Tíminn - 19.05.1968, Blaðsíða 9

SUNNUDAGUR 19. maí 1968.
TÍMINN
9
'<3*
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benetliktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Aug-
lýsingastjóri: Steingrímur Gíslason Ritstj.skrifstofur 1 Eddu-
húsinu, símar 18300—18305 Skrifstofur: Bankastræti 7. Af-
greiðslusími: 12323. Auglýsingasimi: 19523 Aðrar skrifstofur,
sími 18300 Áskriftargjald kr. 120.00 á mán innanlands — í
lausasölu kr. 7.00 eint. — Prentsmiðjna EDDA h. f.
Siglufjörður
Síglufjörður á tvö merkisafmæli á morgun. Þá verða
150 ár liðin frá löggildingu hans sem verzlunarstaðar,
og 50 ár síðan hann fékk kaupstaðarréttindi. í tilefni
af því fylgdi Tímanum í gær aukablað, sem var helgað
Siglufirði.
Fátt er til heimilda um byggð í Siglufirði frá því að
Þormóður rammi nam þar land á landnámsöld og fram
á seinni aldir. Byggðin var afskekkt og samgöngur
erfiðar. Afkoma fólksins mun fyrst og fremst hafa
byggzt á sjósókn. Árið Í788 er stofnuð fyrsta verzlunin
á Siglufirði og hinn 20. maí 1818 er Siglufjörður lög-
giltur af þáv. Danakonungi, sem verzlunarstaður. Þá
mun hafa verið um 160 manns í öllu byggðarlaginu.
Það var laust eftir síðustu aldamót, sem þáttaskil
verða í málum Siglufjarðar. Þá koma Norðmenn þangað
og hófu síldveiðar í hringnót og reknet. Þeir hófu um-
fangsmikinn og arðsaman rekstur og fólk streymdi til
Siglufjarðar úr öllum áttum. Um rúmlega hálfrar aldar
skeið var Siglufjörður höfuðstaður síldveiða og síldar-
iðnaðar á Íslandi og átti veigamikinn þátt í þeirri verð-
mætasköpun þjóðarbúsins, sem gerði mögulega þær
margháttuðu umbætur, er urðu hérlendis á þeim tíma.
Eftir að heimstyrjöldin fyrri skall á, varð veruleg
breyting á högum Siglufjarðar. Norðmenn draga sig í
hlé, en íslendingar taka sjálfir við. Það setur fljótt svip
á staðinn. Áður hafði hann byggzt upp af handahófi, en
eftir þetta gætir meira skipulags og framsýni í upp-
byggingunni. Árið 1918 fær Siglufjörður kaupstaðarétt-
indi og mörg merk félagssamtök koma til sögunnar.
Siglufjörður verður á þessum tíma miðstöð merkilegs
menningar- og félagsstarfs, sem enn setur svip sinn á
bæjarfélagið.
Breyttar göngur síldar hafa verið Siglufirði óhag-
stæðar seinasta áratuginn. En það getur breytzt og fari
t.d. svo, að sækja verði síldina á fjarlæg mið á komandi
árum, hefur Siglufjörður áfram góð skilyrði til að verða
áfram mikill síldvinnslubær, því að afkastageta til síldar-
bræðslu og síldarsöltunar er hvergi meiri hérlendis en
þar. Auk síldarbræðslanna og söltunarstöðvanna eru
staðsett á Siglufirði mörg atvinnufyrirtæki önnur, tengd
sjávarútvegi og iðnaði.
Þótt nokkuð hafi blásið á móti hin síðari ár, fer fjarri
því að Siglfirðingar hafi látið undan síga. Þeir búa sig
undir að efla ýmsa atvinnustarfsemi og hafa sett fram
ákveðnar tillögur í sambandi við hina svokölluðu Norður
landsáætlun, sem nú er í smíðum. Þess ber að vænta,
að þeim tillögum verði vel tekið af hálfu opinberra aðila.
Reynslan frá fyrri helmingi þessarar aldar er vissulega
slík, að það er hagsmunamál allra landsmanna, að blóm-
leg byggð haldist á Siglufirði og þjóðin geti jafnan verið
viðbúin að nota þann auð, sem þá reyndist oft drýgstur.
Tíminn færir Siglfii’ðingum beztu heillaóskir.
Karfavinnsla
Horfur eru á, að karfavinnsla hætti í öllum hraðirystl-
húsum, nema þeim, þar sem bæjarsjóðirnir borga hall-
ann. Ástæðan er sú, að hraðfrystihúsin telja sig ekki geta
annazt vinnsluna hallalaust, enda aðþrengd vegna
þungra skatta og óhagstæðrar bankamálastefnu. Fyrir
þjóðarheildina yrði það mikið tap, ef karfavinnslan félli
að mestu niður. Því verður ríkisstjórnin að skerast hér
í leikinn og gera hraðfrystihúsunum fært að annast
karfavinnslu áfram.
ERLENT YFIRLIT
Nixon er nú líklegastur sem
næsti forseti Bandaríkjanna
En margt getur átt eftir að breytast næstu mánuðina.

NIXON
BARÁTTIA forsetaefnanna í
Bandaríkjiunum vekur vaxandi
athiygli, enda mun fátt hafa
meiri áfcrif á gang heimsmál-
arnia næstu fijögur árim en úr-
slit bandariísku forsetakosning-
anna mæsta ha-ust. Seinustu
dagama hafa fari'ð fram próf-
kjfdr í tveimur ríkjurn Banda-
rikjanna, In-diama og Nebraska,
en framundan eru prófkjör í
tiveiimur öðrum rílkjum, sem
þykja enn líklegri til að verða
ra-u-nh-æf áben-ding um fyl-gi for-
setaefinan-na. í Oregom fer fram
pnófkjör 28. þ. m. og í Kalifionn-
íu 4. júm-í. Einikum eru úrslit
próflkjörsins í Kaliforní-u talin
mikil-viæg.
HJÁ DEMOKRÖTUM urðu
úrslitin þanni-g í Imdiana og
Nebraska, að Rio-bert Ken-nedy
vamn þau bæði, en h-laut hins
vegar ekki þá stórsigra, sem
sýndu yfirgn-æfam-di stuðning
ílokksm-anna við hann. í Imdi-
ana fékk hamn 42% atkvæð-
an-na og í Nebraska 51%. Mc-
Caríhy beið ósigur í þeim báð-
u-m, fék-k 27% atkv-æðanm-a í
Imdiana og 31% í Nebraska.
Þessir ósigrar han-s eru hins
vegar ekki taldir það miklir,
að hann þurfi að draga sig í
h-lé. Hon-um var al-drei s-p-áð
sigri í -þessum rí'kjum og komu
þes-si úrslit því e-kki á óvart.
Sigu-rMkur MoCairthys hafa ver
ið taldar m-estar í Kalifomíu
og þv-í býr ha-nn si-g undir að
taka þátt í prófikjörimu þar af
fuliu ka-ppi. Bí-ði hanm mi-kinm
ósig-ur þar, má telj'a liklegt, að
hann sé úr sögumni sem for-
setaefmi. Vinmi ha-nn -hins vegar
sigur þar, er hanm síður en
svo úr leik, því að fi-estir fylgis
mernn Kennedyis kjösa heldur
áð styðja hanm en Humphrey
og fl-estir fylgi-simenn Humphr-
eyis kjósa heldur að styðj-a Mc-
Carthy en Kennedy. McCarthy
gæti því vel komið til greina
sem framlbjóðandi flokksims, ef
hvorki Ke-nnedy eða Humiphrey
hefðu hreinam meirihluta á
flo-kksþinginu.
f PRÓFKJÖRUNUM í Ore-
gon og Kalifomíu verður aðal-
baráttan mi-Ui þeirra Kennedys
og McCarthys. Fyrir Kennedy
skiptir það meginmáli að sigra
glæsilega í báðum þessum.próf-
kjörum. Að öðrum kosti má
teija hanm úr leik. Það þyn-gir
nn. a. róður hans, að sei-nustu
Skioðamakaninanir hafa verið
honum óhagstæðar. Þær gefa
tii kynna, að hann sé ósig-urvæn
1-egastur af hinum þremur for
setaefnum demokrata(Kennedy
MoCarthy og Humphrey), hvort
heldur er á m-óti Rockefeller
eða Nixon. Ástæ-ðam er sú, að
hann h-efur mimna fylgi meðal
óháðra kjóse-nda em bæði Mc-
Carthy og Humphrey. Þetta
gæti hins vegar verulega
breytzt, ef Kennedy yn-ni stór
sigra í Oregon og Kaliforníu.
Sam-kviæmt sein-ustu skoðama-
könnum Gaillups (henni var lok-
ið rétt áður en úrslitin í Indi-
voru kunn), myndi Nixon fá
39% atkiviæða á rnóti Humphrey,
en Humphrey fengi 36% og
Wallaee 14%. Nixon myndi hins
v-egar fá 42% á móti Kenmedy,
er fengi aðeins 32% en Wallace
15%. Minn-stur yrði munurinm
á Nixon og McCarthy. Sá fyrr-
nefndi myndi fá 39% en Mc
Cartfay 37% og Wallace 14%. Ó-
ráðnir kjósendur voru frá 10—
11% og gætu þeir því alveg
breytt þessum niðurstöðum.
Þá benti sama skoðanakönm-
um til, áð Rockefeller myndi
sigra þessi þrjú forsetaefni
demokrata með talsvert meiri
atkvæðamun en Nixon. í keppn
inni við RockeféUer stóð Hurnp-
hrey sig bezt.
MEÐAN þeir ^Cennediy og
Humphrey hafa gilmt í Indiana
o-g Nebraska, heíar H-umphrey
ummi-ð að því að tryggja sér
fyligi fto-kksþin-gsfuRS'úa í þeim
ríkjum, þar se-m prófkjör fara
ek-ki fram og er tMif, að hom-
um hafi orðið vel ágt.»gt. yfrr-
leitt eru f-orustumeisi fl-okks-
s-amtakanna hliðhcllL hon-um.
Það styrkir aðswrtte 3ump-
hreys, að seinasta skoSanakönn
un Gallups virðist gefa til
kynna, að 43% árir.ókrata
styðja framboð Humphreys, en
ekki nema 31% frtóbC? Kenne
^s og 19% fratiiboð Mc
Carthys. ^etta cr Saeðaltal fyr-
ir landið állt, og „-?u Suður-
ríkin sérstaklega hagstæð
Humphrey. Hinsvegar styðja
36% óháðra kjósenda Mc-
Carthy, 27% styðja Humphrey
og 23% styðja Kennedy. Meiri
hluti þeirra þingm-a-nna demó-
krata, sem eru í fal-hættu, telja
framboð Humphreyis sér bezt.
MEÐAN óvissa ríkir um
framboð demokrata, virðist
Nixon færast n-ær því marki að
verða útnefmdur frambjóðandi
republiikan-a. Ú-rslit prófkjör-
anma í India-na og Nebraska
urðu honum mjög hagstæð. Að
vísu var hanm einn í kjöri, en
þátttakam varð miklu meiri en
búizt var við og er hún túlkuð
sem stuðnimg-ur við Nixo-n.
Seinu-stu sk-oðaina-kanmanir ha-fa
iflca verið honum ha-gst-æðar.
Nixon á aðein-s eitt próf-
kjör eftir, sem getur orðið
örðugt fyrir hann. Það er í
Oregon. Þar munu fylgismenn
Reagans og Roekefeller gera
sitt ýtras-ta til að fá republik-
ana til að kjósa þá. Rockefel!
er hefur verið fylgissterkur í
Oregon og vann t. d. prófkjör
ið þar á móti Goldwater 1964.
Hann mun ekki taka opinber-
lega þátt í prófkjörinu, en vit-
að er, að kappsamlega er unn-
ið fyrir hann. Fái Nixon s-æmi
leg úrslit í Oregon, er enfitt að
sjá að fram-boð hans verði
hindrað, en hann tekur ekki
þátt í prófkjörinu í Kaliforníu
heldur lætur það Reagan alveg
eftir. Eins og horfur eru í dag,
virðist Nixon ekki aðeins verða
líklegastur til að verða fram-
bjóðandi republikana, heldur
líklegastur sem næsti forseti
Bandaríkjanna, sbr. áðurnefnd
ar skoðanakannanir. En margt
getur enn breyzt. Og Nixon hef
ur áður horft yfir fyrirheitna
landið, án þess að komast þang
að Þ. Þ.