Tíminn - 09.05.1968, Blaðsíða 9

FIMMTUDAGUR 9. maí 1968.
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés. Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Aug-
lýsingastjóri: Steingrimur Gislason Ritstj.skrifstofur i Eddu-
hú?inu, símar 18300—18305. Skrifstofur: Bankastræti 7. Af-
greiðslusími: 12323. Auglýsingasími: 19523 Aðrar skrifstofur,
sími 18300. Áskriftargjald kr. 120.00 á mán innanlands — í
lausasölu kr. 7.00 eint. — Prentsmiðjna EDDA h. f.
Endurreisn atvinnu-
veganna
í stjórnmálaályktun aðalfundar miðstjórnar Fram-
sóknarflokksins, sem haldinn var í febrúarmánuði síðastl.
var megináherzlan lögð á endurreisn atvinnuveganna. í
því sambandi var m.a. bent á eftirtalin atriðú
0 Auka verður stofn- og rekstrarlán til atvinnuveg-
anna, svo og lækka verulega vexti af þeim lánum
frá því sem nú er.
/
0 Stofna ber framleiðnisjóð, er hafi það hlutverk, að
auka hagræðingu og framleiðni.
0 Lækka verður opinber gjöld á atvinnuvegunum, svo
sem unnt er.
0 Tekinn sé upp áætlunarbúskapur og stjórn á fjár-
festingarmálum undir forustu ríkisvaldsins og í sam-
starfi við fulltrúa atvinnulífsins.
Öll þessi úrræði eru í fullri andstöðu við þá efnahags-
stefnu, sem nú er fylgt. Höfuðatriði hennar eru lánsfjár-
höft, háir vextir og síhækkandi skattar á atvinnuvegun-
um. Ekkert er gert til þess að hafa skipulag eða stjórn á
fjárfestingarmálum, heldur drottnar þar fullkomið handa
hóf. Til þess samblands af- rángri stefnu og stefnuleysis,
sem einkennir efnahagsaðgerðir núverandi stjórnar-
flokka, má rekja öngþveitið, sem eykst nú með hverjum
degi.
En jafnframt þ'ví, sem leysa verður vandamál dagsins
í dag, þarf að skyggnast vel til framtíðarinnar. Því segir
svo í stjórnmálaályktun aðalfundarins:
Þótt aðalfundur miðstjórnar Framsóknarflokksins
leggi í dag höfuðáherzlu á endurreisn efnahags- og at-
vinnulífs þjóðarinnar, verður jafnframt að vinna ákveðn-
ar en gert hefur verið, að framtíðaruppbyggingu atvinnu
veganna í landinu. Fundurinn vekur athygli á þeim stór-
stigu framförum (á sviði þekkingar og tækni, sem munu
gjörbreyta aðstöðu íslenzkra atvinnuvega í náinni fram-
tíð, og leggur áherzlu á, að hér er um að ræða grundvöll
að sjáifstæðri tilveru íslenzku þjóðarinnar. íslendingar
verða að halda vöku sinni á þessu sviði og vinna skipu-
lega að því að renna fleiri stoðum undir þjóðarbúskapinn.
Sjónleysi Vísis
Annað hvort fylgjast þeir menn, sem skrifa forustu-
greinar stjórnarblaðanna, ekki með því, sem er að gerast,
eða látast ekki sjá það. Hvergi er þetta þó meira áberandi
en í Vísi.
Þannig fullyrðir t.d. Vísir, að tillaga, sem Framsókn-
armenn hafa flutt á Alþingi um rannsókn á samdrætti
í iðnaðinum, hafi verið álgjörlega óþörf. Enginn slíkur
samdráttur hefur átt sér stað.
Þetta fullyrðir blaðið, þótt það fólk skipti orðið hundr-
uðum, sem hefur misst atvinnu sína seinustu misserin, >
vegna þess að mörg iðnaðarfyrirtæki hafa ýmist lagzt
niður eða dregið stórlega saman rekstur sinn.
Þetta fólk hefur vissulega reynt það, að tillaga Fram
sóknarmanna var réttmæt, þótt Vísir sjái það ekki.
TIMINN
r.........— - ■■■ 1 ■*- ■ ■ ——
IForustugrein úr „The Economist":
Útti rússneskra leiötoga vegna
þróunarinnar í Tékkóslóvakíu
VERÐUR FRELSI AUKIÐ INNAN TÉKKNESKA KOMMÚNISTAFLOKKSINS?
Seinustu daga hafa staðið
yfir fundarhöld rússneskra
og tékkneskra flokksleiðtoga
í Moskvu. Bersýnilegt er af
fréttum þaðan og mörgu
öðru, að atburðimir í Tékkó
slóvakíu valda ráðamönnum
Sovétríkjaima vaxandi á-
hyggjum. f eftirfarandi
grein, sem birtist í „The
Economist" í London rétt
fyrir seinustu mánaðamót,
er rætt um þessar áhyggj
ur rússnesku leiðtoganna:
ÓHEPPNIN eltir þá Brezihn-
eff og Kosygin. Þeir þurfa
endilega að lenda í vandræð-
um heima fyrir, einmitt þegar
horfur eru á, að gangur mála í
Vietnam taki þá stefnu, sem
þeir óska. Leiðtogum Rússa
stendur af því alvarlegur stugg
ur, hver áhrif tilraunir Tékka
með frelsið kunni að hafa á
valdauppbygginguna í Evrópu
ríkjum kommúnista.
Kosygin varð að hraða sér
heim frá íran rétt fyrir pásk
ana til þess að sitja fund mið
stjórnarinnar. Miðstjórnin
hlýddi á boðskap Brezihneffs
10. apríl oig gaf síðan út skel-
egga hivaitndmgu táí árwakrai-,
öruggrar og hvíldariausrar bar
áttu gegn borgaralegri hug-
myndafræði.
Óttinn við það, sem er að
gerast í Prag, hefir gripið viða
um sig. Austur-Þjóðverjar urðu
fyrstir til að hafa uppá háreysti.
Síðan réðust Pólverjar gegn
sínum óánægðu óróaseggjum-
Nú er röðin komin að Rússum.
Áleitáinin draugur ásækir leið-
toga skrifstofu.váldsins í Aust-
urEvrópu. Þessi draugur er
fydgja breytinganna.
RÚSSAR og nánir vinir
þeirra hafa auknar áhyggjur
af þrennu. Fyrsta áhyggjuefnið
er stefnan, sem efnahagslegar
umbætur í Tékkóslóvakíu taka.
Rússar eru þeirrar skoðunar,
að efnaíhagsþróun kommúnista-
ríkjanna sé ekki komin á það
stig, að þau geti komizt af án
skjólgarðs til varna gegn auð
valdsheiminum fyrir handan.
Þeir halda fram, að ef horfið
sé frá einveldi skipulagsyfir-
valdanna yfir utanríkisviðskipt
unum standi einstök fyrirtæki
kommúnista augliti til aug-
litis við iðnrisa auðvaldsland-
anna og hljóti að lúta í lasgra
haldi.
Um þenna ótta er sjaldan
rætt upphátt, enda felur hann
í sér viðurkenningu á því, að
framleiðnin sé minni í kommún
istaríkjunum en auðvaldsheim
inum. En þessi ótti er þó síður
en svo nýr af nálinni. íhalds
menn í Tékkóslóvakíu létu
hann í ljós í fyrra, þegar deilt
var um hið nýjaxefvhagskerfi
þar í landi. Dubcek á eftir að
heyra meira um hann frá Rúss
um, þegar hann gerir upp við
sig, hve slaka tauma hann
geti gefið Ota Sik, umbótafröm
uði efnahagskerfisins, sem nú
er orðinn aðstoðarforsætisráð-
herra.
Brezhneff
Annað áhyggjuefni Rússa er
utanríkisstefna Tékkóslóvakíu.
Haidi Tékkar áfram að feta
sína eigin braut til framlþróun-
ar sósíalismans hljóta breyting
arnar, sem þeir eru að gera, að
hafa áhrif á afstöðu þeirra á
þingum heimskommúnismans.
Afleiðingin gæti jafnvel orðið
endanleg endurskoðun allrar
utanríkisstefnu þeirra. Þessi
vandber þó ekki orðinn brýnn
enn. Tékkar hafa sýnt þá
hyggni, að taka málin í réttri
röð. Þeir hafa einbeitt sér að
umbótum innan lands og lýst
hvað eftir annað yfir fyllstu
hollustu sinni við Sovétríkin.
Ulbricht í Austur-Þýzkaiandi
gerist sýnilega ókyrr vegna
þess áhiiga, sem Vestur-Þjóð-
verjar láta í ljós á framvindu
mála í Prag. Utanríkisstefna
Tékka er þó enn hreinn rétt-
trúnaður í samanburði við hina
þjóðlegu uppreifH Rúmena.
HIN raunverulega trúvilla
Tékka er stjórnmálalegs eðlis.
Vegna hinna opinberu rök-
deilna í Prag hefir viðurkennd
um flokksleiðtogum í allri
Austur-Evrópu runnið kalt
vatn milli skinns^og hörunds.
Það er ekki sérlega ánægjulegt
fyrir neinn að játa upphátt,
að hann óttist frelsið. Þó ligg
ur f augum uppi, að gagnrýnin,
sem nú er leyfð í Prag á opin-
bera stefnu, ýtir óþyrmilega
við undirstöðum kerfisins, sem
Austur-Evrópa tók við úr hendi
Stalíns og býr enn við, enda
þótt, að versta harðstjórn Stal
íns heyri til liðinni tíð. Af
þessum sökum eru valdhafarnir
í Sofíu, Búdapest og Varsjá
ótta slegnir. Af þessum sökum
hefir verið hert á baráttunni
gegn mótþróafu'l'lum rithöfund
um. Þar sem stjórnmálaand-
staða er ekki leyfð, kemur í
hlut rithöfundanna að dreifa
sýklum villutrúarinnar. Rök
deilurnar sjálfar á efstu stöð
um eru leiðtogum Sovétríkj-
anna ekki jafn mikið áhyggju
efni og hitt, hve hljóðbærar
þær eru látnar verða. Leiðtog
arnir í flokksstjórnunum berj
ast til úrslita um áform og
einstaklinga, ekki hvað sízt i
Rússlandi. En þeir gera þetta
fyrir luktum dyrum. Þegar bú
ið er loks að koma á málamiðl
un verður hún hin opinbera
stefna fliokiksins, er boðuð oif-
an að og framkvæmd gegn
uim giangöruigga og auðsveipa
flokksvélina. En sé tjaldi laun
úngarinnar svipt frá deilunum
efst uppi, hljóta þær að breið
ast út til óbreyttra liðsmanna
flokksins og sennilega þaðan á-
fram meðal þjóð'arinnar yfir-
leitt. ítalskir kommúnistar
gerðu tilraun með opinberar
deilur fyrri þremur árum. Þeir
hurfu þó mjög skjótt frá þeim
af því, að lýðræðið breiddist
örar út en þejm geðjaðist að.
Úr því að þetta varð ítölum of
raun er það óhugsandi fyrir
Rússa.
Eigi rétturinn til ágreinings
að öðlast nobkra þýðingu, þó
ekki sé nema innan Kommún-
istaflokksins sjálfs, verður að
tryggja hann. Leyfa verður
minnihlutanum að koma sér
upp einhverju skipulagskerfi
til frambúðar. Einnig verður
að heimila honum að boða skoð
anir sínar í blöðum, útvarpi
og sjónvarpi. Þetta er algjört
lágmark ef kerfið á að fá á
sig lýðræðisblæ svo að nokkru
nemi.
Eins og framþróun er nú
komið í Austur-Evrópu, er
tryggður réttur til ágreinimgs
innan kommúnistaflokksins
sennilega mikilvægari en um
líðan fámenmra flokka and-
kommúnista. Slíkir smáflokkar
eru naumast annað en eins
bonar brúður búktalara. Þeir
trufla ekki á neinn hátt píra-
mídakerfi valdsins, þar sem all
ar ákvarðainir1 berast ofan frá
top^num. Mjög litlu breytti þó
að stíkir flokkar væru einnig
leyfðir í Rússlandi. Hitt skipti
miklu meira máli, ef ein-
hvers konar lýðræði yrði til
innan kommúnistaflokksins
sjálfs. Það yrði hin aust- i
ræna samsvörun stjórnmálaein
ingar á Vesturlöndum. Það yrði
bvíðafullum kommúnistum
trygging þess, að grundvallar-
atriði þjóðfélags þeirra yrði
ekkí afnumin, svo sem opin-
ber eign framleiðslutækjanna
og samræmd allsherjar áætl-
unarstjóm.
SKRIFSTOFUVALDHAF-
ARNIR, sem teldu sér stafa
ógn af þessum umbótum, héldu
því eflaust fram til andmæla
lýðræði innan Kommún -
flökksins, þó í takmörkuðum
mæli væri, að það hefði í sér
fólginn vakann að eyðingu
flokksins sjálfs. Þeir munu
halda fram, að aðferðin gæti
leitt til einhvers konar tveggja
flokka kerfis. Og þeir hafa
nokkuð til sins máls.
Hópur stjórnmálamanna, sem
undir yrði uppi á toppnum.
hlyti að stefná að því, að
leggja málið undir fjölmennari
samtök, til dæmis miðstjórn-
ina. Væri áhugamál þessa hóps
vinsælt og hann hefði tök á að
boða það, hlyti hann eðlilega
Framhald á bls- 12.
3