Tíminn - 22.05.1968, Side 7

\
MIÐVIKUDAGUR 22. maí 1968.
TÍMINN
7
sjónarmið varðandi sjiónvarps
dagskrá. Annars vegar er mið
að við, að fólk velji sér á-
kiveðna þætti til a'ð sj'á, en
hitt sjónarmiðið gerir ráð fyr
ir að fólk velji... sér ákveðin
fevöld til að horfa á sjónvarp.
Auðvitað má segj'a að vi'ð sé
um enn á tilraunastigi í da;-
skrárgerð, sem og öðru er
varðar sjónvarpsrekstur. Ekki
hefur enniþá skapazt neitt það
fiorm, sem g.ilda skal í langp.i
tíma. í rauninni tel ég óæski
legt að dagskráin sé í alltof
föstum ramma. Reyndar er oft
erfitt að skapa mikla fjöl-
breytni á einu kvöldi á 2—3
tímum, þegar hver dagskmrlið
ur er kannski frá 30 til 90
mínútur. Auk þess binda
samningar á erlendu efni okk
ur nokkuð. Tilraun var gerð
í vetur með að hafa fræðslu
efni eingöngu á þriðjudögum
og hpfur það. fyrirkomulag
varla þótt heppilegt.
— En telur þú, áð fólk
vilji frekar léttmeti en fræð-
andi efni?
— Nei, alls ekki. Fólk hring
ir oft hingáð ,og lætur í ljós
skoðanir sínar og mér virðist
áhugi mjlög almennur á fræð
andi efni. En mátulega bland
aður kokkteill er auðvit’að
æskilegur.
Ekkerf nema gall-
harður bisness.
—• Svo að við snúum okkur
fyrst að erlendia efminu, sem
lista og skemmtideil'din hefur
umsjón með, þá langar mig til
að spyrj'a frá hvaða lönd'um
við fáum mest af efni o:g hvað
helzt er lagt til grundvalUr
við vai þátta og kvikmynda?
— Til þessa höfum við féna
ið mest af efni frá Bretlandi.
Bandarísbt efni er suma mán-
uði í öðru sæti og stundum
neðar. Einnig er efni frá Norð
urlöndum, Frakklandi, Pói
iandi, Þýzkalandi, Tékkó-
sl'óvakiíu og víðar. Við verðum
okkur úti um sýnishorn víðs
vegar að og við valið verðum
við mjiög að treysta á eigin
dómgreind, ekki'sízt vegna þess
hve lítið er um almenna sjón
varpsgagnrýni í blöðum. Og
auðvitað skiptir verðið máii.
Þetta er nefnilega ekkert ann
að en bisness. gallharður bis
ness.
— Nú, einbvers staðar
heyrði ég það, að verð þátta
og kvikmynda færi eftir tölu
sjónvarpsnotend'a.
— Nei, það er ekki allskost-
ar rétt. Það má sagja að héf
gildi bara hin gamla og góða
regla um framboð og eftir
spurn. Það, að okkur hefur
tekizt að ná kaupum á ýmsu
erlendu efni á viðráðanlegu
verði er náttúrlega vegna þess
að hér er ekki um keppinauta
að ræða. Mikill hluti af sjón-
varpsefni er framleitt af stór
um og fjársterkum fyrirtækj
um, sem kaupa af listamönn
um allan rétt til sölu þess
hvar sem er í heiminum. Þav
af leiðir að þeir geta selt þetta
efni á misjöfnu verði eftir þvj
hváða land á ■ hlut nða hvað
kaupandinn er tilbúinn til að
greiða Við nöfum | '*ey-nt að
fara -arleva í sak’^nar í bes'su
tilliti, þreifað okkur áfram.
Þetta a aðallega uð amerísitn
fyrirtækin sem eru einna
stærst. Við höfum einnig skipt
mikið við I.T.C dn bað sér
um sölu og dreifingu á ýmsu
efni I.T.V. sjónvarpsstöðv-
ann brezku og ftfamleiðij
einnig sjiálft allmikið efni
méð heimsréttimdum t.d. Dýr
linginn og Harðjaxlinn, svo
eitthvað sé nefnt. En svo er
auðvitað á boðsfcólum víða all-
mikið efni, þar sem semj'a
verður um hvern þáfct. Lista
mennirnir sem að þeim hafa
starfað tó vissan hundraðs-
hluta í sinn hlut hverju sinni,
en nóg um það. En þetta eru
fyrst og fremst bissnessmenn
og vilja 'fá sem bezt verð og
selja ,sem mest af hverri ser
íu. Við leggjum mikla áherzlu
á að 'standa í skilum og vinna
okkur traust þes'sara erlendu
•t-ækio I bvi tjg-u’ mikil
vinna og skrifstofustjórinn
okkar, Lúðvig Albertssom getur
bezt frætt þig um þá hLið máls
ins.
— En varðandi kvikmynrla-
lei'gu, Steindór, ef þið fáið
eina mjög góða mynd, verðið
þið þa að taka svo og svo
mikið af drasli með?
— Á því verði sem við greið
um fyrir sýningarrétt á löng
um kvikmyndum er ekki mögv
leiki að fá keypta eina og
eina mynd, heldur verðum við
að gera samninga um allmarg
ar myndir frá hverjum selj-
anda. Það er varla.um það að
ræða að fá myndir til pýning
ar í sjónvarpi, sem þessir fram
leiðendur eða seljendur hafa
ekki áður selt til sýniúgar i
kvikmynda'húspm hér í land-
inu. íÞess vegna má gera ráð
fyrir því að flestar kvikmynd
ir er við sýnúm hafi einhvenn
fcima verið sýndar hér. En auð
vi.tað er það ekki nema lítill
hluti af okkar stórá áhorfenda
hópi, sem sér allar myndir
kivikmýndahúsanna. og þeir
hafa þó vonandi gaman af að
sj'á þær að nýju. Við höfum
nú þegar gert samninga um
margar ágætar myndir sem
sýndar verða næsta vetur og
nú þegar við höfum loksins
fengið tæki til að sýná 35 mm
kvikmyndii’, vonumst við ti!
að geta sýnt margar ágætar
pólskar og tékkneskar myndir,
en þessar þjóðii/ eru nú tald-
ar standia allra þjóða fremst
í kvikmyndalist.
Samstarfið við Norður
landastöðvarnar
Ég. hef orðið vör við tals
verða óánægjú hjá fólki með
efni það, sem þið hafið flutt
frá hinum iVorðurlöndunum
og getui' það verið, að þeú
skemmti og tón’listanþættb
sem við höfum fengið það-
an, se þvenskurður af þvd sem
frændur okkar eru að gera?
Það er nú víst alltof mikið
að fullyrða að svo sé. Þeir gera
auðvitað marga góða þætti af
þessu tagi og þar af leiðandi
dýrara. En meiri hlutinm af
‘ þ'eirra framleiðslu er nú
kannsk’ uon og ofan rétt ems
og hjá okkur.
— Ei þið tóið þát’t frá ein
hverju Norðurlandanna, verð-
ið þið þá að leggja fram efni
á -móti?
— Nei, en við höfum fullan
hug á að bj'óða það sem við
teljum þess virði af okkar
framleiðslu. Það hafa tekizt
samningar um að við fáum 12
leikrít frá Norðurlandastöðv
unum (Nordvisión) á ári. Með
skemmtiefni ganga samningar
ekki eins vel og það er mik
ill misskilningur sem fram hel
ur komð að við fáum þetta
efni gefins En við höfum
mætt miklum skilningi hjá
frændþjóðum okkar og fengið
Frá upptöku fyrsta Áramótaskaups í sjónvarpssal. Fremstlr á myndinni eru Steindór Hiörleifsson og
Bessi Bjarnason. (Tlmamyndlr; G.E.)
þaðan margt gott efni bæði
fræðsluefni og leikrit, t.d.
Iíeimeyinga eftir Strindiherg
og á næstunni sýnum við Ros-
mersholm eftir Ibsen f~á
norsk'a sjówvarpinu en þa'ðan
var einnig Gestaiboð eftir E!i
ott. Einnig vonumst við til að
géta sýnt „Inden for Murene''
frá danska sjómvarpinu . með
snillingnum Reumert. Svíar
sýndu þann 11. apríl skemmti-
þátt Ólafs Gauks og nú eru
nokkrar fleiri dagskrár frá
okkur til skoðunar á Norður
löndunum.
— Já, svo er það innlenda
efnið, S'teindór. Nú er það
mál manna eins og þú veizh
að það sé ærið mislitt og mis-
gott, eins og eðlilegt er, með
an sjónvarpið ör okkur tiltöiu
lega nýtt fyrirbrigði. En hvers
vegna i ósköpunum heiur sjón
varpið ekki verið vandlátara í
vali umsjónarmanna einstakra
þátta. Margir eru að vísu sæmi
legir, og sumir ágætir, en svo
eru aðrir, sem að flestra dómi
eni alveg ómögulegir, enda
hafa sumir aldrei komið ná
lægt fjölmiðlunartækjum áður
né hafa þá framkomu, sem
hentar á sjónvarpsskermi.
— Okkur er það fyllilega
ljóst að mnlenda efnið er
stundum ekki upp á marga
fiska. Sjálfir mundum við
gjarna kjósa að fara hægar í
sakirnar og gera íærri þætti
og þá jiafnbetri, geta tekið
lengri tíma til æfinga og tekn-
iskrar vinnu. Auðvitað þarf
fleiri menntað'a sjónvarps
menn, það er aðkallandi að
eignast 5—6 velmenntaða dag
skrármenn til viðbótar þeim
sem fyrir eru. Menn, sem gætu
dvalizt með erlendum kunn-
áttumön.nuim og fengið þar
þjálfun og hugmyndir. Ekki
dettur mér í nug að biðja at
sökunar á bví sem við höfum
gert, allir hafa lagzt á eitt að
gera sitt úezii O? né’ finnsr
okkur hafa farið þó nokkuð
fram. Mundu pað að við byrj-
um sjónvarp í þeim sérstæðu
kringumstæðum, að hafa ekki
náð samningum við leikara og
hljómlistarmenn um starf við
sjónvarpið, og svo var í marga
mánuði Nú eru þau mál leyst
og nú er reynt að nýta þá
eins og hægt er Það hefur
alltaf verið erfitt um útvegun
skemmtiefnis, hefur gengið
heldur illa hjá útvarpinu eins
og við vitum. Revíur hafa ekki
þekkzt í landinu svo heitið
geti í mörg ár. Okkur vantar
tilfinnanlega höfunda að
skemmtiefni. Þetta vandamál
þekkist víða. Danska sjónvarp
ið hefur gripið til þéss ráðs
að lokum að ráða þó nokkuð
fiast starfslið slíkra skribenta.
Auðvitað er ein orsökin til
þessa sú, að slíkt efni hefur
ætíð verið illa. greitt hér o%
svo er enn. Ég er alls eKki
sammála þér í því að sum'r
umsjónarmenn þátta hafi að
fles'tra dómi verið ómögulegir.
Við töldum rétt að í þessu
nv:'’ tæk' bít'tust ;eæ fíest nv
andlit. í því var fólgin viss
áhætta, sem gaman var að
taka. Þó var leitað til nokk
urra, sem reynslu höfðu frá ú
varpi og annarsista'ðar. En þe!r
voru .margir, sem vildu bíða
og sjá hvernig til tækist.
Kannski er þeirra tími bráð-
um komimn. Þessu .óskabarni
þjóðarinnar“ nr. 2 var af æði
mörgum ekki spáð beisinni
framtíð í fyrsfcunni.
— Nú eigum við íslendiing-
ar nému af alls konar efni,
sem sjónvarpið með sínum út
búnaði og tækni getur nýtt sér
og unnið mjög vel úr, Ég á
hér við skáldsögur eftir ýmsa
höfundia okkar, Jón Trausta,
Gunnar Gunnarsson, Halldór
Laxness os fleiri góða menn.
Hefur komið til tals, að sjón-
varpið kvikmyndaði eitthvað af
þessum sögum eða gerði sér
mat úr þeim?
— Margt hefur auðvitað
komið til tals, sem nauðsyn
legt og ánægjulegt vœri að
vinna að og satt segirðu næg-
ur er efniviðurinn En til slíks
þarf að vanda og mikils
til kosta ef gera skal. Hér má
alls ekki rasa um ráð fram og
við skulum strax gera okkur
það ljóst a'ð -til þessa parf
tíma, mikinn tíma og mikla
peninga. Kostaði ekki einar 2
milljóndr að gera 79 af stöð
inni og nefndur var nýlega 3
milljóna kostnaður við að gera
„Ilernáimsárin" sem hluti hef
ur verið sýndur úr að undan
förnu? Slíkt kostar varla mik
ið minna, þó sjónvarpið geri
það. Ne:. en sjónvarpið þarf
sem fyrst að geta haft 4—5
manna lið, sem eingöngu gæú
helgað sig stærri viðfangsefn
um. Það eru margar smásög-
ur góðskáldana, sem mætti
byrja á og mætti ekki vona
að okkur fær: að berast sjálf
stæð kvikmyndiahandrit frá t-d.
yngri ritíhöfundunum. Það
væri fráleitt að stofna til verð
launasamkeppni um slíkt hand
rit eða þá sjónvarpsleikrit.
Ekkert er sennilegra en að
möguleiikar væru á söiu slííkra
mynda á erlendum vettvangi.
— Hefur sjónvarpið leifcað
einhvers samstarfs við fólk,
sem tekur kvikmyndir í fcóm-
stundum og gerir það vel?
— Jlá, þegar eru starfandi
víða um land fréttamenn, sem
taka kvifcmyndiir fyrir sjón
varpið. ög sjónvarpið veitti
ekki alls fyrir löngu 250 þús.
ti'l kvikmyndagerðar til 2 kvik
myndatökumanna. Þessi upp-
hæ'ð er ekki mikil til svo kostn
aðarsamrar iðju, en þó alltaf
byrj'uinin og verður vonandi
framhald á og upphæðin auk
in. Eitt undraði mig nokkuð,
enginn hinna yngri kvikmyinda
tökumanna skyldi sækja um í
þetta sinn. Tæki til kvikmynda
gerðar eru dýr en áhugi með-
al yngri manna fyrir kvik
myndalisti'iiini eykst m-eð degi
hverjum. T.d. er nú á förum
til náms í Tékkóslóvakíu Þor
steinn Jónsson, ungur maður
og efnilegur, sem starfað hef-
ur hjá okkur um tíma. Ekki
veitir okkar ágætu kvikmynda
deil'd af liðsauka í framtíðinni.
Og þegar á næsta vetri þurf
um við að vinna að svo mörg-
um leikritum sem kostur er.
Þau verða án efa vinsælt og
gott sjónvarpsefni. Það er auð
vitað tímafrekt, — leikrit í
sjónvarpi þarf margar æfingai
og tilkostnað en það er reynzla
erlenrlrs sjonvarpsstöðva að
næst fréttum eru þau bezt þeg-
in aí ahorfendum. læja, koma
dagar og koma ráð. . . nú þarf
ég víst að halda áfraim að mata
andsk. . . úlfimn. . .
— gþe.
t