Alþýðublaðið - 12.05.1989, Blaðsíða 1

Viðskiptaráðherra:
Raunvaxtamunur
mikill og vaxandi
Munurinn á vöxtum innlána og útlána
er4,5—7,5%, bankakerfinu ívil. Aukið
frjálsrœði í bankamálum spilar hér inn
L Munurinn er talsvert meiri en í
nágrannalöndunum.
Raunvaxtamunur heild-
arinnlána og heildarútlána
bankakerfisins jókst úr
2—2,5% á árunum
1980—81 í 4,5—7,5% á ár-
unum 1984—88. Heildar-
vaxtamunur á Norður-
löndunum virðist hins veg-
ar hafa verið að jafnaði
1,5—4,5% 1982—1986 eða
mun minni en hér.
í svari Jóns Sigurðsson-
ar viðskiptaráðherra við
fyrirspurn Guðmundar
Agústssonar um þessi efni
kemur fram að ólíklegt sé
að verðtrygging hafi leitt til
hækkunar raunvaxta, en
gæti hafa aukið óstöðug-
leikann.
„Þótt verðtryggingin
hafi að öllum líkindum átt
lítinn þátt í auknum raun-
vaxtamun í íslenska banka-
kerfinu síðustu ár er hugs-
anlegt að aukið frelsi inn-
lánsstofnana til að ákveða
vexti í lánsviðskiptum sín-
um hafi stuðlað að aukn-
um raunvaxtamun. Á ís-
lenska fjármagnsmarkað-
inum er mikil samkeppni á
innlánahlið en lítil á út-
lánahlið og þar er einnig
því sem næst ótakmörkuð
eftirspurn eftir lánsfé.
Þessar aðstæður gætu leitt
til aukningar á raunvaxta-
Jón Sigurðsson viðskipta
ráðherra
mun í bankakerfinu við
aukið frjálsræði banka-
stofnana til að ákveða
vaxtakjör í lánsviðskiptum
sínum,“ segir ráðherra.
Raunvaxtamunur er að
jafnaði hærri hjá spari-
sjóðunum en hjá við-
skiptabönkunum. Munur-
inn þar hefur aukist úr
4—5% árin 1972—1977
upp í 8—9% síðustu ár.
Hjá viðskiptabönkunum
hefur munurinn aukist úr
3—4% upp í 6—6,5% á
sama tíma. Raunvaxta-
munur hefur hins vegar
farið stórlega lækkandi í
Danmörku, Finnlandi og
Noregi, en hækkandi i Sví-
þjóð.
Neðri deild Alþingis:
Húsbréfin
samþykkt
Frávísunartillaga Sjálfstœðisflokksins var felld þrátt fyrir
meðatkvœði þriggja stjórnarliða
Húsbréfafrumvarp
ríkisstjórnarinnar var i gær
afgreitt til efri deildar Al-
þingis, eftir að feild hafði
verið frávísunartillaga
sjálfstæðismanna. Ætti
því málið að vera komið í
höfn — nema það falli á
tíma eða óvænt andstaða
vakni í efri deild.
Frávísunartillaga sjálf-
stæðismanna var felld með
19 atkvæðum gegn 21.
Fjarverandi voru Aðal-
heiður Bjarnfreðsdóttir og
Páll Pétursson, en meðal
þeirra sem greiddu atkvæði
með frávísun voru Alex-
ander Stefánsson, Ólafur
Þ. Þórðarson og Stefán
Valgeirsson. Kvennalistinn
greiddi atkvæði á móti
frávísuninni.
Frumvarpið var síðan
samþykkt til efri deildar
með sama 21 atkvæðinu,
en á móti voru þrír, þeir Al-
exander Stefánsson, Bene-
dikt Bogason og Óli Þ.
Guðbjartsson. Nú var fjar-
staddur, auk Aðalheiðar
og Páls, Ólafur Þ. Þórðar-
son. Aðrir þingmenn
greiddu ekki atkvæði.
Jóhanna Sigurðardóttir greiðir atkvœði í einni af tnörgum at-\
kvœðagreiðstum um húsbréfafrumvarpið. Efri deild œtti að vera\
ráðherranum Ijúfþœgari og fátt sem bendir til annars en málið
verði að lögum. A-mynd / EJÓl.
STRAND SEM STENDUR?
Oformlegar þreifingar í deilu BHMR og ríkisins:
SIGLDAR í
Virðast þó enn eina leiðin til sátta
Þreifingar milli BHMR og
ríkisins halda áfram bak við
tjöldin. Sendimenn frá
BHMR hafa gengið á fund
ráðherra í ríkisstjórninni og
kynnt þeim ýmsar hugmynd-
ir til lausnar deilunni. Ekkert
hefur enn komiö út úr þess-
um þreifingum og er jafnvel
koinið í þær bakslag. Páll
Halldórsson, formaður
BHMR, staðfesti í samtali
við Alþýöublaðið í gær, að
unnið væri að því að finna
samningsgrundvöll og að
óformlegir fundir hefðu átt
sér stað.
Halldór Ásgrímsson, sem
gegndi starfi forsætisráð-
herra, stendur fastur fyrir,
eftir því sem Alþýðublaðið
fregnar. Forráðamenn
BHMR gengu á fund hans og
lögðu fram hugmyndir sem
hann mun hafa túlkað sem
óbreytta kröfugerð. Enn-
fremur ku það hafa hleypt
illu blóði í Halldór að nátt-
úrufræðingar neituðu sjáv-
arútvegsráðuneytinu um
heimild til að loka veiði-
svæði. Þeir sem Alþýðublað-
ið ræddi við telja að þetta at-
vik hafi komið upp á óheppi-
legum tíma fyrir samninga-
viðræðurnar. Náttúrufræð-
ingar töldu hinsvegar að þeir
gætu ekki heimilað þessa
lokun, þá kæmi næst krafa
um að haldið yrði áfram
rannsóknum á hvölum og um
að innflutningur á fóðri yrði
leyfður á undanþágu.
Svavar Gestsson mennta-
málaráðherra ku vera sá
maður innan ríkisstjórnar-
innar sem mestar vonir eru
bundnar við að geti höggvið
á hnútinn sem stendur. Páll
Halldórsson vildi þó ekki
staðfesta að BHMR nyti
meiri skilnings hjá honum en
öðrum. Ólafur Ragnar
Grímsson er ekki til viðræðu
við BHMR um þessar mund-
ir. Þá er ekki ólíklegt að
menn bindi einnig vonir við
að Steingrímur Hermanns-
son muni geta miðlað mál-
um, en hann kom frá Ung-
verjalandi í gær. Það byggist
á yfirlýsingu hans á Alþingi í
síðustu viku um að leiðrétta
þyrfti kjör háskólamennt-
aðra ríkisstarfsmanna, það
þyrfti hinsvegar að gera á
lengri tíma en hingað til hef-
ur verið rætt um.
Samningstilboðið sem rík-
ið setti fram á mánudaginn
inniheldur a.m.k. hluta þess
sem BHMR var að biðja um.
Hinsvegar er það ekki nógu
skýrt orðað að mati BHMR
og þeir vilja að þar verði
kveðið miklu nánar og skýr-
ar á um hvernig ná á fram
leiðréttingum á kjörum með
kerfisbreytingum innan rík-
isins og launahækkun miðað
við menntun og ábyrgð.
BHMR treystir alls ekki
loðnum yfirlýsingum frá
stjórnvöldum og bendir í því
samhengi á það að nú þegar
er í kjarasamningi félagsins
ákvæði um að stefnt skuli að
því að háskólamenntaðir rík-
isstarfsmenn hafi sambæri-
leg laun og viðmiðunarhópar
á almennum markaði. Auk
þess er bent á að ríkið hafi
alls ekki staðið við sam-
komulagið sem það gerði við
lögreglumenn þegar þeir af-
söluðu sér verkfallsréttinum
fyrir nokkru, þrátt fyrir að
þar hafi verið skýr ákvæði
um að laun þeirra skyldu
hækka í takt við viðmiðunar-
hópa, rétt eins og gildandi
kjarasamningur BHMR ger-
ir ráð fyrir. Samkomulag
með almennu orðalagi, svo
sem „stefnt skal að“, dugar
BHMR ekki, þó slíkt orðalag
hafi þótt fullgott í þeim
samningum sem gerðir hafa
verið að undanförnu.
Páll Halldórsson sagði að
BHMR hefði ekki farið fram
á sáttafund, þeir teldu rétt að
láta sáttasemjara meta stöð-
una og boða til fundar þegar
hann teldi rétt. Samninga-
hefnd ríkisins hefur lýst yfir
að hún sé ekki tilbúin að
mæta til fundar til að ræða
markaðslaunakröfu BHMR.
Páll segir BHMR vilja fund
og sé tilbúið að mæta skil-
yrðislaust. Hinsvegar bjóði
ríkið ekki upp á slikt. Þeir
vilji bara mæta til að láta
skrifa undir það tilboð sem
ríkið setti fram.
Fundur hefur hinsvegar
verið boðaður með KÍ og
samninganefnd ríkisins í
dag. Alþýðublaðið hefur
heimildir fyrir því að
ákveðnir aðilar innan KÍ vilji
kalla saman fulltrúafund hjá
KÍ, með það að markmiði að
hann samþykki að gengið
verði til samninga, þrátt fyrir
að HÍK verði áfram í verk-
falli. Mjög vafasamt er að
samningur KÍ geti orðið
BHMR fordæmi, félagar
samtakanna virðast ákveðnir
í að verkfallið sé orðið alltof
langt til að hætta því án þess
að það skili þeim verulegum
árangri.