Tíminn - 18.11.1967, Blaðsíða 9

FÖSTUDAGUR 18. nóvember 1967
9
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb) Andrés Kristjánsson. Jón Helgason og Indriði
G Þorsteinsson Fulltrúi ritstjómar: Tómas Karlsson Aug-
lýsingastjóri: Steingrimur Gislason Ritstj.skrifstofur t Eddu-
liúsinu. símar 18300—18305 Skrifsofur: Bankastræti 7 Af-
greiðslusimi: 12323 Auglýsingasimi: 19523 AðraT skrifstofur,
sími 18300 Askriftargjald kr 105.00 á mán ínnanlands — I
lausasölu kr. 7.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h. f.
Einstakt kostaboð
í umræðunum um efnahagsmálin á Alþingi í fyrradag
minnti 4gúst Þorvaldsson á það, að ríkisstjórnin hefði
í raun og veru fengið alveg einstakt boð frá samninga-
nefnd og ráðstefnu ASÍ, þar sem boðið var upp á það að
taka rúmlega 3% kjaraskerðingu, gegn því að nýja vísi-
talan yrði þegar tengd við þá gömlu 1. des. Ágúst sagði,
að ríkisstjórn, sem tekur ekki slíku boði og gengur ekki
til samninga á grundvelli þess, en kýs í þess stað verk-
fallsstríð við það íólk, sem þarna stendur að baki, gæti
varla verið sjálfrátt. Ríkisstiórnin hefði boðið upp á
víðtæka samvinnu, fengið kostaboð hjá fjölmennustu
stéttarsamtökum í landinu en hainað því. Ágúst kvaðst
hyggja, að þetta boð yrði lengi í minnum haft fyrir það,
hversu þar hefði verið komið vei til móts við óskir vald-
hafa, sem þó virtust meta ýmisiegt meira í stjórnar-
stefnu sinni en hagsmuni vinnandi fólks 1 landinu.
Hér er rétt og skýr lýsing a þvi, sem gerzt hefur. Laun
þegasamtökin hafa sýnt einstakan samningsvilja og geng
ið eins langt í gagnboðum og nokkur sanngirni getur
ætlazt til. Ríkisstjórnin hefur hms vegar sýnt meiri þver-
girðing en hægt er að búast við af ríkisstjórn, sem vill
reyna að stjórna með þjóðarheill fyrir augum. Svo virðist
af allri framkomu ríkisstjórnannnar. að hún telji það
eitt skipta máli að fá nú vísitöluiaust bil, því að forsætis
ráðherra lét svo um mælt á þingi fyrir fáum dögum, að
það væri einmitt forsenda þess að geta gert ráðstafanir
til hjálpar atvinnuvegunum. Það væri ógerlegt, ef vísi-
talan væri í sambandi. Af þessu geta menn nokkuð ráðið,
hvemig málin horfa við, og hvort launþegar eigi ekki
yfir höfði sér frekari verðhækkanir en þegar eru orðnar,
ef þeir fallast á að vísitalan verði slitin úr sambandi um
sinn, enda hafa slíkar verðhækkanir þegar verið boðaðar
t. d. á hitaveitu-
/
En ríkisstjórnin vill heldur strið en að taka í hjálpar-
hönd verkalýðsfélaganna. Hún situr blýföst við sinn keip
að sækja peninga handa ríkissjóði upp á matborð al-
mennings og í stað þess að veita atvinnuvegunum nauð-
synlega hjálp, kýs hún handa þeim allsherjarverkfall að
kljást við. Það er hennar rekstrarhjálp!!
Þjóðinni verður æ betur Ljóst, að lífsnauðsyn er að
taka þegar vanda atvinnuveganna til meðferðar og
tryggja rekstur þeirra en skoða siðan. hvers ríkissjóður
þarf með. Samþykktir fjölmargra íélaga bera með sér, að
þau setja þessa kröfu jafnhiiða mótmælum gegn kjara-
skerðingu, því að þau sjá að þessi vinnubrögð ríkisstjórn-
arinnar leiða beint í enn meira öngþveiti og stefna að
atvinnuleysi. Um þetta bera órækast vitni ummæli
Guðjóns Baldvinssonar, við Alþyðublaðið á dögunum,
er hann ræddi úrslit viðræðna 'að ríkisstjómina-
Þess er að vænta, að ríkisstjórnin hætti þvergirðingi
sínum og þingmenn stjórnarflokkanna styðji hana til þess
að gang? til móts við launþegasamtökm og bændur með
heiðarlegum gagnboðum, er gætu firrt þjóðina verkfalls
vandræðum. Því verðui vart trúað fyrr en á dynur, að í
ráðherrastólum sitji svo ábyrgðarlausir menn, að þeir
beinlínis kjósi stríð í stað sammnga.
Ríkisstjórnin virðist þó enga tiiburði hafa enn til þess
að leysa farmannaverkfallið og lætur enn einn daginn líða
án nokkurrar viðleitni í þá átt Það er ekki heldur til
þess vitað, að verkalýðsfélögunum hafi borizt nein ný
samningaboð síðustu daga. En þjóðin bíður.
TÍMINN
JAMES GOLDSBOROUGH:
Innrás Bandaríkjamanna á viö-
skiptasviðinu ógnar Evrópu
BANDARÍKIN hafa sagt
Evrópu stríð á hendur. Þetta
er laavíslagt stríð og fylgja
því hvorki sprengjur né dauði,
en það sviptir aldnar þjóðir
meginlandsins öðru, sem meira
er og mikilvægara, eða menn-
ingu sinni, manndómi og jafn-
vel sjálfstæði sínu.
Þetta er boðskapur bókar,
aem kom á bókamarkað í
Frakklandi í síðastliðnum mán-
uði og vakið hefir athygli og
viðbrögð hvarvetna í franska
samfélaginu.
„Le Defi American" (hin
bandaríska ögrun) lýsir mestu
ógnun Evrópu síðan að Hitler
leið. Bandaríkin eru ógnvald
urinn. Bókin er þó ekki ind-
stæð Bandaríkjamönnum, held
ur hliðholl þeim. Hún er ekki
r,ýr ritlingur gegn heimsvalda
sinnum, heldur mjúklát boðun
þess, að ekki sé allt rotið hjá
Bandaríkjamönnum.
Höfundur bókarinnar er Jean
Jacaues Servan-Sehreiber
ahrifamaður og ritstjóri viku-
blaðsins „L‘ Express" (selt í
505000 eintökum). Af bókinni
seldust 70 þús. eintök fyrsta
hálfa mánuðinn. Enn er bókin
önnur mesta sölubók í Frakk
landi, næst á eftir „Antimémo
ires“ eftir André Malraux.
Bókin hefir hlotið lof manna
með næsta ólíkar skoðanir, svo
sem Louis Armand, Marcel
Dassault, Gaston Defferre,
Valéry Giscard d'Estaing,
Georges Izard, Pierre Laxareff,
Francois Mitterrand og Jean
Monnet. Fylgjendur ríkisstjórn
arinnar og stjórnarandstæðing
ar hafa rætt um bókina og
deilt um efni hennar í útivarpi.
IIVERiS eðlis er þá þessi ögr-
un og þetta stríð?
„Að fimmtán árum liðnum
kann að verða svo komið, að
þriðja mesta iðnveldi heims,
næst á eftir Bandaríkjunum og
Sovétríkjunum, verði ekki
Evrópa sjálf, heldur iðnrekst
ur Bandaríkjamanna í Evrópu.
Efnahagsbandalagið er aðeins á
níunda árinu, en þó er þegar
svo komið, að samtökin eru
bandarísk í meginatriðum“.
Hvernig á að bregðast við 14
milljarða dollara fjárfestingu
Bandaríkjamanna í Evrópu,
hvað um Bretland og andstöðu
Frakka o. fl. o. fl.?
Servan-Schreiber segir, að
vandinn eigi upptök sín í rót
um samfélagsins, evrópsku
menningunni. Ungt fólk er
ekki búið undir að keppa við
Bandaríkjamenn í neinum af
aðildarríkjum Efnahagsbanda-
lagsins og jafnvel enn síður í
Bretiandi. Ein ástæðan er
kunn: Hér eru fáir viðskipta
skólar. f Bandaríkjunum getur
duglegur nemandi ávallt náð
prófi í þeim fræðum einhvers
staðar, enda þótt hann sé ekki
bráðsnjall. Prófin í Evrópu
yrðu sama nemanda að fóta-
kefli og hann hrapaði niður
á lægra svið viðskiptanna og
yrði iðnaðarmaður eða verzlun
armaður, en aldrei forustumað
ur.
TÖLUR sýna, að í unglinga
skóla í Bandaríkjunum ganga
4J% unglinga á framhaldsskóla
aldri 24% í Rússlandi, 16 % í
Frakklandi, 7,5% í Þýzkalandi,
6,9% í ítalíu og 4,8% í Bret
landi.
Valery Giscard d'Estaing fyrr
verandi fjármálaráðherra
Frakka drap á þessar tölur þeg
ar hann var að ræða bókina
<’ið vinstri leiðtogann Franeois
Mitterrand. Hann benti á að
samkvæmt nútima hagfræði
væri fjárfestingin undirrót
aukningar, en menntunin væri
ekki eins mikilvæg, og sagði
síðan:
„Nú, en ef þetta er athugað
betur kemur í Ijós að hlut
föllin snúast við og menntunar
stigið í hlutfalli við það fé,
sem til þess er varið, er mikil
vægari þáttur efnahagsgrózku
en höfuðstólsmyndun og fjár
festingarhlutfall.“
Þe-tta eru byltingarkenndar
hugmyndir. Engan þarf þvf að
furða á, þó að Bandaríkiamenn
með námsgráður sínar og kunn
áttu nái smátt og smátt undir
tökunum í efnahagslífinu í hin
um kyrrstæðu þjóðfélögum
Evrópu, þar sem nemanda er
veitt viðtaka eftir prófum hans
eða ætt. Og hvað á þá tH bragðs
að taka?
„Fyrst dettur manni að sjálf
sögðu í hug, að treysta varn
irnar og halda innráðandanum
frá“, segir Servan-Schreiber.
„En hætta er á, að sérhver
vamarráðstöfun auki vandann.
Þegar við leitum svarsins kom
um við að kjarna málsins:
Stríðið er ekki háð með doll
FYRRI GREIN
urum, olíu, stáli og jafnvel
ekki með nýtízku vélum, —
heldur frjóu ímyndunarafli og
skipulagshæfileikum.“
HÖFUNDURINN hefir eftir
bandarískum viðskiptajöfri, að
franskir starfsbræður hans
spyrji langsamlega oftast:
„Hvernig farið þið að þessu?"
Ljóst er, að manninum, sem
spurður er, hvernig fara eigi
að, verður ekki haldið frá. Það
breikkaði aðeins tæknigjána.
„tæknigjá" sé ekki alls kostar
rétt og „stjómhæfnigjá" væri
betra.
„Guð er lýðræðissinni. Hann
hefir dreift gáfum nokkurn veg
inn jafnt um heiminn, en hann
lætur okkur sjálfa um að skipu
leggja nýtingu þessa aíls, sem
hann hefir látið okkur i té.
Þarna segir stjórnhæfnin til
sín. Þegar á allt er litið er
stjómhæfnin frjóasta listin.
list listanna, þar sem hún skipu
leggur nýtingu hæfileikanna.“
Bandaríkjamenn læra stjórn
hæfni í viðskiptaskólum og síð
ar í viðskiptalífinu sjálfu
Evrópumenn læra þetta ekki
í skólum sínum og ekki við-
skiptalífinu, þar sem fyrirtæki
í Evrópu eru oftast litt sveigj
anleg og tíðast á valdi ákveð
innar aðstöðu eða fjölskyldu,
og maður með hæfileikana eina
á þangað lítið erindi Þetta er
vítafaringur. Hvi skyldi nem-
andi Leggja stund á viðskipta-
nám ef viðskiptafyrirtækin
óska ekki eftir að ráða nann
til sín? En viðskiptin öðlast
ekki gróandi nema við njóti
hreyfiafls þess, sem numið hef
ir. Ekki er nema eðlilegt. að
Bandaríkjamenn notfæri sér
þetta ástand.
ÞETTA er ógnunin við
Evrópu. Þessi her hefir ráðizt
inn í Evrópu eftir stríð, sótt
fram og þjarmað svo að henni,
að annað hivort verður hún að
taka sig á sjálf eða beygja sig
undir bandarísk yfirráð. Árið
1963 voru landvinningar þessa
innrásarhers í Frakklandi einu
orðnir sem hér segir:
40% olíudreifingarinnar,
65% af framleiðslu landbúnað
arafurða, 65% af framleiðslu
fjarskiptatækja, 45% af fram
leiðslu gervigúms, o.s.frv.
Bandarísk fyrirtæki ráða nú
yfii kelmingi af smárafram-
leiðslu (transistor) Evrópu og
80% af framleiðslu tölva. Ef
til vill er furðulegast, að 90%
af fjármögnun þessa ners eru
runnin frá Evrópu sjálfri. Doll
ararnir eru ekki sendir að vest
an, heldur safnað hér.
HVAÐ á að taka til bragðs
gagnvart þessari bandaríkja-
mótun í Evrópu? Á að sætta
sig við hana, reyna að hafa
vald á henni eða hafna henni?
Giscard d‘Estaing sagði:
„Er nauðsynlegt að sætta sig
við ögrunina? Auðvitað verður
að taka öllum áskorunum og
þó þessari, sem er mikilvægari
en allt annað. En eigum við
að láta nægja að bregðast bein
línis við henni sjálfri? Auðvit
að ekki, þar sem í því felst
vamarráðstöfun ein . . Við höf
um okkar eigin innsýn, okkar
ugin framtíð, og við eigum að
móta þesa framtíð á þann veg,
að við verðum færir um að
svara þessari bandarísku ögr-
un . . . Af þessum ástæðum
veiðum við að sýna og sanna,
að við stöndum jafnfætis að
hæfni í efnahagsgrózku, sé-
um jafnokar Bandaríkjamanna
verðum ekki aðeins jafn vold
ugir efnalega, heldur færir um
að að móta okkar eigin menn-
ingu og stjóma henni.“
Mitterrand, (sem hefir boðið
sig fram til forseta og er einn
þeirra þriggja, sem keppa að
þvi að taka við af de Gaulle,
Framhald á bls. L5