Tíminn - 05.05.1968, Blaðsíða 7

SUNNUDAGUR 5. maí 1968.
TIMINN
Solveig Jónsd. ræðir við Þórberg Þórðarson, rith., og konu
hans Margréti Jónsdóttur um furðuleg fyrirbæri
—■ Hann var á hæ<5 wð þi:
válk. Hann var ekki sbygign en
sýkteilstoux. Þegar þessu sitó saim
ain vair elklkd að söikuim að
spyrja, enda er Guðlaug rámm
skyggn.
Það er ainmans svdivirða að
haifa ekki skrifað upp efltir
GiU'ðlaugu. Þæ»r M’argrét eru
æskurvi'ntaanur, o,g ég hef þetakt
hana í áratugi, segir Þórberg
ur. Gu'ðlaug vininur núna á
bamateiteveilinum á Gireitt.is
igöltuinini. Það rmætiti skuifa
minnisit eima bók eftir henni.
Húm er giædd ákafílega milkl-
um dularigáfum. Hún sá Syrir
þegar togararnir fórust á Hala
miðum, og hún hefur séð fyr-
ir fleiigð mianna. Biitt sinn fór
hún úr ldtoamainum og tii Ame-
nílku, og kom þar í hús frænk
sinmar. Hún gkrifaði sitrax
frænteu sinni og lýsti þar öílilu
innan stoktes og uitan. Frænk-
an svaraði um hæil og allt stóð
heima. Lýsingin átti mieira að
segja náikiviæmitega við ástand-
ið á heimdll'inu diaginni, sem
Lauga siá þessa sýn.
— Það var nú he'ldur en
ekki draugur, sem ég fékk
freigndr af fyrir fóum árum.
Það var engimn minind en sjáif
ur Smiorri Sturluson. Þannig
var að Gu.nmJaugur Sóheivdng
listmálari Hggur fyrir í rúmi
sániu. Hcfin taúnir svona í dvala
miilli svefins og vöku. Þá sér
hann þrjá menn sitja við
borð fyrir frarnan sig. Tveir
smúa baki að Gunniauigi, en
einn siltur andispaan.is og sér
Gunmil'auigur framam í hann.
Hainn veit að þetta er Snorri
Þannig er mefnilega með
skyiggnt flóllk, að það veit sfldikt
aiveg með fuUri vissu. Nú,
jæja. Mennirnir tveir voru í
áköifum samræðum. Snorri tal
aði af mitalu fjöri og notaði
töJwecnt hemdurmar í talinu.
Guninil'augi vintist hann mað
ur heldur í hærra lagi, með
rauðleitt hár, sem þó var far-
ið að hærast O'g þynniaist, og
rautt alsbegg stutt. Hendur
hans virtust bera þess vitni að
hanm hefði etaki þurft að vdimna
erfi'ðisvimnu um dagiana. Hann
hafði sfbór.t anidilit — ekki fríð-
ur. Nefinu mundi Guninilaiugur
e'taki eftir, en enniið var mik-
ið. Augun voru einkennileg,
þau voru eins og hállifllokiuð,
það svoma rifaði í þau. Anditit-
ið virtist noikteuð fiord'rukkdð.
— Verum nú kát. Ja, hvað var
það nú meira. — Jú, hann var
þretomari imaður en t.d. ég.
Gummilaugur heyrði hvert
orð, sem meinn'irndr töiuðu, en
þegar hanm vaknaði af drvatdm-
um mu'ndi hann aðeins eitt
attovæ'ð'i. Nú man ég etotoi hvert
það var.
— Veiium nú kát. — Nú er
það eitt kvöld að Guðlaug á
Hiep'pi kemiuir tiil akkar. Ég
segi svona við hana: — Hef
urðu noktourm tíma séð for.-.-
rnenn? —Já, segir hún, oit-
ar en einu sinni, en þó skýr-
ast í eitt skipti. Ég var j1 i
í KLnkjiU'bæ í Færeyjum og v.a-
stödd í ganginum á bænum.
Þá sé ég aUt í einu Snor’M
Sturluson ganga út úr sto.tu
og fram hjá mér. Hann veitti
mér enga athygl'i og otokur fnr
ektoert á milild.
— Hvemig teit hann úr,
spyr ég Guðlaugu.
en gildari. Með rautt eða gult
hár oig rautt stutt afetoegg.
Elklki fríður með mikið enni.
— G'Uðiang er svo kuirteis, að
hún minntist eikki á, að hann
hefði ver.ið diryklkj'umaninsleg-
ur í amdditi. Ég spyr haina. —
Var hiamin nioikltouð fordrutokin.n
í andilitinu. Og hún swarair. —
Jú. hamn vrar nú það. Nú. en
ég gleymdi að spyrja Guðlaugu
uim angun í Snorra.
Jæjia, stoömmu seinma hitti
ég Guðlaugu í Túngötunni, og
spyr hnmia hvort Sniorri hafi
etoki verið hærri en óg, en
Gunnlaugur hafði lýst honum
sem notokuð háum manmi. —
Nei, segir hún, hann var álika
hár og þú. Snorri hefur sem
sagt verið hár í sæti en firem-
ur stuttur til mittisiras.
Þá spyr ég hana uim aiugun.
Hún lýsir þeim aiveg eims og
GunnHiaugur, það hafi. eins og
rilfað í þau.
— Vissiirðu ndkkuð hvaða
erindi hann átti í Færeyjum?
— Nei, það veit ég ekkv
Ætli hann hafi etoki verið á
ferðalag. Kannski er hann að
Skrifa um Færeyjar. Bktoi sitja
menn með hemdur i skauti hin
um megin fremur en hér. Ja,
hver veit nema hann hafi ver-
ið á leið suður á Mallorka til
að skrifa þar skáldverk á bað-
strönd.
Ekki alltaf ánægðir
— Víkjum nú aftur að Guð
laug'U á Kleppi. Ég spurði hana
l'íika, h'vorit hún hafi eteki séö
fleiri menn frá fyrri tímum
Jú, hún haifði oft séð Jónas
Hailgrímssoin og lýsti honurn
sem laglegum mannd. brúnleit-
um á hörund sem byði af sér
góðan þokika.
Guðlaug hefur 'líka oft séð
Jón Sigurðsson. Hann er oft á
vaitebi í kringum Aliþingdsihúsið
um þingtímann og er ekki
a®taf áin'ætgðuir.
— Siwo er állfur hénna í ílbúð
inni, sem Guðlaug hefur séð.
Hún sá hann bæði þegar vað
bjugg'um á Hailitveigamstiígnum
og Fi-eyjugötu, en aildrei á
Siiðuirgötu. Þegar við svo fllutt
um hiinigað þá var hann aftur
toominn tid oktear.
— Það er anraaris magnað
hvað sumt fólk getur verið
næcnt. Mangrét var einu sin.ni
að tala í síma við vinitoonu
aíraa Sigríði í Vitourhúsimu, en
hún átti þá heimia inind á
Kleppgvegi. Þá spyr SLgríður
aililt í eiirau hvaða lýkt þetta sé,
sem hún firani. Síminn er innst
í gangin'Uim, en ég stóð fremst
í honuim og var að bera í hár-
ið á mér hármeða'l, sem ég
hafði fengið hjá Hanmiesi min-
um Guðmumdssyn'i lækni. Og
það stóð heima, lyktin, sem
Sigríður lýsti innam af Klepps
vegi var eins og lyktin af með
alinu. Þetta var anzi næmt.
Hugsum vel til drauganna
— ELgum við ektei að taia
svoiítið um drauiga aftur áður
en við Ljúikiuim þessu spjaíu,
Þórbergur. Er ástæða til ?.ð
óttast þá?
— Nei, eteki held ég. Það á
aðeins að hu.gsa gott til þessa
fólks. Það er í vanda statt, átt-
ar gig etoki á þvi, að það á
að leita að einhverju hærra en
í þennan heim hér Drausar
eru oft framliðnir, sem vaða i
villu og svdma. Þeir vita hvorki ’
upp né niður. vita eteki hvert
þeir eiga að ieiita. Þeir eru
oft lifandi fóllki til mikiílla ó-
þægimda. í rauin og veru eru
þeir að leita eftir hjláflip, en
við stoiflijum það eklki og álít
uim það ómæði, ®am þei-r valdia
fj'and'samiieiga árás.
Þá eru draugiar oft látið fóíik
sem hefur borið 'sterfkan hefnd-
arlhug í brjósti. Hatur er ill-
'kynjaðasta og erfiðasta tWifinn
irag, sem maður ræktar í sér.
Hatrdð gegneiitrar sáliraa, og
þarf öfliugt átak tiil að útrýma
þvá.
í þriðj'a lagi eru draugiar
stumdum misindiisim.enn. Það
er algengit að framiliiðmir biðjia
um það . á mdðiilisfundum, að
I'ifandi 'fóilik biðjli fyrir sér.
Það virðiiSt vera vegraa þess,
að það sé enm í nánari tengsíl
um við otok-ar heim en heim
Svipað er með misindismenn-
ina, sem leit'a hingað til þess
að koma fram hefndum, en
ofltast eru þeir nú eteki á þeim
buxunum að biðjia um fyrir-
bænir.
Drauigar eru einnig oiflt dán-
ir menn, haldnir sitertoum
ástríðum annars 'konar, t. d.
dirykkjtufýsn eða kyraferð's-
tó'gri áráttu. Þeir kocn,a sér
etaki niægilega við hiraum meu-
iin og leita sér því fulnæging-
ar hér í heimi og reyna að
miaiteralise'ra sig að eimhveríu
leiyti.
— Fyrir svona sex áraíiug-
um var hugsun fól'ks um vfir-
nátlúrlegar verur skýrari en
n.ú er. Það kallaði efcki allar
duilar'verur drauga. En svo
kom fáifræðin og yfirlætið td
sögunnar, og þá var farið að
kai'l'a ailt þetta kyn drauga.
Draugar voru áður aðeiins
framiliðnir menn, sem oiiu ó-
þægindum og gcrðu stumdum
illt af sér Ei.natt var það i
hefndarskyni, en þó ekki
aillitaf.
Vof-ur voru meiinlausir and-
ar, sem reitouðu um en gerðu
engum m.ei'n. Einnig talaði
fólik um anda. Þeir gátu verið
ýmist iililir eða góðir. Einmig
var til huilduflóllk og álfiar og
á eldri tímium iílka tröfll.
Skynjun fólks gagnvart því
yfirnáttúrulega hefur
sljóvgazt í dauðasprengn-
um eftir peningum.
— Yifinniát'túnlegar venur
voru oífltaist óivirasæiar. En raú
eru þær orðniar hflœgil'egar. Sá
hugguiraarlháttair er kominn frá
eflnishyggjuinini, sem rraenn
hafa gleyipit í sig eiins og sæta-
brauð og án þess að tyggja.
— Fréttirðu allitaf annað
silfl'gið aif dnaugiutm?
— Mienn héfldu að þetit'a
hynfi ailflit saiman með raflmagns
Ij’óisiunum og véivæðinigunni
En það er nú eitthvað anmað,
nóg er aif diraugum í bílunum
svo eitithivað sé nef.nt. Og hér
fiynir aflilmöngum ánum war ný-
feomin setjiaraivél frá útlönd-
um í preratismiðju Alþýðuiblaðs
ins. Þá heynðu menin gjamara,
að einlhiver var að setja á vél-
Lnia á kvöldin. Þegar raánar
var að gætt, var enginm sjiáan-
tegur. Sv'io Sízit virðaist þeir
setja véfliamennimiguinfl fyrir
si'g.
— Það miá vel vera að draug-
um hafi fætókað eitthvað vegraa
þess að komið haifli verið á
betra skiipuilaigi á fjiairilægari
sviðum. An efa verða breyting
ar þar etolki síður en hjlá okk-
ur. En anniains held ég, að
megiiniástæðan fyrir því að fólk
telur að minnia sé um ytfir-
náibtúi'flegar verur, sé sú,
ef rétt er, að sjióin þess og
he.yrn bafi sljévgazt í vél'ar-
skankaila.raum og daU'ðasprengn
um eftir peraimgum.
Komið er fnam yfir mið-
nætti og margt hefur verið
spjallað, þótt mér virðist við
rétt vena að byrja á umræðu-
efininu. Gaman hefði verið að
heyna mieina hjá beirn hjón-
um um kynni þeirra af duflar-
heiimum. Margrét hefur dreg-
ið sig í hlé fyrir raokkru, og
við Þórbei'gur setið eiin að
spj'affliniu. En nú dugar eikki að
genast oif þaulsætinn gestur.
Ég kveð því, reyni aflilt hvað
ég get að fimna hvort ég verði
ekki eitth'vað vör við draug-
a.na firaun á garaginum, era ég
er bersýrail'ega ailflsómótækiiileg
Þórbergur toveður mig á stiga-
palfliraum towiikur og hlýlegur,
o>g ég þakíka góð'ar viðtökur.
Að endiragiu segir haran og
biæsir kainkv'ístega — Það er
til eiinn pútei, sem alltaf kem-
ur ilfla frarn við fólk Það er
pr entsm iðjupúk i nn. Þess i
garagári er þúsund sinn.uan al-
gengari hér á laradi en í öðr-
um löndium, þar sem ég þekki
til, og ég umdantek ekká KLna.
Er það vegna þess að men.ning
ístendiiniga sé meira vaxin til
miyrkranna en rraennin'g aran-
arra þjóða? Ríður púikin'n
mjög próförkum bjá ykkur í
Tímanum? Krossaðu yfir þessi
viðtailisblöð, áðuir en bau leggja
af stað inm í ríki prentsmið.iu-
pútoaras.
S.J.
□
framiliði'iina, þó að það sé þar

Þórbergur Þórðarson á daglegri göngu sinni um Reykjavík.