Tíminn - 18.10.1967, Qupperneq 9

31ÍÐVIKUDAGUR 18. október 1967.
9
Utgetandi: FRAMSOKNARFLOKKURINN
Framkvæmdast.ióri Kristjári Benediktsson Ritstjórar Þórarmn
Þórarinsson 'áb' Andrés Kristiánsson Jón Helgason og Indriði
G Þorsteinsson Fulitrúi ritstjórnar Tómas Karlsson Aug-
lýsingastjóri Steingrímut Gíslason Ritstj.skrifstofur 1 Eddu-
húsinu simar 18300- 1830S Skrif'sofur Bankastræti 7 Af-
greiðslusimi 12323 Auglýsingasími 19523 Aðrar skrifstofur
simi 18300 Askriftargjald kr 105.00 á mán innanlands — í
lausasölu kr. 7 00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h. f
Atvinnuvegina fyrst
í mjög hvassri og rökfastri ræðu, sem Eysteinn Jóns-
son, fonnaður Framsóknarflokksins hóf á Alþingi í fyrra-
dag og lauk í gær, gagnrýndi hann mjög harðlega þær
þungu álögur, sem nú eru lagðar a almenning ofan á allt
sem fyrir er, og kvaðst telja það óhugsandi, að fólk sætti
sig við, og þar sem þar að auki væri augljóst og yfirlýst,
að þessar ráðstafanir leystu á engan hátt vanda atvinnu-
veganna, sem væru á heljarþröm, kvaðst hann eindregið
leggja til við ríkisstjórnina, að hún dragi framkomið
álögufrumvarp til baka að smni a.m k og sneri sér að
því með Alþingi að kanna og leysa mestu vandræði at-
vinnuveganna á þá lund, að ekki kæmi til almennrar
kauplækkunar. Það væri bæði rökrétt og réttmæt krafa
að taka atvinnuvegina þannig fram fyrir og líta síðan
á hag ríkissjóðs í ljósi þeirra viðnorfa, sem þá yrðu.
Eysteinn Jónsson sýndi fram á það með skýrum tilvitn-
unum í málgögn stjórnarflKkkanna fyrir kosningar,
hvemig þjóðinni hefði verið talin trú um, að verðstöðv-
unin stæði á traustum grunni, vandamálin hefðu verið
leyst, og þótt einhver áföll bættust enn við, mundi gjald-
eyrissjóðurinn standa þau af sér og meira en það. Á
þessum lóforðum unnu stjómarflokkamir kosningarnar.
Nú fáum mánuðum eftir kosningar kæmi forsætisráð-
herra og segði mönnum, að þeir yrðu að taka á sig 750
—800 milljónir króna bótalaust. Dettur nokkrum í hug,
að stjómin hefði haldið velli, ef hún hefði lýst ástandinu
rétt? Áreiðanlega engum, og því hefur stjórnin ebki um-
boð þjóðarinnar til þessara aðgerða.
Þessar ráðstafanir þýða 7,5% kjaraskerðingu á árs-
kaup, sem er 115 þús. hjá verkamönnum, 105 þús. hjá
iðnverkafóiki, 136 þús. hjá jámsmiðum, svo að dajíii séu
nefnd. Og ofan á þetta bætist svo margfaldaður hús-
næðiskostnaður.
Eysteinn kvaðst telja óhugsandi, að fólk léti bjóða
sér þessar búsifjar, og fyrst fólki væri skipað að endur-
skoða heimilishald sitt með pessum hætti, væri það sízt
fjarstæða, að ríkisstjórnin endurskoðaði stefnu sína og
þjóðarbúskapinn í heild. Því ráðlegði hann ríkisstjórn-
inni að taka þetta frumvarp aftur en snúa sér fyrst að
málefnum atvinnuveganna og leysa þau þannig, að lækk-
un á almennu kaupi þyrfti ekki að koma til.
Ríkisstjómin héldi að vísu fram. að ekki væri unnt að
greiða mikið fyrir atvinnuvegunum, en um það væri hann
algerlega ósammála. Þegar á heild væri litið, væri verð-
lag útflutningsvara eins hagstætt eða betra, en þegar
þessi stjórn tók við. Orsökin lægi fyrst og fremst í stjóm
efnahagsmála á undangengnum góðærum. Verðbólga
hefði vaxið tvöfalt meira hér en í nágrannalöndum, en
ef hún hefði verið svipuð, væri atvinnulífið betur statt.
Hagstjórnaraðgerðir stjórnarinnar hefðu beinlínis grafið
undan atvinnuvegunum og mætti sérstaklega nefna stefn-
una í lánamálum.
Sem dæmi um hana mætti minna á, að framlag Seðla-
bankans í formi endurkaupa afurðavíxla hefði ekki vaxið
nema um 50—60% á sama tíma og útflutn.verðmæti hafi
vaxið um 600%. Grundvallarkiarni þessara mála er sá,
sagði Eysteinn, að við hefðum lent í miklum erfiðleikum,
þótt útflutningsverð hefði ekki lækkað- Hér er við grund-
vallarmeinsemdir að fást.
Forsætisráðherra lýsti yfir i upphafi þessarar um-
ræðu, að stjórnin væri fús til þess að ræða aðrar leiðir,
en hún hefur lagt til, ef þær yrðu betri lausn á
vandanum. Eysteinn Jónsson hefur nú lagt til, að at-
vinnulífið verði tekið á undan, og er þess þá að vænta,
að forsætisráðherra verði við þeirri tillögu.
| Walter Lippmann ritar um alþ|óðamál:
Vandann heima fyrir veröur aö
m^mmmammmmmmssmmmmmm
Frönsk fjölskylda hlýöir á De Gaulle í sjónvarpi. Það vekur jafnan at-
hygli, þegar De Gaulle kemur fram í sjónvarpi.
VIÐ vitum ötll, að þeir de
Gaulle hershöfðingi og John-
son forseti eiga fátt sameig-
inlegt. Þeir eru aMs óiíkir að
skaipgerð og lífsháttum. Þeir
aðhyllast ólíkar hugsjónastefn
ur og hvað viðhorf og upp-
runa áhrærir, heyra þeir til
sínu sögu- og menningartámia-
bilinu hvor. En þegar ég var
á ferð í Bvrópu í sumar, rak
ég mig á mjög eftirtektar-
verða likingu í reynsiu
beggja um þessar mundir.
Báðir hafa þedr hœtt von-
um sínum og framadraumum
til þess að gegina Mutverki í
heimsanáium, og báðir hafa
orðið að gera þetta á kostn-
að þarfa þjóða sinna heima
fyrir, hvort sem þeir ætluðust
tiíl eða ekki. Báðir eru þeir
farnir að kenna á afleiðing-
um bess, að vera að reyna að
koma á röð Oig reglu í heim-
inum og vanrsekja hitt á með-
an, sem úrskeiðis gengur inn-
an lands. Þessarar vanrækslu
gjalda þeir með því að giata
trausti álmennings. Htvorugur
styðst framar við meiriMuta
þjóðar sinnar.
SÚ meginstaðreynd, að
hedmsmálin hafa verið Látin
ganga fyrir lausn innlendra
vandamáia, er jafnvel enn
augljósari í Frakklandi en
hér í Bamdaríkjunum. Stefna
de Gaulles í utanríkismálum
naut fylgis almenniings í
Frakklandi að minnsta kosti
þangað til í sumar, og að því
leyti á hann ekki sammerkt
með Johnson forseta. Mikill
Mu,ti Frakka, bæði til hægri
og vinstri, var samlþykkur af-
stöðu hans til Vietnam-styrj-
aldarinnar og flestir voru
ánægðir með mótspyrmu hans
gegn ofurvaldi og drottnun
Bandarákjanna í efnabagsmál-
um og stjórnmálum, en aðferð-
ir hans og ráð í þessari við-
leitni hafa stundum sætt nokk
urri gagnirýnd.
Ekki getur taiizt, að
nokkur máilsmetaindi Frakki
styðji Asíu-algleymi Dean
Ru&ks utanríkisráðherra eða
leifamar af Evrópumálastefnu
John Foster Dulles fyirver-
andi utancríkisráðherra. En
enda þótt Frakkar hafi
yfirleitt verið samþykkir
stefnu de Gaulles í utanríkis-
máium, hefir hann ekki not-
i« stuðnings meirihiluta þjóð-
ar sinnar síðan í frönsku
kiosning-unum í fynra.
Fylgi de Gaulles hefir rén-
að af því, að nútíma Frökk-
um veitist æ erfiðara að lifa
sínu daglega lífi með góðum
árangri og ánœgju í tækni-
byltingu nútímans. Bílarnir
eru að kæfa frönsku borgim-
ar og nýjungar í tækjum, vél-
um, lyfjum óg landbúnaði gjör
breyta venjulegum, frönskum
lífsiháttum.
HIN mikla vakning, sem
að verki var við endurkomu
de Gaulles árið 1958, átti ræt-
ur að rekja til þeirrar sann-
færingar aiis þorra manna, að
franska þingið gæti aidrei kom
ið sér saman um þær ráðstaf-
anir sem gera yrði til þess
að Frakkland gæti samlagazt
núitómanum.
Franska þjóðin fylkti sér
ekki um de Gaulle af því, að
húm væri að sækjast eftir
,Jiátign“. Hún sneri sér tii
hans vegina þess, að kjörn.u,
frönsku stjórnmálamennirnir
gáfu hennd ekki neinar vonir
um, að tekizt yrði á við þau
brýnu verkefni, sem úrlausn-
ar biðu. Að þessu leyti vom
þeiir eins og hinir kjörnu fuli-
trúar, sem nú sitja 90. iög-
gjafarþingið í Washin-gton.
Samfylking Frakka um de
Gaulle var því í eðli sínu svip-
uð hinu gifurlega kjörfylgi
Johnsons forseta árið 1964.
Bandarískir kjósendur trúðu
því þá, sem forsetinn hafði
raunar sagt þeim, að unnt
yrði að sinna hin-um brýnu,
vanræktu verkefn-um í Banda-
ríkjunum, ef snjall maður og
firnur í þin-gstöirfum nyti við
mikils meirihluta tve-ggja
fiLokka.
Bn svo fór, sem okkur er
nú kunnugt, að de Gaulle lét
verða sitt fyrsta verk, að
reyna að koma á nýrri skip-
an á málin í Evrópu og jafn-
vel að reyina að hafa áhrif á
Síðari grein
vaidajafnvægið í heJhnn-um,
enda hafði hann af litilli
reynslu að státa við lausn Lág-
reistra, efnislegra vandamála
þjóðar sinnar og takmarkaðan
áhuga á þeim. En meðan de
Gaulle fékkst við sín fjarlægu
verkefni, ærðust kjósendur
hans vegna erfiðleikanna við
að leggja einkabíLnum, um-
ferðaöngþ'veitisins og vand-
kvæðanna á því, að fá tal-
síma lagðan inn á heimiiin.
Svipaða sögu er að segja af
Johnson, sem allt í einu fékk
ómótstæðilega köllun til að
gegna heimshlutverki í suð-
austur Asíu af einhverjum á-
stæðum, sem hann hefir aldrei
útskýrt og ég fæ ekki með
nokkru móti botnað í. Hann
notfærði sér hinn feikna mikla
meirihluta, sem hann hafði
fengið árið 1964, til þess að
sætta þjóðina við óvinsæia
styrjaldarþátttöku. Honum
tókst þetta með því að sann-
færa nokfcurn hluta þjóðarinn
ar um, að hann réði niðurlög-
um heimsbyltingarinnar í eitt
skipti fyrir öll, ef honum auðn
aðist að bera sigurorð af Ho
Ohi Minh í Suður-Vietnam.
En eins fór fyrir þeim báð-
um, Johnson forseta og de
Guile. Báðir verða að horfast
í augu við þá staðreynd, að
þeir hafa glatað meiriMuta-
fyigi sínu meðai þjóðarinnar
með því að meta utanríkismál-
in meira en brýnar, innlend-
ar þarfir.
„AÐFARIR stjórnar de Gaulle
es hafa breytzt ákaflega mik-
ið síðast liðið ár, en einkum
þó síðan að kosningarnar í
marz i vetur leiddu í Ijós,
að tiún átti ekki framar ai-
mennu fylgi að fagna. Andi
Gaullismans krefst fylgis yfir-
gnæfandi meirihluta þjóðar-
immar, en það er ekki framar
fyrir hendi.
Ég átti fyrir skömmu tal
við einn af ráðherrunum í rík-
isstjórninni og lét þess getið
eins og af hendingu, að mdkl-
ar breytingar hefðu orðið síð-
an ég var þarna á ferð
fyrir um það bil ári. Hann
kinkaði kolii og fór að tala,
en ekki um nálæg Austurlönd
og Quebec, sem mór var í
huga, heidur um þá augljósu
staðreynd, að starfi de Gaulle
sem t'orseta hlyti að verða
lokið áður en hálft fimmta ár
vœri liðið. Þessi vinur minn
hMt aifram ræðu sinni og sagði 1
að nú hefðu menn í París 1
p.k.lri fyrst og fremst áhuga á |
Framhald á bls. 15. I