Alþýðublaðið - 22.11.1989, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 22. nóv. 1989
3
Svört skýrsla um brunamál:
Brunatjón hækk-
ar slöðugi —
eldvarnaeftirlit í molum
Heildartjón íslendinga vegna
eldsvoða á tímabilinu
1984—1988 var um 7.3 millj-
arðar króna, eða að jafnaði 1.5
milljarður á ári sem samsvarar
6.500 krónum á hverju ári á
hvert mannsbarn í iandinu.
Þetta kemur fram í greinar-
gerð sem nefnd sem félags-
málaráðherra skipaði til að
gera heildarúttekt á stöðu
brunamála í landinu. Nefndin
segir í greinargerðinni að það
hafi valdið sérstökum von-
brigðum hversu gersamlega
eldvarnaeftirlit hafi brugðist í
10 stærstu brunum síðari ára
en brunatjón þeirra nam tæp-
lega 45% af öllum greiddum
brunatjónum á sama tímabili.
Nefndin segir að þrátt fyrir all-
góða löggjöf um brunavarnir og
brunamál séu víða veilur í skipu-
lagi og sérstaklega í eldvarnareft-
irliti. Athugsemdum og kröfum
um úrbætur sé lítt fylgt eftir og
ófullnægjandi upplýsingar liggi
fyrir um helstu brunatjón. Lög-
bundnar úttektir á byggingum hafi
almennt ekki farið fram.
Brunatjón hafa farið stórvax-
andi á Islandi á síðustu árum að
því er nefndin segir og hafa reynd-
ar tvöfaldast á árunum 1987—89.
Aðallega er um að ræða bruna í
stórum atvinnufyrirtækjum.
Nefndin gerir tillögur til úrbóta
sem hniga einkum að því auka for-
varnarstarf á hönnunarstigi og
byggingartíma mannvirkja, herða
eldvarnareftirlit eftir að hús hafa
verið tekin til notkunar og ríkt
verði gengið eftir því að kröfum
um úrbætur verði sinnt undan-
bragðalaust. í núgildandi reglu-
gerðir vantar algerlega reglur um
hvernig eldvarnareftirliti skuli
háttað og nefndin leggur til að ráð-
in verði bót þar á og það samræmt
um landið allt.
Alþingi vill rífa þetta hús, en það vill Borgarminjavörður ekki. A-mynd/E.ÓI.
Mynd 2.9.2 - þróun brunatjóna á 9. áratugnum
(verðl.júli '89)
Borgarminjavörður og Alþýdubandalag í by^ingarnefnd:
Leggjast gegn niðurrifi
ó Kirk justræti 10-A
Embætti Borgarminjavarðar
leggst gegn erindi forseta Al-
þingis til bygginganefndar
Reykjavíkur um leyfi til að rífa
húsið Kirkjustræti lOa. Um-
hverfismálaráð borgarinnar
hefur samþykkt erindið fyrir
sitt leyti.
Kirkjustræti lOa er eitt að þeim
húsum í Tiúsaröðinni við Kirkju-
stræti sem verða að víkja ef áætl-
anir um byggingu nýs Alþingis-
húss eiga að standast. þegar hafa
að minnsta kosti 2 hús verið rifin
þar í kring í ljósi þessa og nýlega
sendi Guðrún Helgadóttir forseti
sameinaðs þings erindi um niður-
rif á Kirkjustræti lOa. Á síðasta
fundi bygginganefndar lá fyrir nei-
kvæð afstaða borgarminjavarðar
en jákvæð afstaða umhverfismála-
ráðs og var erindið sent skrifstofu-
stjóra borgarverkfræðings til um-
sagnar.
A fundinum lagði Magnús
Skúlason, varamaður fyrir Al-
þýðubandalag, fram sérstaka bók-
un þar sem hann kvaðst eindregið
mótfallinn erindinu og lýsti yfir
furðu sinni á umsókn Guðrúnar,
þar sem ekki standi til að byggja
Alþingishús að svo stöddu. ,,Eg tel
raunar að varðveita beri alla húsa-
línuna við Kirkjustræti þar sem
hún myndar eðlileg tengsl við Al-
þingishúsið," segir Magnús.
Hávaöabörn
Víst erum við hávaðabörn,
sljó og oft skapstirð og í
raun dauðhrædd við þögn-
ina. Okkur er stýrt af hrópum tæl-
andi radda sem eru að segja okkur
að einmitt nú bráðvanti okkur eitt-
hvað sem við höfum ekkert við að
gera.
Frá því að síbyljan var uppgötv-
uð og stofnaðar útvarpsstöðvar í
kring um hana hefur heimurinn
ekki frið og eyru okkar þreytt.
Tónlist látin gjalla og litlir Guðir
koma fram í dagsljósið í gervi
poppara sem stundum flytja okk-
ur ekkert, innpakkað í hreyfingar
og ofsa og ráp fram og aftur á svið-
inu og múgurinn frægi frá dögum
Rómverja er þarna mættur og lyft-
ir höndum til himins og fyrir löngu
búinn að gleyma almættinu og
þeim Guði sem okkur var einu
sinni kennt að trúa á.
Eru popparar listamenn? Sjálf-
sagt eru þeir það sumir en best
þykir mér þegar ég fæ einhvern
slíkan til að syngja mér án ljósa og
magnara og erum bara tveir og
hann með gítar og raular mér af
einlægni og er hann sjálfur.
Hávaði sibyljunnar er hvarvetna
á vinnustöðum þar sem hávaðinn
er eins og baktjald, ekki handtak
unnið nema með hávaða í eyrum
sem kemur úr eyrnahlífum sem
ættu að vernda mann fyrir háv-
aða. Fiskur er flakaður með ær-
andi tónlist í eyrum, tónlist nú-
dagsins skellur á gangstétt og er
þá markmiðið ekki að vekja at-
hygli endilega á tónlistinni heldur
versluninni sem leggur tónana á
götuna eins og fiskimaður net fyr-
ir þorska og við, í hlutverki þorsk-
anna, látum ánetjast.
Stundum fá strætisvagnafar-
þegar ekki frið fyrir tónlist.
Þá er fjöldinn látinn líða fyr-
ir þörf eins manns, bílstjórans,
sem vill fá að hafa sína stöð á og
svo hátt að hann heyri almenni-
lega. Auðvitað eru ekki allir bíl-
stjórar svo tillitslausir, oft eru það
yngri bílstjórar og gjarnan lausa-
menn á sumrin. Eldri og ráðsettari
bílstjórar láta sér nægja vélarhljóð
og bjölluna sem biður um stopp á
næstu stöð.
Leigubílstjórar eru kurteisir
flestir og láta útvarpið þegja eða
rétt óma á meðan þeir aka farþeg-
um sínum.
Fólk með síbylju í eyrum á
vinnustöðum segir mér að það sé
eiginlega ekki að hlusta. Þetta sé
eyrnahávaði.
Þannig getur óttinn viö þögnina
verið óskaplegur.
Erum við kannski að verða búin
að gleyma þögninni? Hún var eitt-
hvað sem við heyrðum jafnvel þó
hún væri þögul. Ef þagað var í
síma heyrðist hljóð. Ef leitað er
þagnar á öræfum hvíslar vindur
alúð að grösum og fugl knýr sig
áfram gegnum loftið með vængja-
þyt. Samt er þögn.
✓
g þekki unga konu sem
lengi bjó erlerídis og á ein-
um stað ^afskekkt og átti
ekki útvarp í tvö ár. Þetta var í
skógi og hún lærði þögnina alveg
upp á nýtt og þegar hún kom aftur
til íandsins settist hún að langt fyr-
ir utan borgina og gerir þá kröfu til
fjölskyldunnar að hver morgunn
verði án útvarps. Náttúran verði
hljóðgjafinn, fuglar bjóði góðan
dag og golan hjali við glugga.
Hver dagur byrjar í þögn en samt
er allt þrungið hljóðum lífsins,
ekki niðursoðin á plötum eða disk-
um og fólkið nýtur þagnarinnar án
þess að verða skelfingu lostið, því
þar sem náttúran talar er aidrei
þögn en samt aldrei hávaði.
Stundum get ég skilið þörf
fyrir hávaða radda. Ég
kynntist tveim systrum sem
bjuggu í sveit og höfðu gripi í fjósi,
elskuðu sínar kýr og töluðu svo
mjúklega til þeirra og um, að ég
varð alveg forviða. Systur höfðu
aldrei gifst og ekki eignast börn,
voru mikið einar og notuðu raddir
útvarpsins að vinum. Útvarpstæk-
ið stóð í svefnherberginu og ómur
þess heyrðist um allt hús og bar
þeim systrum raddir frá rás I jafn-
vel í fjósið sem var undir húsinu.
Þær systur voru ekki endilega að
hlusta á það sem raddirnar sögðu,
en ef þær vildu hlusta þá settust
þær við tækið og heyrðu.
Þessar systur voru hvað yndis-
legust hávaðabörn sem ég hef
kynnst. Ég kom til þeirra fyrst um
vetur, lét hraða nútímans kyrran
við túnfótinn og þær systur hjálp-
uðu mér að stilla sálina á bylgju-
lengd þagnarinnar. Raddir úr út-
varpi trufluðu ekki gestakomu.
Þegar ég fór stóðu þær á tröpp-
unum og báðu fyrir mér í þeirri
ógurlegu háskaför sem ég var að
leggja í; að blandast nútímahávað-
anum aftur. Þær veifuðu og hurfu
svo inn í bæ og brátt mátti heyra
útvarpsraddirnar sem voru þeim
mikilvægar.
Svo byrjuðu systur að bardúsa
og tala hlýlega til kúnna sem
bjuggu á heimilinu og virtust hafa
fundið upp kyrruna og jórtruðu
rósemina.
Aumingja við, hávaðabörnin.
MÍN SKOÐUN
Jónas Jónasson