oft á tíðum, og okk-
ur fannst hún eiga skilið að
eiga rólegt ævikvöld með
börnum og barnabörnum.
Það var í byrjun ágúst sem
ég hringdi í hana og aetlaði
að boða hana á fund. Ég
spurði hana hvað væri að
frétta? Hún svaraði, ég var að
fá úrskurðinn í dag, síðan
hélt hún áfram fastmælt og
æðrulaus — Þetta er krabba-
mein og 50% líkur hvort
þeim tekst að komast fyrir
það. Ég varð orðlaus, þetta
var verra en nokkurn hafði
grunað. Við ræddum saman
um stund, en því segi ég frá
þessu að það sýnir best hve
mikil kjarkmanneskja hún
var. Við enduðum samtalið
og ég sagði við hana „ég veit
að þú gefst ekki upp fyrr en í
fulla hnefana". Þá svaraði
hún, nei Helga ég ætla að
berjast. Hun barðist hetju-
lega, en sú barátta varð stutt
og erfið, og síðustu vikurnar
var hún mikið veik. Kristín
dóttir hennar sagöi mér að
hún hefði haft meiri áhyggjur
af þeim ástvinum hennar en
sjálfri sér — þannig var Jar-
þrúður.
Okkur finnst oft þetta líf
vera „Undarlegt ferðalag". Við
skiljum ekki tilganginn.
En sé til eitthvað líf eftir
þetta þá trúi ég ekki öðru en
þar verði henni ætlaðir stórir
hlutir.
Fyrir hönd stjórnar Kvenfé-
lags Alþýðuflokksins í
Reykjavík votta ég börnum
hennarog fjölskyldum þeirra,
svo og öðrum ættingjum
innilegustu samúð, um leið
og við alþýðuflokkskonur í
Rvik. þökkum henni sam-
fylgdina.
Blessuð sé minning
hennar.
Helga Guðmundsdóttir
Hinn 14. október s.l. lést í
Reykjavík frú Jarþrúður
Karlsdóttir, síðast til heimilis
að Tunguseli 7 hér í borg.
Jarþrúður var fædd i
Reykjavík 10. maí árið 1923
og ólst þar upp. Lengst af
átti hún heima ásamt foreldr-
um sínum og systkinum að
Litla Seli, Vesturgötu 61, en
foreldrar hennar voru þau
Guðrún Ólafsdóttir og Karl
Karlsson, sem oft var kallaö-
ur Kalli I vatninu og margir
eldri Reykvikingar muna ef-
laust eftir, hann var svokall-
aður vatnsmaður hjá Reykja-
víkurhöfn.
Segja má að snemma hafi
Jarþrúður kynnst hugsjónum
jafnaöarstefnunnar og Al-
þýðuflokksins, sem foreldrar
hennar aðhylltust, enda ríkti
á heimilinu einlægur áhugi
fyrir velferð Alþýðuflokksins
og þeirra sem minnst mega
sín. Átti Jarþrúður síðar eftir
að taka mikinn þátt í starfi
fyrir Alþýðuflokkinn.
Ung að árum giftist Jar-
þrúður Einari Magnússyni,
verksmiðjustjóra hjá Sildar-
verksmiðjum ríkisins á Seyö-
isfirði og eignuðust þau
fimm börn, þrjárdæturog
tvo syni, sem öll eru á lífi.
í átján ár bjó fjölskyldan á
Seyðisfirði eða um það leyti
sem Einar lést, en þá hafði
fjölskyldan nýlega flutt til
Reykjavíkur og átti Jarþrúður
þar heima til dánardægurs.
Á Seyðisfirði tók Jarþrúður
virkan þátt i starfi Alþýðu-
flokksins og var m.a. vara-
maður í bæjarstjórn Seyðis-
fjarðar f.h. flokksins. Einnig
átti hún sæti á framboðslist-
um Alþýðuflokksins í Austur-
landskjördæmi og einu sinni
var hún ( 2. sæti á listanum.
Sýndi Jarþrúöur þá hversu
hörkudugleg hún var og
áhugasöm um að koma hug-
sjónum jafnaðarstefnunnar á
framfæri, er hún atti kappi
við marga þrautreynda stjórn-
málamenn á sameiginlegum
framboðsfundum flokkanna í
kjördæminu. Einnig átti Jar-
þrúður sæti í flokksstjórn Al-
þýðuflokksins um margra ára
skeið og sat auk þess fjöl-
mörg flokksþing hans. Jar-
þrúður sat einnig í stjórn
Kvenfélags Alþýðuflokksins í
Reykjavík mörg ár og tók virk-
an þátt í starfi Sambands Al-
þýðuflokkskvenna.
Með Jarþrúði Karlsdóttur
er gengin dugmikil og heil-
steypt kona, sem ættingjar
og vinir minnast með virð-
ingu og söknuði. Ég votta
börnum hennar og öðrum af-
komendum samúð mína og
bið henni jafnframt blessunar
i nýjum heimkynnum.
Kristín Guðmundsdóttir
SMÁFRÉTTIR
Merkisdagar
SOLUMAÐUR
Merkiö sem sölumennirnir munu bera.
Merkisdagar
Slysavarnarfélag íslands'
hyggst ganga fyrir umfangs-
mikilli söfnun dagana 23. 24.
og 25. október. Söfnuninni
hefur verið valið nafnið Merk-
isdagar og mun fólk á vegum
Slysavarnarfélagsins ganga í
öll hús á landinu og bjóða til
kaups barnmerki. Það er
björgunarhringur úr málmi og
kostar 200 krónur. Tilgangur-
inn með sölunni er að safna
fé til stóraukinna sjóslysa-
varna um allt land. Það fé
sem safnast verður bæði not-
að í þágu einstakra björgun-
arsveita um land allt og einn-
ig í verkefni heilldarsamtak-
anna.
Söfnuninni hefur verið val-
ið þetta nafn, Merkisdagar,
vegna þess að markmiðið er
að selja þessi merki á öllum
heimilum landsins og þannig
gera þessa merkjasöludaga
að merkisdögum í sögu is-
lenskra sjóslysavarna.
Halldór Ásgrímsson, sjáv-
arútvegsráðherra, hefur gerst
verndari söfnunarinnar og
hann hvetur þjóðina til sam-
eiginlegs stórátaks.
Lítil hætta er á því að fólk
verði fyrir þeirri slæmu
reynslu að lenda í klóm
„gervisölumanna" því að
sölufólk Slysavarnarfélagsins
mun bera ákveðið merki sem
auðkennir það. Ómerktur
sölumaður er þess vegna
ekki sölumaður á vegum
Merkisdags.
Amnesty Inter-
national
Hin alþjóðlega Amnesty
International vika hófst laug-
ardaginn 17. október, og mun
standa til 23. október. Vfir-
skrift vikunnar er „Langvar-
andi fangavist““ Samtökin
munu beinaathygli heimsins
Fan Xueyan, rómversk- kaþólskur
biskup. Hefur dvaliö i fangelsi í
25 ár.
að föngum, sem dvelja árum
saman innilokaðir, föngum
sem haldið er ótímabundið
án dóms eða laga og án þess
að þeir hafi hugmynd um
hvort þeir muni nokkurn tím-
ann öðlast frelsi á ný.
Amnesty International var
stofnað 1961 til þess að
hjálpa slikum föngum, og
tuttugu árum síðar er vand-
inn enn til staðar. Ranglát
lög og fyrirmæli stjórnvalda,
leynd, einangrun og sýndar-
réttarhöld, leiða til þess að
menn sitja árum saman í
haldi, í mörgum tilfellum án
þess að hafa nokkuð til saka
unnið.
Sérstakur gestur samkom-
unnar verður fyrrverandi sam-
viskufangi Amnesty Inter-
national, Rússinn Boris Weil.
Bæklingur um
mænuskaða
Sjálfsbjörg, landssamband
fatlaðra hefur gefið út bækl-
ing um mænuskaða. Mænu-
skaði veldur svokallaðri þver-
lömun í útlimum og verður
yfirleitt af völdum slysa. Þeir
sem þverlamast þurfa oft að
horfast í augu við ný og
óþekkt vandamál og er bækl-
ingurinn til þess að leiðbeina
mænusködduðum og að-
standendum þeirra.
Bæklingurinn greinir m.a.
frá því hvað gerist þegar
mæna skaddast, gert grein
fyrir þeirri endurhæfingu
sem fólk með mænuskaða
gengur í gegnum, rætt um
sálfræðilegu hliðina á fötlun^
eigin viðbrögðum, viðbrögð-
um annarra, kynlíf, barneignir
ofl.
Bæklingurinn er seldur á
skrifstofu Sjálfsbjargar, Há-
túni 12.