Tíminn - 05.05.1968, Blaðsíða 16

smmm

m
i ii iflíiiiigffflinniiM
Ný mynt og seðl-
ar á mánudaginn
FIMM HlflVORUÐ
t*M*i*»*íáttvti Htt.ifí

-
FB-Reykjavfk, laugardag.
Á mánudaginn setur Seðlabankinn í umfcrð 10 króna pening
og nýian fimm hundruð króna seðil. Markar þessi atburður
þáttaskil f peningaútgáfu í landinu í tvennum skilningi. í
fyrsta lagi tekur Seíflabankinn nú við myntsláttu og dreifingu
myntar úr höndum ríkissjóðs, og 10 kr. peningurinn er fyrsti
slegni peningurinn, sem Seðlabankinn gefur út. í öðru lagi er
útgáfa 10 kr. myntarinnar og 500 kr. seðilsins fyrsti áfangi í
endurskipulagningu íslenzkrar mynt- og seðlaútgáfu, sem bank-
inn mun leitast við að koma í framkvæmd á næstunni. Gerðu
bankastjórar Seðlabankans grein fyrir þessu og ýmsu öðru í
sambandi við mynt og seðlaútgáfu á blaðamannafundi í morgun.
í undirbúningi er útgáfa 50
aura miyntair, og rætt heifur ver-
ið uni útgáfu 50 kr. miyntar.
Þá er búiið að ábveða, að á
5000 króna seðli, sem kemiur út
í framtíðinini verði mynd af
Biinari Benedilktssyni slkáldi og
á bakhlðinni mynd af Detti-
fossi.
RikÍ9sjóður hefur fari® með
myntsáátbu hér á landi alllLt firá
árinu 1922, þegar sjálfstæð ís-
lenzk mynt var fyrst gefin út,
og hefur myntafigreiðsla verið
í höndium ríkisféhirðis. í Seðla-
bankailögiunum frá 1961 var
fjármálaráðherra heimilað að
fela Seðlabantonium þetta verk
efni, og var gerður samningur
milli ríikisisjóðs og Seðlabank-
ans á árinu 1966, er gerði ráð
fyrir því, að Seðlabankinn tæki
að sér myntslátbuna. Úr þesisu
hefur hinis vegar ekki getað
orðið fyrr en nú, að banikimn
hefur fengið noikkuð bætt af-
greiðsluskillyrði. Fiyzt ölil dreiif-
ing myntar frá n.k. mánudegi
frá rí'kisféhirði til Seðlabamkans
sem mun annast hana á saima
hátt og rikisféhirðir tiil þessa.
Bankinn tekur j'áifmframt að sér
innlausnarskyldu fyrir mynt,
sem nu er í uimferð, og halda
aillir útgefnir peninigar að sjálif-
sögðu fufflu gildi, unz anniað
verður álkiveðið.
Meginigruindvöllur hinnar fyr-
irhu guðu endursk iipuilagningar
mynt- og seðlaútgáfu félst þó
i löggjöf þeirri um gjaldmiðil
fslands, ,sem afgreidd var af
Alþimgi nú nýlega. í lögum
þessum er kveðið svo á, að
Seðlabankinn hafi eimkarétt til
að iáta slá peninga úr málmi,
j-afmframt seðlaútgáfurétti þeim
sem hann áður hafði. Með sum-
einingu seðlaiútgáfu og mynt-
sláttu í höndum sarna aðila opn
ast tækiifæri til þess að sam-
raem<a mynt- og seðliastærðir á
þann hátt, sem hentuigast þyikir
hverju simni. Gjialdmiðilslöggjiöf
in geymir einnig ákvæði um
innköWiun einstaikra gerða seðla
oig silegáinna peninga, sem í um
ferð enu ef slí'kt þykiir hag-
'kivæmit. Jjolkis má nefina það milk
illivægia nýmiæli í 8. gr. laganna,
að ráðherra sé heimilt að t'l-
lögu Seðlabanka íslands að
ákveða með regluigerð, að fjiár-
hœð sérh'verrar kiröifu eða reikn
imgis slkulli gneint með heilum
tug auna, þanuig að hálfum tug
auna eða lægni fjárhæð skuli
sleppt, en hærri fijánhæð í aiur
um hækkuð í heillan tug au-ra.
Með þessu er raunverulega gert
kileift að gera 10 aura að
mimnstu reikinimgseinimgu og
felfLa niður alor smæm mynt-
k.
Elztu seðlar, sem nú eru í
gildi, voru gefnir út af Lands-
bankam-um árið 1948. Voru það
5, 10, 50, 100 og 500 króna
seðlar. Eru seðlar þessir nú að
mestu eða ölliu hiorfnir úr um-
ferð, nema 500 króna seðillin-n,
en haldið var áfnaim að setja
hann í uimferð þangað til fyrir
fláum ánum.
Árið 1959 voru nýir seðlar
gefinir út í naín-i Lamdsbankia
íislandis, SeðHaibanikans. Voru
þessir seðl-ar af stærðunum 5,
10, 25, 100 og 1000 knónur. Eft-
ir 1961, en þá voru Seðlabamki
fsl-ainds og Lan-dsþanki ísflands
endanlega aðskiildir, v-ar fiarið
að gefa ut nvja scðla í nafni
Seðlabanka fslands, en þeir
voru að öðru leyti af nákvæm-
lega sömu gerð og seðlarnk frá
1959. Svo til alilk seðlar, sem
nú eru í umiferð, enu úr þess-
um tveiimur síðaist töldum út-
gáJfium, og nú eftir helgiwa kem
ur svo nýi 500 króna seðiillin-n
tiil sögiwnnar, en hann er af
mjög sviiipaðri gei‘ð og þeir seðl
ar, sem fynir eru.
Myntstærðiir hafa venið hér
himar sömu firá upphafi, en
my-nitútgáfa var fastákveðin í
lögurn uim innlenda skiptknynt
firá 1925, en þar voru mynit-
stænðk álkiveðn-ar sem hér seg-
Thj króna peningurínn er heldur stærri um sig en krónupeningurinn, silfurlitur, með slétta brún.
mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm
Bazar í dag í Þjóðleikhúskjallaranum kl. 2,00. — KOMIÐ —
SJÁIÐ — KAUPIÐ. — Allir munir á ágætu verði. —
Félag Framsóknarkvenna.
ir, eiins, tveggja, fimm, -tíu og
tuttuigu og fiimm aura peuingar
og eins og tveggja króna pen-
Lngar. Eln þessara mynta, 2
eyriingu.rLnm, hefiur horfið aliger-
lega úr umiferð, enda hefur
ekkeiit m-eira verið slegið af
henni nú um mangra ár-a skeið.
Hiinm nýi 10 króna pen-ingu-r,
sem nú kemiur í inmferð, er því
fy-i'st-a nýj-a myntiin, sem gefim
er út hér á landi um 40 ára
slkeið.
Marigk ókostir eru á mymt-
og seðfLaútgáí'ynn.i í dag.
Mimmstu miynl eiin-ingamar eru
mjög dýrar í framleiðslu, o
stórfellt tap á útgálfiu þeL
Eimseyriinigurinn kostar t. d. 3
eyiri, fimrneyriLngairtnm 76 aur
og tíeyriiniguriinn um 33 aur
Þar við bætist, að mánTiistu eim
Lmgarnar eru raumverulega o
ar óþarfar og valda aðeims
irihöfn og UTnsbangi í viðsk
um.
Seðlairmk e.ru eLninig ailildýri
í firamileiðölu. Fimm kr. seðffi
kiostar 20 aura, og þar við bæt-
iist að seðlarnir endiast mjög
iffla. Tel.ja fiorsvansmenm Seðla-
bankams, að miklu hagfcvæmara
væri að mynt kæmi í stað
miiminsibu seðfanma. Þótt 10 kr.
rnynit sé um þrefiailt dýrari en
10 kr. seðiilil, verðue hún mikilu
ódýrari til lengdar, þvi slegmi
peninig-uriinm endiist árabuigi. Nú-
ve-randii seðl-asbærð er taildm ótfuilll
nægjandi. Sérstaklega hefur
þótt vanta 500 fcr. seðLl, og sú
sfcoðmn er rtfbjiandi, að æskiilegt
væri, að stærfci seðSKl en SQM
br. kæmi fraim.
HeildamtWögur Seðtabamfcaajs
um endunskLpuilagtndingiu mytár
og seðUaiitgáfu liggjia fiyirir, ag
eru í aðaflatri-ðum þessar:
„Seðlabamikim-n muin leggja t3
v-ið rifciisstjómina, að áfcvæði 8.
gr. hinma nýju gjaldmiðiilsil'aga
verði netað eims filjótt og hent
ugt þyfck, t. d. rniðað við næstu
áramót. í þessu mundi fel-as-t,
að hætt yrði að silá pemdmiga umd
ir tihi aur-um að verðgildi, j-aifin-
Framihald á bls. 14.
Nýi fimm hundruð króna seðlllinn er graenn að lit.| Á honum er mynd af Hannesi Hafstein, og á bafc-
inu mynd af sjómönnum vlð vinnu um borð i fisklbátl.