Alþýðublaðið - 24.11.1989, Blaðsíða 2

2
Föstudagur 24. nóv. 1989
MÞMMÐ
Ármúli 36 Simi 681866
Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Dreifingarstjóri:
Setning og umbrot:
Prentun:
Blaö hf.
Hákon Hákonarson
Ingólfur Margeirsson
Kristján Þorvaldsson
Siguröur Jónsson
Leturval, Ármúla 36
Blaðaprent hf.
Áskriftarsíminn er 681866
Áskriftargjald 1000 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 75 kr. eintakið.
ÞJÓÐ SEM ÞORIR AÐ
BERA HÖFUÐIÐ HÁTT
Jón Baldvin Flannibalsson utanríkisráðherra flutti á Alþingi í
gær skýrslu um könnunarviðræður EFTA-ríkja við Evrópubanda-
lagið. Ráðherra rakti sögulegan aðdraganda að stofnun samtak-
anna tveggja, og benti á efnahagsrök sem hnigju að náinni sam-
vinnu ríkja Vestur-Evrópu. Jón Baldvin fjallaði um hugsanlegar
leiðir inn í þá Evrópu sem biði okkar. Bein aðild að Evrópubanda-
laginu kæmi ekki til greina, vegna þess að þá skertum við sjálfs-
ákvörðunarrétt okkar, en auk þess hefðu íslendingar ekki talið sér
hag í að gerast aðilar að EB vegna sameiginlegrar fiskveiðistefnu
bandalagsins.
Samkvæmt sjávarútvegsstefnu EB hafa öll ríki EB frjálsan að-
gang að fiskimiðum hvers annars. Sjávarútvegur skiptir sáralitlu
í efnahagskerfi aðildarríkja bandalagsins, en hann er aðeins
0,14% af samanlagðri landsframleiðslu þeirra. Lítið hefur miðað
í frjálsræðisátt í viðskiptum með sjávarafurðir og stefna Evrópu-
bandalagsins um aðgang að fiskimiðum fyrir tollfríðindi vegna
sjávarafurða hefur að margra matið staðið í vegi fyrir því að við-
skipti með fisk og fiskafurðir færðust í frjálsræðisátt.
Utanríkisráðherra telur vænlegt að freista þess að ná sérstök-
um samningum við Evrópubandalagið með fiskafurðir. Jón Bald-
vin minnti á á Alþingi í gær að í kjölfar sérstakrar bókunar okkar
við Efnahagsbandalagið 1972 var okkur tryggður útflutningur
sjávarafurða án sérstakra takmarkana í magni, auk þeirra tollfríð-
inda sem samningurinn nær til. Nú er talið að tollalækkanirnar
eða niðurfelling tolla nái til rösklega 60% af útflutningi sjávaraf-
urða okkar. í fyrra fluttu Islendingar út sjávarafurðir fyrir tæpa 44
milljarða króna, en þar af um 2/3 hluta til aðildarríkja EB. Fyrirvar-
ar íslands í væntanlegum samningaviðræðum hljóta ekki síst að
varða sjávarafurðir, þar sem sjávarútvegur er og verður um ófyr-
irséða framtíð styrkasta stoð okkar hagkerfis.
í"lest bendir til þess að ekki sé langt í land með að samningar
takist um víðtæka efnahagssamvinnu 18 ríkja Evrópu, og að úr
verði öflugasta efnahagssvæði heims. Utanríkisráðherra sagði á
Alþingi í gær m.a. að í þeim viðræðum sem stæðu yfir gætum
við tryggt okkur þátttöku á evrópskum markaði, „ þar sem höml-
um er lyft af viðskiptum með vörur, fjármagn og þjónustu og
námsfólki okkar verður tryggður réttur til náms og atvinnu á jafn-
réttisgrundvelli með öðrum ríkisborgurum aðildarríkja á evr-
ópsku efnahagssvæði, sem ná myndi til 18 ríkja Vestur-Evrópu
og á síðari stigum jafnvel til allrar Evrópu."
r
Islendingar munu í samskiptum Evrópuríkja leggja áherslu á sér-
stöðu okkar, og nefndi Jón Baldvin sérstaklega fyrirvara sem við
höfum haft um fjárfestingu erlendra aðila í náttúruauðlindum
okkar sem tengjast útgerð, fiskvinnslu og orku. í umræðunum á
Alþingi í gær kom fram að víðtæk samstaða er um að vernda sér-
hagsmuni okkar. Svo sem kunnugt er nær yfirþjóðlegt vald EB til
aðildarríkja bandalagsins, og sagði forsætisráðherra á Alþingi í
gær að gengjum við í EB beygðum við okkur að sjálfsögðu undir
þessi ákvæði. Sameiginleg stjórnun á auðlindum þýðir auðvitað
ekkert annað en afsal, sagði forsætisráðherra.
Til eru þeir sem efast um ágæti þess fyrir ísland að vera í samfloti
með EFTA-ríkjum í viðræðunum við EB. Um þær efasemdir sagði
utanríkisráðherra að við mættum ekki missa af tækifærinu. Það
væri hérog nú. Okkur byðist þátttaka í viðtæku samstarfi í mótun
nýrrar Evrópu og við ættum að þora að bera höfuðið hátt. Við
gætum ekki eingöngu krafist réttinda. Þjóðin yrði að vera undir
það búin að taka á sig skyldur í samstarfi frjálsra þjóða.
ONNUR SJONARMIÐ
AÐSTOÐARUTANRÍKISRAÐ-
HERRA V-Þýskalands, Dr. Irmgard
Adam-Schwaetzer gaf Jóni Baldvin
Hannibalssyni utanríkisráðherra ís-
lands góða einkunn í Morgunblað-
inu í fyrradag. Eins og fram hefur
komið í fréttum hefur aðstoðarutan-
ríkisráðherra V-Þýskalands dvalist
hér á landi í nokkra daga til að ræða
við íslenska ráðamenn um sam-
skipti EB og EFTA.
Dr. Adam-Schwaetzer segir um ut-
anríkisráðherra Islands í Morgun-
blaðinu sl. miðvikudag:
„Mig langar til þess að geta
þess að formennska Islands í
ráðherranefnd EFTA undanfar-
ið hálft ár hefur glatt mjög ríkis-
stjórn Vestur-Þýskalands og
önnur Evrópubandalagslönd,
þar sem mikil og vönduð vinna
hefur verið lögð í allan þann
undirbúning sem þarf að fara
fram, áður en eiginlegar samn-
ingaviðræður EB og EFTa geta
hafist. Fyrir það þakka ég utan-
ríkisráðherra ykkar, Jóni Bald-
vin, fyrst og fremst, en ég tel
framlag hans hafa gert það að
verkum, að miklu leyti, að við-
ræðurnar hafa verið jafn árang-
ursríkar og raun ber vitni.“
Það er ekki á hverjum degi sem ís-
lenskir ráðamenn fá jafn góða ein-
kunn hjá forystumönnum erlendra
ríkja.
GUÐBERGUR Bergsson rithöfund-
ur skrifar í DV í gær um það að eld-
ast. Rithöfundurinn veltir ellinni
fyrir sér á marga lund eins og fram
kemur í eftirfarandi klausu:
„Islendingar verða allra
manna elstir.
Það hefur enginn fæðst til
neins sérstaks, nema til þess að
deyja og það geta allir.
Að lifa er talsverður vandi.
Flestir vilja lifa sjálfbjarga eins
lengi og hægt er. Til þess þarf
gamalt fólk meðal annars að
geta komist í búðir, sem eru ná-
lægt heimilum þess í hverfinu.
Að hittast í búð var áður ánægja
manna. „Hvað heyrðirðu í búð-
inni?“ Nú heyrist þar ekkert.
Eg veit um fólk sem athugar
fyrst, hvort það sé nokkur búð í
hverfinu, áður en það fer að „spá
í íbúð“. Þetta er fólk sem ætiar
að eldast í hverfinu sínu og
verða sjálfbjarga eins lengi og
unnt er, óháð bílnum.
Enginn skyldi halda að hann
verði endalaust ungur, þótt jafn
ágætur maður og Frank Sinatra
hafi óskað sér eilífrar æsku í
dægurlagi. Honum gæti hafa
skjátlast í ósk sinni, kannski
meira en Lenín í stjórnmálum og
Biblíunni í trúnni.“
FLOSI leikari Olafsson skrifar fasta
Flosi: Skemmtir sér yfir landsfundi
Alþýðubandalagsins.
pistla í PRESSUNA. í pistli gærdags-
ins gerir Flosi grein fyrir landsfundi
Alþýðubandalagsins á sinn eina,
sanna hátt:
„Mikið og lengi var deilt um
aðild íslands og Evrópubanda-
laginu, þartil að lokum endanleg
niðurstaða fékkst, semsagt
þessi:
„Ohjákvæmilegt er að farið
verði vandlega yfir málið í heild
og er þingflokki Alþýðubanda-
lagsins falið að taka endanlega
afstöðu til málsins."
Aðild að Alþjóðasambandi
jafnaðarmanna var endanlega
afgreidd með því að fela fram-
kvæmdastjóra að skipa starfs-
hóp sem aflaði upplýsinga um
erlenda flokka og samtök.
Engin stjórnmálaályktun kom
frá þessum landsfundi, heldur
var Ólafi Ragnari, Svavari og
Steingrími J. Sigfússyni falið að
sjóða hana saman við tækifæri.
Það er ekki að undra þó mikill
taugatitringur fylgi slíkum nið-
urstöðum.“
Jón Baldvin og Dr. Irmgard Adam-Schwaetzer: Aðstoöautanrikisráðherra
V-Þýskalands þakkar það utanríkisráðherra íslands að viöræður EFTA og EB
hafa verið jafn árangursríkar og raun ber vitni.
Einn með kaffinu
Maðurinn einn hætti skyndi-
lega að ganga meö gleraugu.
Vinur hans spurði hann um
ástæðuna. Vinurinn svaraði:
„Eg var búinn að lesa svo mikið
um hættur áfengisneyslu, að
annað hvort varð ég að hætta
að drekka eða hætta að lesa."
DAGATAL
Gerska síldarœvintýrið
Perestrojkan ríður nú yfir Sovét-
ríkin og Austur-Evrópu. Leiðtogar
og einræðisherrar sem sátu í mak-
indum sínum í gær og dreyptu á
rússnesku kampavíni og dýfðu
puttunum í kavíarskálar, skjálfa nú
á beinunum í dag.
Alþýðan sem hnípin gekk um
myrkvuð öngstræti, ryðst nú fram
í breiðfylkingum og heimtar frelsi
sitt á nýjan leik. Það gilda engir
samningar lengur. Félagssáttmál-
inn við Sovétrikin er fallinn úr
gildi.
Þetta eru hættulegir tímar fyrir
þau þjóðfélög sem byggja vald sitt
á rikiskerfinu. Það eru einkum
Austur-Þýskaland og ísland sem
nú riða til falls. Milljónir hlaupa
vesturyfir, gegnum götin á Berlín-
armúrnum og ryðguðu járntjaldi.
Á íslandi fara saltendur og síld-
arspekúlantar á hausinn. Pólitíski
rammasamningurinn er fallinn úr
gildi. Það er ekki lengur hægt að
gera gerska verslunarsamninga
undir hervernd.
Hvað er eiginlega að ske?
Sovétmenn og .íslendingar eiga
margt sameiginlegt. í fyrsta lagi
trúa hvorugir á markaðskerfi. í
öðru lagi er ríkið á kafi í öllum at-
vinnurekstri beggja ríkja. í þriðja
lagi kenna þjóðir beggja ríkja
ráðamönnum um allt sem miður
fer í þjóðfélaginu og skipta reglu-
lega um foringja og ráðamenn án
þess að neitt breytist til batnaðar.
Þess vegna var það hægðarleik-
ur fyrir þessar tvær þjóðir að gera
ýmsa samninga sem lúta að versl-
un, menningu, viðskiptum og fé-
lagslegum tengslum. Menn skildu
hverjir aðra.
Sovétríkin og ísland gerðu því
með sér verslunarsamninga. Við
keyptum hágæðavöru af Rússum
eins og olíu og Lada-bifreiðir og
sendum þeim óseljanlegt drasl
eins og vaðmálspjötlur og síldar-
stöppu í plasttunnum. Þetta fannst
Sovétmönnum allt í lagi vegna
þess að í skjóli „viðskiptanná' var
hægt að fjölga endalaust verslun-
arfulltrúum í sovéska sendiráðinu.
Brátt voru Sovétmenn búnir að
kaupa flestalllar fasteignir við
Garðastrætið og Túngötu undir
verslunarfulltrúa. Flestir verslun-
arfulltrúarnir voru verslunar-
skólagengnir hjá KGB-höfuð-
stöðvunum í Moskvu og kunnu
skil á debet og kredit.
Þessi kunnátta kom sér einkar
vel fyrir sovésku verslunarfulltrú-
ana þegar þeir voru að leggja sam-
an tvo og tvo við athuganir á flug-
her bandariska varnarliðsins í
Keflavík.
En nú hefur ógæfan dunið yfir.
Tii valda í Sovétríkjunum komst
maður að nafni Gorbatsjov og
boðaði endalok kalda stríðsins.
Járntjaldið var rifið, sömuleiðis
Berlínarmúrinn. Hin opna um-
ræða blómstrar. Nú er ekki lengur
þörf fyrir verslunarskólagengna
KGB-agenta um allan heim. Þar af
leiðandi engin þörf fyrir einhliða
einokunarsamninga. Sovétmenn
geta selt olíuna um allan heim.
Þeir eru orðnir bisness-menn og
heimta markaðsverð fyrir vöruna.
Þeir segja njet við Álafoss og
njet við síldarhlössum frá íslandi.
íslendingar skilja ekkert í þessum
nýju verslunartöktum Sovét-
manna. Þeir eru vanir að því að
selja vonlausa vöru undir pólit-
ískri vernd. Og ef fyrirtækin von-
lausu fara endanlega á hausinn
eru íslendingar vanir því að ríkið
komi möglunarlaust til hjálpar og
bjargar.
Helstu ríkisbisnessmenn ís-
lands, eins og Kristján Ragnarsson
hjá LÍÚ, skjálfa nú beinunum eins
og einræðisherrarnir í Austur-Evr-
ópu, því nú hyllir undir endalok
hinna góðu kavíar-daga. Lýðræði,
frjáls verslun og markaðsöfl eru
að taka völdin.
Hvernig væri að senda Kristján
og aðra pilsfaldakapítalista á pere-
strojku-verslunarskóla í Moskvu?