Alþýðublaðið - 20.02.1922, Page 1

Oefið fit al Alþýfiaflokknnip
■ ' ' :: • : ■■■ ■ i \ ,
1922 Mánudaginn 20 febrúar. ■ ,1 h' r Uifr ■ 42 tölubiað
fjáriSgin 1923.
Hér fer á efísr stutf.ur útdráftur
iír írv þvf til fjáilaga 1923, er
stjórnin leggu fyrir þingið.
Tekjur áætlaðar:
Skattar og toilar kr, 7050000
(þar af fasteigaa-, tekju- og eigaa-
skattur 1010000 kr., útflutnings-
gjald kr. 600000, áfengistollur
250000 kr., tóbakstollur 600000
kr, kaífi- og sykurtollur 800000
kr., vörutollur 1200000 kr., stimpil
gjsld 500000 kr, póst- og síma
tskjur kr. 1300000, tóbakseinka-
sahn kr, 200000 og bifreiðaskattur
joooo kr.), tekjur af fastsignum
kr. 190050 {af skipum kr. 150000,
af kirkjum 50 kr. o fl.), tekjur af
bönkum, Ræktunarsjóði, verðbréf-
13m o fl. kr. 576000 (greiðsla frá
Landsverziuninnni áætluð kr. 240
þús,), óvfsar tekjur kr. 22400.
Gjöla áætluð:
Greiðslur af iánum og fratniag
til Landsbankans 1709313 kr. og
95 aurar, borðfé konungs 60 þús.
kr, alþingiskosnaður 223 þús. kr
til ráðuneytisins, hagstofunnar o. fl,
302080 kr. (þar af til 3 ráðherra
34 þús, kr., laun starfsmanna
stjórnarráðsins 95940 kr. og annar
kostnaður við stjórnarr'áðið 22000
kr., hagstofaa 47800 kr. og til
sendiherra { Khöfn 44 þús. kr),
dómgæzla og lögreglustjórar o. fl,
kr. 498 420 (þar af hæstlréttur
kr 61300, skrifstofukosthaður bæj-
arfógetans í Rvík kr. 30400, kostn
aður iögreglustjórans í s. st. kr.
58500), til læknaskipunar og heil
brigðismála kr. 703756 (þar af
laun kr. 327240), til samgöngu-
mála kr. 2102240 (þar af póstmál
kr. 422900 vegabætur kr. 340940,
samgöngur á sjó kr. 300000, sfm-
inn kr. 921100, vitamál kr. 117
þús. 300), til kirkju og keslumála
kr. 1292588 (þar af til „andlegu
stéttarinnar" kr. 281308), til vís
inda, bókmenta og lista kr. 204
þús. 300 (þar af til Bjarna frá
"Vogi 1200 kr. til að þýða Goethes
Fauit, 20000 kr skáldastyrkur,
40000 kr. til veðurathugsaa og
Vtiðurskeyta), ti! verklegra fyrir
tækja kr 532820 (þar af til Bún
aðarfélags íslands kr, 155000, til
skógræktar kr. 23500, til Fiskifé-
lagsins kr. 45000. til björgunar
skipsins „Þór“ kr. 20000, laun
húsgerðarmeistara ríkisins og að
stoðarmanns hans kr. 15200), til
cftirlauna og styrktarfjár kr. 202
þús 725 og til óvísra útgjaida
kr 100000.
Alls eru tekjurnar áætlaðar kr.
7838450, en gjöldin kr 8036243,
svo trkjuhallian verður kr. 197
þús 793
Við Iestur þessa frumv má sjá
að gerð er tiiraun til þess að
lækka útgjöldin sumstaðar, enda
keraur það fram í athugasemdura
við frv., þó er hækkaður að mikl-
um mun kostnaður við erindreka
staifið í Höfn, sem ýmsir telja að
falla mætti niður, Kostnaðurinn
við stjórnarráðið virðist nokkuð
hár. Hagstofan er dýr stofnun,
samanborið við það sem hún
þyrfti að afkasta, svo hún kæmi
að' einhverju gag»i.
Laua lækna eru kr. 327240 og
virðist það engin smáfúlga, þegar
þess er gætt, hve almenningi verða
Iækningar dýrar, þrátt fyrir föstu
l&unin Fátæklingar verða svo að
segja annaðhvort að fara á sveit
ina, ef þeir veikjesf svo læknis
þurfl við, eða deyja drotni sínum.
Eg er þó með þessu ekki að
segja, að föst laun lækna séu of
há, heldur vildi eg benda á þá
þörf, sem fyr eða siðar felýtur að
krefjast þess, að læknar verði
launaðir sómasamlega af almanna-
fé, en lœkningar ailar verði síðan
bkeypis Nú eru læknar launaðir
að vísu, eics og sjá má af fjárl,
en slmenningur verður pó að greiða
margfalda þessa fjárhæð engu að
síður í ofanálag. Eltt mætti at
huga til sparnaðar, en það er
hvort ekki mundl ódýrara að hafa
póst og sfmamál undir sömu skrif
stofu hér f Reykjavfk, og sameina
sem mest út um bndið póst 03;
pímastöðvar. Þeir sem að þessum
málum starfa fesigju þá kannske
viðunandi laun og samt sparaðist
fé, með sameiningunni. Sparnað
arneýnd þlngsins athugar kacnske
þetta.
Kostnaður við .andlegu stéttina*
er öætlaður 268808 kr. Hvort
mundi ekki þarna liður, sem spara
mættí landssjóði? Ymsir héidu fasf
fram skilnaði ríkis og kirkju fyrir
nokkrum árum, en alt það skraf
heflr faiiið niður I\ú er kkkjan
þungur baggi á iandssjóði, sem
vfst mætti varpa af honum f þessu
árferði. Enda eðli’egast að mönn-
um sé frjáist að trúa og dýrka
guð sitin án fhiutunar „veraldlega
valdsins". Og ekki er ólfklegt að
trúaráhugi mundi vakna í landinu,
ef hver söfnuður yrði að hugsa
fyrir presti sfnum og kirkju. —
Sparnaðarnnfndin íhugar þetta
sennilega.
Einn er sá sparnaður sem ekki
borgar sig, en það er að skera
svo við neglur sér styrk til efni-
legra námsmanna, að ekkert gagn
verði af. Aðeins 8000 kr. eru á-
ætlaðar til stúdenta er nám stunda
við eilenda háskóla,. 1200 kr. til
hvers. Þetta er felægilega nánasar
lega við neglur skorið, þegar það
er athugað, að hér við Háskólann
eiu engin verkvfsindi kend, ný-
stofnuð er undirbúningsdeild f þeim
fræðum, og iandinu er einmitt
stór þörf á góðum mönnum og
mörgum í þeim greinum. Eiga
allir þeir stúdentar sem utan vilja
fara næstu árin, að hætta námi?
Eða hver er tiiætiunin?
Og er nokkurt vlt f þvf að
veita Gagnfræðaskóla Akureyrar
aðeins 700 kr. námsstyrk, en
Mentaskólanum 3600 kr. (rúmlega
5 sinnum hærri styrk). Vill ekki
tnentam&lanefnd n d. athuga þetta ?
Hvaða störfum gegnir húsagerð-
armeistari rfkisins, svo hann þurfi
hátt iaunaðan aðstoðarmann? —
Sparnaðarnefnd athugar það vaía-
laust. Kv&sir.