Alþýðublaðið - 08.04.1989, Blaðsíða 2

2
Laugardagur 8. apríl 1989
MÞY9UBLM9
Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Auglýsingastjóri:
Dreif ingastjóri:
Setning og umbrot:
Prentun:
Blaó hf.
Hákon Hákonarson
Ingólfur Margeirsson
Kristján Þorvaldsson
Steen Johansson
Siguröur Jónsson
Filmur og prent, Ármúla 38
Blaðaprent hf., Síðumúla 12
Áskriftarsíminn er 681866
Áskriftargjald 900 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 50 kr. eintakið
HROÐVIRKNISLEGT
ÚTVARPSLAGAFRUMVARP
M enntamálaráðherra hefur dreift frumvarpsdrögum að nýjum út-
vacpslögum til þingflokka stjórnarflokkanna. Þessi frumvarpsdrög
hafa verið til umfjöllunar í fjölmiðlum og nú síðast á Stöð 2 í gær-
kvöldi þar sern kostir og gallar þessa frumvarps voru til umræðu.
Kjarninn í nýmælum frumvarpsins er að fjölmiðlasjóður leysi af
hólmi söluskatt og menningarsjóðsgjald í Ijósvakamiðlum, sett
verði á ný stjórnskipan Ríkisútvarpsins og tekjustofnum Ríkisút-
varpsins breytt.
I heild má segja, að hið nýja frumvarp geri ráð fyrir að Ríkisútvarpið
verði eins konaryfirfjölmiðill landsmanna. Með fjölmiðlasjóði, sem
áað vera upp á u.þ.b. 300 milljónir króna, er í raun verið að fela Ríkis-
útvarpinu að skattleggja aðra fjölmiöla en dreifa síðan til þeirra
styrkjum aftur eftir eigin geðþótta. Þessi lénsskipulagshugsun er
bæði alröng, ólýðræðisleg og gamaldags. Vissulega er rétt að
styrkja innlenda dagskrárgerð og væntanlega þarafleiðandi ís-
lenska menningu — þótt það þurfi alls ekki að fara saman — en
rétta leiðin til þess er ekki að búa til fjölmiðlasjóð. Miklu nær væri
að stofna sérstakan menningar- og tungumálasjóð í hvern Ijós-
vakamiðlar gætu sótt um styrki til dagskrárgerðar. Slíkur sjóður
væri ekki í höndum Ríkisútvarpsins og mun heppilegri til eftirlits
með að peningunum væri í raun varið til innlendrar dagskrárgerðar
en rynnu ekki til annnarraþarfaljósvakamiðlanna. Það áheldurekki
að vera í höndum Ríkisútvarpsins að styrkja útgáfu dagblaða í land-
inu undir þeim formerkjum að verið sé að styrkja „lítil“ dagblöð.
Vissulega á að tryggja minni dagblöðum aðstöðu til jöfnunar svo
aðrar skoðanir megi heyrast en þær sem auðugir miðlar hafa efni
á að setja fram; það verður að styrkja tjáningarfrelsiö og prentfrels-
ið. En það á að gera með öðrum hætti en fela Ríkisútvarpinu slíkt
hlutverk.
Þær hugmyndir um stjórnskipan Ríkisútvarpsins, sem fram koma
( frumvarpi menntamálaráðherra, miða fyrst og fremst að því að
gera Ríkisútvarpið að starfsmannastofnun. Svonefnd fram-
kvæmdastjórn, skipuð starfsmönnum einvörðungu, taki við af út-
varpsráði og útvarpsstjóra. Þótt atvinnulýöræði sé æskilegt er
þetta fulllangt gengið. Þaö getur ekki talist æskilegt, að starfs-
menn beri einir alla ábyrgð á rekstri og stjórn Ríkisútvarpsins. Það
er eðlilegt að starfsmenn og yfirmenn stofnunarinnar beri ábyrgð
á sínu starfssviöi og að einstakar mannaráðningar verði ( höndum
yfirmanna stofnunarinnar. Hins vegar verður yfirstjórn Ríkisút-
varpsins, hvernig sem hún er skipuð eða sett, að vera ( höndum ut-
anaðkomandi manna, sem ekki eiga daglegra hagsmuna að gæta
hjá stofnuninni. Annað myndi ekki viðgangast hjá neinu fyrirtæki.
Hins vegar er hugmyndin góð um svonefnt dagskrárráð sem leysti
af hólmi pólitískar forvarnir útvarpsráðs. Dagskrárráö tæki að sér
umsögn og kvartanir varöandi útsenda dagskrá, en legöi ekki l(n-
urnar um dagskrárgerð heldur væri hún í höndum starfsmanna.
Þetta er rétt stefna.
Þriðja meginbreytingin frá núgildandi útvarpslögum fjallar um
nýja og breytta tekjustofna Rlkisútvarpsins. Þar er gert ráð fyrir að
megintekjustofnarnir veröi afnotagjöld og auglýsingatekjur. Slðari
liöurinn er réttur; Ríkisútvarpið á og veröur að vera ( fullri sam-
keppni við aðra Ijósvakamiöla hvaö varöar tekjur af auglýsingum.
Hins vegar eru hinar faslsku hugmyndir um innheimtuaögerðir af-
notagjalda með öllu óviðunandi. Tillögur um lögveðsrétt inn-
heimtuskulda i eignum einstaklinga og fyrirtækja eru méð öliu
óskiljanlegar. Réttast er að fella niður afnotagjöld Rfkisútvarpsins
með öllu og tryggja notendum jafna aðstööu til allra Ijósvaka-
stööva. Tekjutap af niðurfellingu afnotagjalda gæti Rfkisútvarpió
hins vegar unnið upp með öruggum og skilvirkum hætti gegnum
skattakerfið. Samanlagt má segja um frumvarp menntamálaráð-
herra til útvarpslaga, að það þurfi verulega endurskoóun og meiri
hugsun. I raun er þaó óskiljanlegt að jafn illa unnið frumvarp hafi
þegar verið lagt til samþykktar hjá stjórnartlokkunum.
Benedikt: Albert fær kaldar kveðjur frá arftakanum.
OMNUB SJONflBMIÐ
BENEDIKT Bogason, sem
tekið hefur sæti Alberts Guð-
mundssonar á þingi fyrir Borg-
araflokkinn, er spurður nokkurra
spurninga af þessu tilefni í Þjóð-
viljanum í gær.
Meðal annars er Benedikt innt-
ur eftir stefnubreytingum Alberts.
Benedikt svarar:
„Fjölmiðlalæsi er forsenda
þess að sjá í gegnum boðskap
auglýsinga og pólitíska umfjöllun
fjölmiðla. Dagblöðin voru t.d.
flest nátengd stjórnmálaflokkum
en á sl. áratug hefur losnað um
tengsl blaðanna við stjórnmála-
flokka og því orðið erfiðara að sjá
í gegnum þau. Tengsl fjölmiðla
við eigendur innflutnings- og
sölufyrirtækja er enn erfiðara að
sjá þvi að það er ekki merkimiði á
auglýsingum þeirra sem segir að
þau eigi í þessu eða hinu blaðinu
eða útvarpsstöðinni."
Sem sagt; Albert fær kaldar
kveðjur frá arftakanum.
ISLENSK tunga og málfar eru
mjög til umræðu þessa stundina.
Ellert B. Schram, ritstjóri DV,
fjallar um þessi mál í leiðara
blaðsins í gær. Hann víkur að þvi,
að Jón Óttar Ragnarsson, sjón-
varpsstjóri Stöðvar 2, hafi sakað
dagblöðin um lélegt málfar og
vonda íslensku.
Ellert svarar þessu eftirfarandi:
„Jón Óttar Ragnarsson, sjón-
varpsstjóri á Stöð tvö, gerði ís-
lenskuna að umtalsefni í svoköll-
uðum leiðara stöðvarinnar síðast-
liðið þriðjudagskvöld. Var þar
margl vel sagt og tímabært, en
Jón Óttar féll í þá gryfju að end-
urtaka ýmsan óhróður í garð dag-
blaðanna og sakaði þau um hor-
titti og ambögur og lélegt málfar.
Sams konar dylgjur hafa áður
heyrst. Sannleikurinn er hins veg-
ar sá að dagblöðin eru upp til
hópa vönduð og vel skrifuð. Öll
blöðin hafa prófarkalesara á sín-
um snærum og aðalreglan er sú að
texti er tví- og jafnvel þrílesinn
fyrir birtingu.“
Og síðar segir ritstjórinn í leið-
ara sínum:
„Rætur vandans liggja ekki í
dagblöðunum og þegar menn
vilja efla íslenska tungu eiga þeir
að láta hjá liða að hengja rakara
fyrir smið. Menntamálaráðherra
á að líta eigin barm skólakerfisins
sem hann ræður yfir og sjón-
varpsstjórinn á að líta sér nær á
skjáinn sem hann stjórnar. ís-
lenskunni hefur hrakað vegna
slælegrar kennslu og íslenskan er
í vörn vegna dagskrárgerðar í
sjónvarpi sem hefur ensku í fyrir-
rúmi. Veikleiki tungunnar er í
hinu talaða máli, ekki í hinu rit-
aða. Fólk slettir og notar slangur-
yrði í talmáli, gerir ekki greinar-
mun á þágufalli og þolfalli og hef-
ur ekki orðaforða til að tjá sig.“
Undir þessi sjónarmið Ellerts
tekur klippari Alþýðublaðsins.
LEIÐBEINANDI kennara-
nema í Wisconsin-háskóla í
Bandaríkjunum, Ingólfur nokkur
Á. Jóhannesson, skrifar pistil í
DV í gær þar sem hann fjallar um
fjölmiðla og hve erfitt er að sjá í
gegnum þá, eins og hann orðar
það.
Ingólfur segir á einum stað:
„Síðan verður ákveðin stefnu-
breyting hjá Albert, sem hefur
sýnt sig og sannað núna síðustu
daga. Við það að hann nær aftur
sambandi við Sjálfstæðisflokks-
mennina, Þorstein Pálsson og
fleiri, fer hann að hallast að sínum
fornu hugsjónum um Sjálfstæðis-
flokkinn aftur og þar með vill
hann teyma Borgaraflokkinn inn í
einhver tengsl við Sjálfstæðis-
flokkinn. Meirihluti þingflokks-
ins hélt áfram og fór í sjórnar-
myndunarviðræður í janúar með
vitund Alberts. Þær viðræður
voru framhald á þeim viðræðum
sem féllu á tíma í september. Þá er
það sem Albert hcldur því fram
opinberlega að flokkurinn hafi
breytt um stefnu, en staðreyndin
er sú að það var hann sem breytti
um stefnu. Fæst af þessu fólki í
Borgaraflokknum er tilbúið að
skríða undir pilsfald frjálshyggju
sjálfstæðisliðsins."
Orö til íhugunar.
EINN MEÐ
KAFFINU
Tveir menn voru að rífast
um þekkingu tiltekins sagn-
fræðings.
„Það fer ekkert á milli
mála,“ sagði annar þeirra,
„að fáir hafa kafað jafn djúpt
( brunn þekkingar og visku."
Hinn svaraði: „Og komið
jafn þurrir upp!“
DflGATAL
í réttum hópi
Stundum þegar ég er í þreyttu
skapi og vil komast í gott skap
rölti ég út í sjoppu og kaupi Tím-
ann. Forsíða Tímans kemur mér
yfirleitt í mjög gott skap. Um dag-
inn til dæmis, þegar ég var með
dúndrandi hausverk eftir nóttina,
var ég í mjög slæmu skapi. En þá
fór ég út í sjoppu og keypti Tím-
ann. Hann bregst aldrei.
Og hvað blasti ekki við:
HEGNING HERT VIÐ KYN-
FERÐISGLÆPUM. Og við hlið-
ina á fyrirsögninni flennistór
mynd af Halldóri Ásgrímssyni
ráðherra.
í fyrstu hugsaði ég: Getur það
verið? En svo rann upp fyrir mér
ljós. Halldór er jú dómsmálaráð-
herra. Það er alsó hann sem er að
herða hegninguna við kynferðis-
glæpunum. Mér stórlétti og svo
komst ég í gott skap.
I gær var ég dálítið daufur fyrir
hádegi. Ég hafði nefnilega hugsað
um það allan morguninn hve litlir
möguleikarnir væru á því að ég
ynni tvöfalda pottinn í lottóinu í
kvöld. Eiginlega eru möguleik-
arnir svo litlir að það tekur því
varla að spiia.
Og þetta eru náttúrulega niður-
drepandi þankar.
Eins og það kæmi sér vel að
vinna tvöfalda pottinn. Sérstak-
lega eftir að ríkið gerði svona hag-
stæða samninga við BSRB. En
hvað um það.
Ég komst í dálítið hvekkt skap.
Og datt þá í hug að labba niður í
sjoppu og tékka á forsíðu Tímans
til að komast í gott skap.
I sjoppunni voru nokkrir krakkar
að spila á peningakassann og
dóttir hans Sigga var að afgreiða.
Það er að segja hún hékk með
tyggjóið fram á afgreiðsluborðið
og var að lesa glanstímarit með
svip um leið og hún smellti með
tyggjóinu og fékk sér smók.
Eg þurfti að biðja þrisvar sinn-
um um Tímann áður en hún fatt-
aði að það var dagblað. í fyrsta
skipti leit hún á klukkuna, í annað
skipti leit hún á mig spyrjandi og
í þriðja skiptið fór hún í sleiki-
brjóstsykurshilluna áður en hún
kveikti á perunni.
Hún rétti mér blaðið og sagði
að ég mætti alveg lesa það án þess
að borga. En ég yrði að skila því
aftur. „Svo við getum skilað því,“
sagði hún. Hvað sem hún átti nú
við með því. Ég skil ekki alltaf
unglingana nú til dags. Svo hélt
hún áfram að lesa glanstímaritið.
Á forsíðu Tímans stóð: TÍU
ÞÚSUND MILLJÓNAMÆR-
INGAR Á ÍSLANDI. Þetta
fannst mér nokkuð forvitnileg
fyrirsögn. Ég hugsaði með sjálf-
um mér: „Helvíti erum við fá.“
Ég meina, ég tel mig til millj-
ónamæringa. Milljónamæringur
er sá, sem á andvirði einnar millj-
ónar eða meira. Eftir að ég eign-
aðist íbúðina á hagstæðu árun-
um, eiginlega alveg ókeypis, þá
hef ég litið á sjálfan mig sem millj-
ónamæring. íbúðin er jú meira en
ein milljón að andvirði.
Svo er það bíllinn og innbúið og
eitthvert dót. Sem sagt ég er millj-
ónamæringur og vel það.
En ég vissi ekki að við værum
bara tíu þúsund manns.
Eg komst í mjög gott skap við
þessar fréttir. Ég sagði dóttur
Sigga að ég væri forréttindamað-
ur. Hún skildi ekki orðið svo ég
sagðist vera milljónamæringur.
Milli. Hún sagði: „Gvuð, þú ert
svo lyginn, Dagfinnur." Én ég
sagði hátt yfiralla sjoppuna: „Við
erum bara tíu þúsund. Og ég er í
hópnum!" Stelpan horfði á mig
og sagði: „Ég held að þú sért að
klikkast.”
Ég hugsaði hins vegar með
sjálfum mér, að auðvitað ætti ég
ekki að vera að tala um fjármál
við einhverja sjoppuskjátu. Ég til-
heyri annarri og æðri stétt.
Þegar ég gekk þegjandi og reist-
ur út voru strákarnir ennþá að
hamast við spilakassann. Kannski
komast þeir í minn hóp einn góð-
an veðurdag.