Alþýðublaðið - 29.04.1989, Síða 23

Laugardagur 29. apríl 1989
23
L maíávary verkalýðsfélaga Rvk, INSÍ og BSRB:
Samstaða er aflið sem öllu
Þrátt fyrir fögur fyrirheit hefur ríkisvaldið allt of
lítið gert til að draga úr atvinnuleysinu
1. maí, baráttudagur verkalýðs-
ins, er að þessu sinni haldinn í
skugga mikilla átaka á vinnumark-
aði. Fjölmennustu samtök launa-
fólks, Alþýðusamband íslands,
hafa mundað verkfallsvopnið til að
knýja fram sanngjarnar hækkanir
launa, en harðvítugt atvinnurek-
enda og peningavald hafnar öllum
kröfum verkalýðsfélaganna um
launahækkanir.
Það tók BSRB félögin á fjórða
mánuð að ná samkomulagi um hóf-
legar launahækkanir. Alþýðusam-
bandsfélögin hafa staðið í samn-
ingaþófi hátt á annan mánuð án
þess að atvinnurekendur hafi tekið
undir réttmætar kröfur þeirra.
Stund samninga er runnin upp - ella
stefnir í harðnandi átök, sem ríkis-
vald og atvinnurekendur bera einir
ábyrgð á.
Það eru hrópandi andstæður,
sem blasa við islensku launafólki á
baráttudegi verkalýðsins. Atvinnu-
rekendur halda því fram að 10%
launahækkun muni valda efna-
hagslegri kollsteypu þjóðfélagsins.
En þetta sama þjóðfélag framleiðir
mat sem ekið er á ruslahauga eða
selt nágrannaþjóðum á niðursettu
verði. Á sama tíma og fjöldaat-
vinnuleysi hefur haldið innreið sína
í íslenskt þjóðfélag eru fiskafurðir
fluttar í miklum mæli úr landi
óunnar. Á sama tíma og sagt er að
10% launahækkun setji allt á
annan endann, hefur ýmsum ráða-
mönnum þótt sjálfsagt að þiggja
sex mánaða biðlaun þó að þeir
gangi beint úr fyrra starfi inn á nýj-
an vinnustað. Meðan fjárglæfra-
menn setja átölulaust gervigjald-
þrot fyrirtækja á svið og ávísa
launareikningum á ríkið, er sagt að
ekki sé hægt að hækka launin. Er
von þó almennu launafólki
blöskri? Er ekki rétt að rifja upp
hin gullnu orð eins af brautryðjend-
um verkalýðsbaráttunnar. „Fremj-
ið ei rangindi þolið ei rangindiý
Hin forni fjandi íslensks launa-
fólks — atvinnuleysisdraugurinn
hefur verið vakinn upp að nýju. í
tvo áratugi höfum við ekki kynnst
langvarandi atvinnuleysi nema úr
fréttum. Vert er að vekja athygli á
því að þetta eru móðuharðindi af
mannavöldum, sem koma í kjölfar
eins mesta góðæris íslandssögunn-
ar. Þrátt fyrir fögur orð og fyrir-
heit, hefur ríkisvaldið allt of litlar
ráðstafanir gert til að draga úr at-
vinnuleysinu.
Ákveðinn vandi er fyrir hendi í fisk-
vinnslu og sjávarútvegi, en sá vandi
skapast ekki af launum verkafólks
heldur fyrst og fremst af óráðsíu í
peningamálum, vondri stjórn
margra fyrirtækja, háum fjár-
magnskostnaði og röngum fjárfest-
ingum.
Er það ekki umhugsunarvert, að
fjármagnskostnaður margra fyrir-
tækja er orðinn hærri en launa-
kostnaður? Er það ekki umhugsun-
arefni, að sækja má sama sjávar-
afla og vinna hann með miklu
minni fjárfestingu en nú er í sjávar-
útvegi og fiskvinnslu?
Er það ekki umhugsunarefni, að
þrátt fyrir stöðugar gengisfellingar
síðustu misseri, er enn hrópað á
gengislækkun sem allsherjarlausn?
Er það ekki umhugsunarefni, að
allar tilraunir opinberra aðilja í
peningamálum, þ.á.m. aukið vaxta-
frelsi eiga nú stóran þátt i hruni
fyrirtækja og vaxandi fjölda gjald-
þrota.
Þessar staðreyndir sýna, að
verkalýðshreyfingin þarf í auknum
mæli að leita eftir áhrifum í stjórn-
un fyrirtækja, tryggja aðgang að
upplýsingum um rekstur og af-
komu þeirra til að geta betur varið
kaup og kjör.
Verkalýðshreyfingin bendir á þá
óheillaþróun, sem kemur fram í
vaxandi fjölda gjaldþrota og því
siðleysi, sem ýmsir atvinnurekend-
ur sýna við þær aðstæður. Alvar-
legast er þegar eigendur gjaldþrota
fyrirtækja skilja launafólk eftir og
ávísa öllum kröfum á ríkið en
stofna síðan ný fyrirtæki á rústun-
um eins og ekkert sé. Við þetta verð-
ur ekki unað.
Við fögnum því að aðildarfélög
Bandalags starfsmanna ríkis og
bæja hafa náð samningum fyrir fé-
lagsmenn sína. Ljóst er að annað
launafólk mun ekki sætta sig við
rýrari hlut.
Eitt brýnasta verkefnið um þess-
ar mundir er að lækka verð á mat-
vælum og halda almennu verðlagi í
skefjum. í því efni virkar gengisfell-
ing, eins og aðrar verðhækkanir
sem opinberir aðilar beita sér fyrir,
skiptir
eins og olía á eld.
í alþjóðamálum fögnum við
bættum samskiptum stórþjóðanna
beggja vegna Atlantshafsins. Nú
þegar friðvænlegar horfir í heimin-
um þá eigum við íslendingar að
styðja alla þá aðila hvar sem er sem
vilja draga úr og beita sér gegn víg-
búnaðarkapphlaupi og hernaðar-
umsvifum og þar eigum við sjálfir
ekki að vera undanskildir.
I heimi þar sem hungur er ríkj-
andi á stórum svæðum er það sið-
ferðileg skylda verkalýðshreyfing-
arinnar í öllum löndum að styðja
baráttuna gegn hungri og sjúkdóm-
um. Ef einhverju af öllu því fjár-
magni sem ausið er í vígvélar og
hernaðarbrölt væri varið til baráttu
gegn hungri, sjúkdómum, kúgun
og misrétti - þá byggðum við bjart-
ari heim.
Á síðustu vikum og mánuðum
hefur íslensk verkalýðshreyfing
verð minnt á það enn á ný að sam-
heldni og samstaða er aflið sem öllu
skiptir þegar tekist er á um lífsaf-
komu fólks. Hinn raunverulegi
andstæðingur okkar er hið grimma
og harðsvíraða peningavald í land-
inu, sem neitar að verða við hófleg-
um kröfum launafólks um kjara-
bætur til að mæta þvi mikla kaup-
máttarhrapi sem orðið hefur síð-
ustu misseri.
Við þessar aðstæður er hollt að
horfa til fortíðar og draga lærdóm
af því hvernig hugsjónaeldur og ór-
ofa samstaða í verkalýðshreyfing-
unni á fyrri tíð varð afl til breytinga
fyrir íslenskt launafólk. Við skul-
um minnast þess að verkalýðshreyf-
ingin hefur mótað þetta samfélag,
kjarabaráttan hefur aldrei unnist
nema með órofa samstöðu og þau
mikilvægu réttindamál sem allt
launafólk nýtur í dag eru afrakstur
af áratugastarfi félaga okkar í
hreyfingunni.
Það er þvi brýnna nú en nokkru
sinni fyrr að allt launafólk samein-
ist á baráttudegi verkalýðsins 1. maí
um að komi fram gegn atvinnurek-
endavaldinu sem ein órofa fylking.
Notum því daginn til að fylkja okk-
ur undir einu merki — fram til sig-
urs.
L maíávary Samtaka kvenna á vinnumarkaðinum:
Dagvinnulaun nægi til framfærslu
Vinnuþrœlkun verði aflétt og umsamin laun verðtryggð
Undanfarin ár hafa stjórnvöld
ógilt kjarasamninga hvað eftir
annað. Ekki hefur verið staðið við
umsamdar kauphækkanir. Góð-
æri undanfarinna ára hefur leitt
til verri afkomu alþýðuheimila.
Auðnum hefur verið sólundað af
fjármagnseigendum og atvinnu-
rekendum sem hafa byggt sér
hvert minnismerkið á fætur öðru.
Ráðhúsið og hringleikahús hita-
veitunnar eru skýrustu dæmin. Á
sama tíma eru skorin niður fram-
lög til félagslegrar þjónustu svo
sem skóla, sjúkrastofnana og
dagvistarheimila. Niðurskurður á
samfélagslegri þjónustu bitnar
harðast á konum, bæði vegna þess
að þær vinna þau störf sem verið
er að skera niður og eins er þeim
ætlað að taka á sig ábyrgð á þeim
sem ekki fá lengur þjónustu á
stofnunum.
Veik staða verkalýðshreifingar-
innar stafar ekki síst af innbyrðis
sundrungu og tortryggni. Verka-
lýðshreyfingunni mun ekki takast
að snúa undanhaldi í sókn fyrr en
hún ber gæfu til að sækja fram í
sameinaðri fylkingu. Sýningar
einstakra herfylkja duga ekki
nema heildin sé samstæð. Barátta
hvers starfshóps verður að vera
barátta allra, launafólk á sameig-
inlegra hagsmuna að gæta gegn
ríkisvaldi og atvinnurekendum.
Nú er launafólk kallað til
ábyrgðar vegna atvinnuleysis, við
erum kölluð til ábyrgðar vegna
fjármagnskostnaðar, við erum
kölluð til ábyrgðar vegna útgerðar
á hausnum, við erum sögð bera
ábyrgð á fjárfestingarfyllerium.
Við eigum að borga; Hafskip, Út-
vegsbankann, Ávöxtun og Sigló
og alla hina gjaldþrotagæjana
sem fengið hafa að vaða í al-
mannafé á undanförnum árum.
Um ákvarðanir vorum við hins
vegar aldrei spurð.
Þess vegna eigum við að neita
að borga fyrir sukk og bílífi eign-
astéttarinnar
Þess vegna eigum við að krefj-
ast réttar okkar án nokkurs tillits
til þess hvað Þórarinn Vaff og fé-
lagar segja um „slæma stöðu at-
vinnuveganna".
Þess vegna eigum við að taka
mið af okkar eigin heimilishaldi
og þörfum barna okkar.
Samtök kvenna á vinnumark-
aði krefjast þess:
— að dagvinnulaun nægi til
framfærslu
— að umsamin laun séu verð-
tryggð
— að vinnuþrælkun verði aflétt
— ao þau sem hafa skerta starfs-
orku eða hafa lokið starfsdegi geti
framfleytt sér á mannsæmandi
hátt.
Samtök kvenna á vinnumark-
aði gera ennfremur þá kröfu til
heildarsamtaka launafólks að þau
gæti réttar farandverkamanna.
Á 1. maí hvetja Samtök kvenna
á vinnumarkaði heildarsamtök
launafólks, hvern og einn launa-
mann til að sýna samstöðu í verki
og vera reiðubúinn að grípa geir-
ann í hönd.
Samtök kvenna á vinnumarkaði.
ócmwmnufi [otj in áma vmumíi fvŒi ti(
ójávar ocj yveita aífm fiú((a áfcmttu'pcj
fiátiíiscfccji aífjjóífccjrar ircrfafjéjhmffirujar.
$ SAMBAND ÍSLENSKRA SAMVINNUFÉLAGA