Alþýðublaðið - 22.11.1989, Qupperneq 2

2
Miðvikudagur 22. nóv. 1989
MÞYÐVBIIBIÐ
Ármúli 36 Sími 681866
Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Dreifingarstjóri:
Setning og umbrot:
Prentun:
Blaö hf.
Flákon Flákonarson
Ingólfur Margeirsson
Kristján Þorvaldsson
Siguröur Jónsson
Leturval, Ármúla 36
Blaðaprent hf.
Áskriftarsíminn er 681866
Áskriftargjald 1000 kr. á mánuöi innanlands. I lausasölu 75 kr. eintakið.
HUSBREFAKERFIÐ
HEFUR TEKIÐ GILDI
Lög um húsbréfakaup í fasteignaviðskiptum tóku gildi 15. þessa
mánaðar. Um er að ræða veigamiklar breytingar, sem fela það
fyrst og fremst í sér að seljandi fasteignar lánar kaupanda allt að
65% af kaupverði eignarinnar.
Rikið tryggir að viðskiptin geti átt sér stað, þar sem tilvonandi
kaupandi verður að sækja um mat á greiðslugetu sinni til ráð-
gjafastöðvar Flúsnæðisstofnunar. Þegar stofnunin hefur gengið
úr skugga um tekjur og gjöld viðkomandi, fær hann skriflega um-
sögn, þar sem meðal annars er tilgreint hugsanlegt kaupverð
miðað við að greiðslubyrðin verði aldrei meiri en 30% af tekju-
skattstofni.
IVIeð umsögn ráðgjafastöðvarinnar er fyrst tímabært að gera
tilboð í fasteign. Staðfesting á greiðslugetu viðkomandi er raun-
verulega trygging væntanlegs seljanda fyrir því að greitt verði af
skuldinni. Ríkisvaldið leggur með öðrum orðum blessun sína yfir
fasteignakaup sem eru innan tilskilins ramma.
Um leið og seljanda er á þennan hátt tryggt að greiðslur af
skuldinni verði inntar af hendi, tekur ríkisvaldið einnig að sér að
meta greiðsluhæfni kaupandans - og væntanlega þegar fram í
sækir að forða mörgum frá því að ana út í íbúðarkaup, sem ekki
byggjast á raunhæfu mati á fjárhagsstöðu. Fram að þessu hafa
fjölmargir lent á vonarvöl vegna þess að þeir réðust í kaup sem
þeir réðu alls ekki við.
Auk þess að meta greiðslugetu og greiðslubyrði væntanlegs
kaupanda er helsti munur á húsbréfum og hefðbundnu hásnæð-
islánakerfi meðal annars að íbúðarkaupandi getur fengið hærra
lán á einum stað. Þörfin á skammtímalánum minnkar, en í fyrra
kerfi þar sem útborgun á einu ári var að minnsta kosti 70%,
þurftu margir að leita ásjár bankastofnana, se m í fæstum tilvik-
um veita lán til lengri tíma en 4—5 ára. Greiðslubyrði slíkra lána er
auðvitað allt önnur og meiri en í húsbréfakerfinu þar sem lán selj-
anda eru til 25 ára.
Vextir í húsbréfakerfi eru 5.75% á ári ofan á verðbólgu, sem eru
mun hærri vextir en í hefðbundnu kerfi. Greiðslubyrðin verður
hins vegar í flestum tilvikum ekki eins mikil og mismunurinn gef-
ur til kynna, því að frá næstu áramótum eiga kaupendur rétt á
vaxtabótum á hverju ári. Þær eru bundnar ákveðnu hámarki sem
breytist með lánskjaravísitölu, en skerðast upp að því hámarki af
tekjum og eignum. Frá samanlögðum vaxtagjöldum dragast 5%
af tekjskattsstofni og vaxtabætur munu skerðast um ákveðinn
hundraðshluta við hækkandi eignarskattsstofn - og falla alveg
niður við tvöfalda þá upphæð sem þær byrja að skerðast við.
Ymsir hafa óttast að húsbréfakerfið muni leiða til hækkana á
markaði. Varla er það raunhæft, þar sem í raun er um staðgreiðslu
að ræða með húsbréfum. Kaupandi greiðir 65% með ríkis-
tryggðu verðbréfi og 35% sem þá vantar upp á sem útborgun.
Gert er ráð fyrir að á fyrsta hálfa árinu verði seljandi kominn með
andvirði eignarinnar í hendur.
Það er ekki undarlegt þó að ríkisvaldið haf i viljað stjaka við hefð-
bundna húsnæðiskerfinu. Það getur ekki verið keppikefli ríkis-
valds að lána aftur og aftur til sömu íbúðar, eins og tíðkast hefur.
Nú er þessi lánsskylda flutt af ríkinu yfir á þá sem munu eiga við-
skipti, seljandinn lánar kaupanda en ríkið viðurkennir kaupin.
Með þessu móti getur og ríkið ráðstafað á annan hátt því sem
ella færi til lána vegna kaupa á notuðum íbúðum. Jóhanna Sig-
urðardóttir félagsmálaráðherra hefur lýst því yfir að með þessu
móti verði hægt að stórefla félagslega íbúðakerfið. Ríkisvaldið
geti tekið myndarlega á og hjálpað þeim sem á mestri hjálp þurfa
að halda í húsnæðismálum.
ONNUR SJONARMIÐ
HANNES Hólmsteinn Gissurarson
lektor og frjálshyggjupostuli meö
meiru viröist kominn í mikið stríð
við forystu Morgunblaðsins. Það er
þó einkum Styrmir Gunnarsson rit-
stjóri sem er helsti skotspónn Hann-
esar Hólmsteins.
I leiftursóknarpistlum sem birst
hafa í DV að undanförnu, hefur lekt-
orinn gert harðar og snöggar atlög-
ur að ritstjóranum og fundið honum
flest til foráttu, vont sunnudagsblað,
kratisma og það að fela greinar eftir
góða frjálshyggjumenn af alþýðu-
ættum innan um auglýsingar og
Hannes Holmsteinn: Vill búa til óvini.
Styrmir Gunnarsson ritstjóri: Skil-
greinir enga óvini að mati Hannesar
Hómsteins.
ómerkilegt innblaðsefni. En allra
verst finnst þó lektornum að vina-
hópur ritstjórans sé ekki í réttum lit-
um.
Grípum niður í deilu gærdagsins
eins og hún kom frá Hannesi Hólm-
steini í DV:
„Eftir að Styrmir Gunnarsson
náði völdum á Morgunblaðinu,
skilgreinir blaðið ekki neina
óvini. Nú á það aðeins misjafn-
lega mikla vini. Menn geta ráðið
í vinahópinn á Aðalstræti 6 með
svipuðum hætti og Kremlar-
fræðingar sögðu tii um það forð-
um, hver væri í náðinni í Kreml-
kastala og hver ekki. Frá hverj-
um er sagt í biaðinu? Á hvað er
lögð áhersla? Og um hvað er
þagað?“
Og nú skilgreinir lektorinn rétta
vini og ranga:
„Gott dæmi gat að líta fimmtu-
daginn 9. nóvember síðastiið-
inn. Á miðopnu var feitur rammi
utan um frétt þess efnis, að Þor-
valdur Gylfason flytti fyrirlestur
um gengismái, og yrði hann síð-
ar birtur í bók á vegum Alþjóða-
gjaldeyrissjóðsins. Á öðrum
stað í blaðinu var grein eftir
Hrein Loftsson um hið alræmda
Guðrúnarmái vandlega falin inn-
an um augiýsingar.
Auðvitað er Þorvaldur mikiu
meiri vinur blaðsins en Hreinn.
Hvort tveggja er, að hann er af
réttmætum ættum og hefur rétt-
ar skoðanir. Hann er ráðherra-
sonur, og hann er hófsamur jafn-
aðarmaður, „hægrikrati", sem
treysta má til að segja aldrei
neitt óvenjulegt. Hreinn er hins
vegar af alþýðufólki kominn, og
hann er í frjálslyndari fylkingu
sjálfstæðismanna, eindreginn
stuðningsmaður atvinnufrelsis
og einkaframtaks, auk þess sem
málflutningur hans er beittur og
eftirminnilegur."
Þá vitum við dauðlegir hvernig
Mogginn myndi líta út ef Hannes
Hólmsteinn fengi að vera þar rit-
stjóri.
LEIÐARI Þjóðviljans í gær fjallaði
vonum framar um nýafstaðinn
landsfund Alþýðubandalagsins.
Leiðaranöfundurinn, Ólafur H.
Ólafur H. Torfason ritstjóri: Hvaóa
flokkur er hér að þinga?
Torfason er bersýnilega i mikilli
klípu að skrifa sig út úr flækjunni
sem fylgdi í kjölfar átakanna og
klofningsins.
Grípum niður í leiðarann:
„Vitaskuld tekst fólk á. En ef til
vill kveður nú að nokkru við nýj-
an tón þegar tveir reyndir full-
trúar spyrja efnislega í ræðu-
stóli: Á hvaða fundi er ég? Hvaða
flokkur er hér að þinga? Fráfar-
andi varaformaður lýsti því síð-
an yfir í sjónvarpsviðtali í gær-
kvöldi að „báðir arraar" flokks-
ins hefðu orðið fyrir „pólitísku
áfalli“ á fundinum. I ljósi orða á
borð við þessi verður það verk-
efni flokksins á næstu misserum
að móta nýja stef nuskrá eitt mik-
ilvægasta umboð sem flokks-
mönnum hefur verið falið frá
upphafi."
Þetta er nokkuð merkileg niður-
staða. Alþýðubandalagið verður
sumsé að skrifa nýja stefnuskrá og
það alveg frá byrjun!
Einn með kaffinu
Eiginkonan var nýbúin aö
missa móöur sína og spuröi
eiginmanninn hvernig stein
þau ættu að velja á gröfina.
„Einhvern nógu þungan," svar-
aöi eiginmaðurinn.
DAGATAL
Lóöarí í Lágmúla
Halli heildsali var á hlaupum út
úr nýja, ameríska kagganum þeg-
ar ég hrópaði á hann. Hann snar-
snerist á miðri götunni og kom svo
loks auga á mig og skokkaði yfir
að gangstéttinni.
— Blessaður, Dagfinnur, þú
varst hér um bil búinn að gefa mér
slag, blés Halli.
— Ég hélt að menn eins og þú
þyldu hvað sem væri, svaraði ég.
— Maður er að eldast, sagði
Halli raunalega.
Eg kom beint að efninu.
— Heyrðu, mig langaði að
spyrja þig sem sjálfstæðismann: Er
ekki Davíð kominn í vond mál?
— Davíð? Hvað áttu við? Halli
sperrti upp augun.
— Lágmúlahneykslið, sagði ég
lágum rómi.
— Lóðin hans Júlla? spurði Halli
og hló hraustlega. Það er nú ekki
mikið mál. Pínötts.
— En finnst þér allt í lagi að
borgarfulltrúar standi í lóðabraski
og fái alls konar fyrirgreiðslu,
þurfi ekki að greiða nein gjöld eins
og aðrir borgarar, og samt gefur
kerfið þeim grænt á allt. . .
Ég komst ekki lengra því nú
skellti Halli stresstöskunni í göt-
una og setti sig í ræðustellingar.
Sjáðu til, Dagfinnur minn, sagði
Halli föðurlega. í fyrsta lagi er það
þekkt staðreynd hjá okkur í
flokknum, að við eigum þessa
borg. Það búa sjálfstæðismenn í
Reykjavík. Það búa kannski
kommar á Neskaupstað og kratar
í Hafnarfirði og framsóknarmenn
í Borgarnesi, en það búa sjálfstæð-
ismenn í henni Reykjavík. Þetta er
lögmál númer eitt.
Halli tók smáhvíld og hélt svo
áfram:
— í öðru lagi, svo ég tali nú í
upptalningastíl eins og Jón Bald-
vin; í öðru lagi kemst maður áfram
í byggingarframkvæmdum í
Reykjavík ef maður er inn undir
hjá meirihlutanum. Ég segi það
bara beint út. Meirihlutinn lyftir
upp síma og hringir í kerfið. Kerfið
gerir eins og kerfinu er sagt til um.
Nó trobúl. Skilurðu?
Ég kinkaði stirðlega kolli.
— Nú, sagði Halli. I þriðja lagi er
trikkið að fá embættismennina
með í framkvæmdina til að auð-
velda leiðina í gegnum kerfið.
Upplagt er að láta byggingarfull-
trúa teikna burðarþolsteikningar,
láta frænda borgarfulltrúans slá
upp fyrir húsinu, kaupa steypuna
hjá ættingja annars borgarfulltrúa
og svo framvegis. Og ekki sist er
mikilvægt að sækja um lóð sem
aldrei er auglýst. Það gerir maður
innan frá í kerfinu.
— Þetta er sukk, sagði ég.
— Nei, nei, elsku Dagfinnur,
þetta er bara islenskur vinskapur.
Þetta er lítið þjóðfélag. Menn eru
vinir. Menn eru flokksbræður.
Menn eru reglubræður. Menn eru
mannlegir. Þú hjálpareinhverjum,
einhver annar hjálpar þér. Sér-
staklega er þetta þekkt í Reykja-
vík, þar sem bara búa sjálfstæðis-
menn. Við græjum þetta gegnum
flokssamböndin. Ekkert mál.
Þetta verður líka til þess að þeir
fáu í Reykjavík sem gleymt hafa að
ganga í Sjálfstæðisflokkinn eða
ekki haft vit á því að styðja flokk-
inn, fara að drífa í þessu.
Halli tók upp stresstöskuna að
nýju.
— Vertu ekki svona aumingja-
legur, Dagfinnur minn, sagði
hann. Mundu að það besta er nátt-
úrlega að vera sjálfur borgarfull-
trúi. Þá þarf maður ekki að sleikja
neinn. Þá getur maður bara hringt
sjálfur í kerfið og látið hjólin snú-
ast. Hefurðu hugleitt að bjóða þig
fram í borgarstjórn? Væri ekki
stórsniðugt að ganga í flokkinn
okkar og bjóða sig fram?
Halli beygði sig fram og hvíslaði:
— Þú gætir átt séns. Eg veit um
einn borgarfulltrúa sem fer að
hætta.
Svo var Halli rokinn.