Tíminn - 22.05.1968, Blaðsíða 9

MIÐVJKUDAGUR 22. maí 1968.
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framikvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Aug-
lýsingastjóri: Steingrímur Gíslason. Ritstj.skrifstofur t Eddu-
húsinu, símar 18300—18305. Skrifstofur: Bankastræti 7. Af-
greiðslusimi: 12323. Auglýsingasimi: 19523. Aðrar skrifstofur,
sími 18300. Áskriftargjald kr. 120.00 á mán. innanlands — í
lausasölu kr. 7.00 eint. — Prentsmiðjna EDDA h. f.
Upplausn í Frakklandi
ÞaS má segja í tilefni af þeirri upplausn, sem nú
ríkir í Fra'kklandi, að á skammri stundu skipast veður
í lofti. Fyrir fáum dögum var þess minnzt, að 10 ár
voru liðin síðan de Gaulle var kvaddur til' að taka við
völdum, eftir að allt var komið í óefni vegna Alsírstríðs-
ins. Fljótt á litið var ekki annað sjáanlegt á 10 ára
afmælinu en að de Gaulle hefði komið á röð og reglu
og að vegur Frakklands hefði aukizt undir forustu hans.
Óneitanlega hafði de Gaulle leyst nýlendumál Frakk-
lands, sem áður virtust óleysanleg, á hinn hyggileg-
asta hátt. Sú stefna hans að gera Evrópu óháðari Ameríku
hefur átt miklum vinsældum að fagna. Fjármálastjórn
hans hefur gert frankann að traustum gjaldmiðli og
tryggt hagstæðan jöfnuð út á við. Allt skapaði þetta
áferðarfallega mynd af stjórn de Gaulles.
Hin myndin var hins vegar ekki jafnljós utan Frakk-
lands. Til þess að ná markmiðum sínum, hefur de Gaulle
fylgt íhaldsstefnu innanlands. Kjörum launafólks og
bænda hefur verið haldið niðri. Félagslegar umbætur
hafa verið litlar. Verkalýðshreyfingin og sundruð samtök
vinstri manna hafa haft lítil áhrif á stjórnarfárið. Til
viðbótar þröngum kjörum alménnings, hefur bætzt at-
vinnuleysi síðustu mánuðina. En þetta breytti ekki stefnu
Gaullista í umbótaátt, heldur var íhaldsstefnunni
í innanlandsmálum fylgt áfram.
Upplausnin, sem drottnar nú í Frakklandi, hófst með
stúdentaóeirðum 1 París. Eftir allmikil átök, lét stjórnin
að mestu undan óskum stúdenta. En þegar stúdentar
höfðu þannig sigrað, töldu verkamenn sér óhætt að fara
í slóðina. Á skammri stundu og án nokkurrar fyrirmæla
frá leiðtogum verkalýðshreyfingarinnar, lögðu verka-
menn niður vinnu og settust að í verksmiðjunum. Aðrir
starfshópar fylgdu í kjölfarið. Allt kom þetta eins og
af sjálfu sér, óundirbúið og óskipulagt. Jafnvel leiðtogar
kommúnista voru í fyrstu á báðum áttum og vissu ekki
hvað gera skyldi. í dag ríkir fullkomin óvissa um hvernig
þetta allt endar.
En hver sem endalokin verða, er þetta ótvíræður
vitnisburður um, hvernig fer þegar íhaldssöm stjórn,
sem heldur niðri kjörum almennings, fer lengi með
völd. Menn rísa að lokum gegn þvinguninni og fylkja
liði, líkt og átti'sér stað í stórverkföllunum hér í vetur.
En þetta gerist með því alvarlegri hætti, sem okið
hefur verið meira.
Rétt ákvörðun
Utanríkisráðherra hefur nú ákveðið, í samráði við
ríkisstjórnina og utanríkismálanefnd, að taka upp stjórn-
málasamband við Egyptaland og Ethiopíu. Þetta er tví-
mælalaust skynsamleg ráðstöfun. ísland þarf að hefja
öfluga marfcaðsleit í Afríku og Arabalöndunum og fyrsta
skrefið í þá átt er að taka upp stjórnmálasamband við
þessi tvö lönd. Þess ber að vænta, að í framhaldi af
þessu verði hafið aukið starf til markaðsöflunar í þessum
heimshluta, því að við þurfum vissulega að hafa markaði
víðar en í Vestur-Evrópu, eins og oft hefur verið bent
á hér í blaðinu.
JIMINN
............. .................
JOSEPH ALSOP:
Kennedy er hvorki klðkur eða
kaldrifjaður stjórnmálamaður
Hann er þvert á móti tilfinningaheitur og rómantískur.
ÞEGiAR Riofbert Kennedy
skáknax fram fyrir áheyrenda-
skarann, er hann sérlega ung-
legur og hreyfingarnar jafn
álfeveðnar og hraðar og hjá
bróður hans, þegar hann kom
fram opinberlega. Maður minn-
ist ósjiálfrátt annarrar harð-
vítugrar baráttu í forfcosning-
um, sem nú virðist tilheyra
annarri öld, en var þó háð fyrir
aðeins átta árum, og finnur i
senm t:l djúprar hryggðar og
eins konar heimlþrár.
Mikið fjölmenni hefur beðið
á aðra klukkustund án verulegr
ar óiþolinmæði og fagnar nú
innilega.' Sivo er gefið merki og
hinir fjölmörgu aeskumenn í
áheyrendaskaranum hefja upp
baráttusönginn, sem er endur-
bætt útgáfa af „This Land Is
Your Land“ eftir Woody
Guthrie:
„Þessi maður er þinn maður,
þessi maður er minn maður,
. frá Kaliforníu til New York
eyj.ar
og rauðviðarskógunum til
djúpa Golfstraumsins''
1} •' .. ; ' •<'* • t* - \ ••'
Fólkið virðist symgja þetta í
alvöru og einlægni og áhrífin
eru töluverð, þrátt fyrir gérvi-
sfeáldskapinn. Þessu nœst fer
fram hin venjulega kynning og
að þvi loknu gengur frambjóð-
andinn loks að hljió'ðnemanum.
Hann er furðulega unglegur,
þrátt fyrir djúpa drættina í and
litinu og niður á ennið lafir
hinn frægi iokkur, sem leyft
hefur verið að vaxa á ný.
Robert Kennedy.
FRAMBJÓÐANDINN, Ro-
bert Kewnedy, hefur mál sitt í
léttum tón og hann er hnytt-
inn á sinn hátt, jafnvel hxiyttn
ari en bróðir hans var. Þegar
síðasti hláturinn er hljöðnaður,
bregður alvöru og ákefð fyr'r
í hrjúfri en viðfelldinni rödd-
inni, og hann fer að telja upp
hina allt of mörgu erfiðleika,
sem Bandarikjiamenn eiga í
höggi við.
„Ég segi, að vi’ð getum ekki
sætt okkur við þetta, það er
ekfei fullnægjandi“ Þanoig af-
greiðir hann h.vern vandann af
öðrum og slaer krepptum hnefa
hægri handar í vinstri lófann
til áiherzlu. Og stundum er
Robert Kennedy meinlegur og
bætir við: „Þet-ta er ekki
stefna gleði og hamingju“.
OÞetta er sneið til Humphreys)
Úndirtektirnar eru afbragðs
góðar. þegar nann lýkur máli
sínu með þessum orðum:
„Verði ég kjörinn forseti
Bandaríkjanna, ætla ég að haf-
ast eittihvað að til úrbóta í
öllum þessum málum“.
AÐFERÐIN er öll verulega
eftirtektarverð fyrir þátttakend
ur í stjiórnmálabaráttunni.
Framkoman er hvorki glæsileg
sé fáguð. Yfirlýsingarnar eru
hraðar og sundurlausair, og mik
ið um endurtekningar Eigi að
síður verður áheyrandinn fyrst
og fremst var djúpstæðrar og
sannrar umhyggju og áhyggju,
og hlýtur að draga þá ályktun,
að ræðumaður láti sig í raun
og sannleiia mjög miklu varða,
hverju frarn vindur um ,J>essi
mál“. Þarna er einkum að finna
skýriniguna á því, að Robert
Kennedy er mjög áhrifamikill
baráttumaður.
Hver sá, sem fylgist með
stjórnmiálabaráttunni til þess
að skýra hana, verður einnig
fyrir sterkum áhrifum af því,
sem fram fer. Hann tekur til
dæmis að furða sig á, hvers
vegrna jafn margt afturhalds-
samt fólk og raun ber vitni ger
ir ráð fyrir, að frambjóðandinn
sé með róttæknihorn og vinstri
hala. En Kennedy ýtti svo sann
arlega undir þetta álit manna i
hinum eldheitu ræðum, sem
hann fluttd áður en Johnson
forseti ákvað að bjóða sig ekki
fram, en ræður hans nú eru
með öllu lausar við þetta.
ROBERT KENNEiDY lætur
sér meira að segja nægja að
krefjast „friðar með sóma“ i
Vietnam, og leggur sérstaka
áherzlu á „sóma“. Og hano
bætir við af miklu raunsæi:
„Ef til vill auðnast okkur ekki
að koma á friði með sóma, en
ég fagna því innilega, að við
skulum reyna það“ Ummæli
hans um kynþáttavandamálin
og óeirðirnar, efnahagsmá! og
stjórn ríkisins, eða fátæfctina
og úrræðin til að ráða bót á
henni, eru ekki á neinm hátt
til þess fallin að skelfa eða
hrella nokkum skynsaman
mann.
Þetta, sem sagt er hér á und
an, á við um ummæli Roberts
Kennedys og framkomu, þegar
hann þeysti um í smáborgun-
um í Suður-Dakota fyrir
skörnmu. Þetta átti einnig við
um ummæli h’ans og framkomu
fyrr og nú í Nebraska. Og ekiki
þarf að efa, að eins fer í Ore-
gon og Kaliforníu. Ekki má
hjá líða að taka fram, að þeg-
ar fylgzt er með Kennedy á
þennan hátt, vekur mesta
furðu, hve mikill er munurinn
á manninum sjálfum og þeirri
mynd, sem honum hefur ein-
hvern veginn tekizt að láta
aðra draga upp í hugskoti sínu.
Kennedy er álitinn kaldrifj-
aður stjiórnmálamaður og
slunginn, og hafa ríka samúð
með hinni nýju vinstri stefnu.
En í raun og veru er hann
draumlyndur eða rómantískur
stjiórnmálamaður, alit of fljót
ur til að tefla á tvísýnu og
allt of fús til að hlusta á lof-
söngvana, sem innilega hrifnir
áheyrendur kyrja sínfet og
heilagt.
ÞAÐ var síðast taldi eigin-leik
inn, sem olli því, að háskalega
litlu munaði s. 1. tvö ár að
hann gerðist átrúnaðargoð
minnihlutasafnaðar, en það er 'ú
ávallt háska'legt í bandarískum «
stjómmálum. ' Unnt er meira H
að segja að ákveða stundina, H
hvenær þetta hófst, eða einn
sólríkan og fagran dag fyrir |
tveimur árum, frammi fyrir H
glæsilegum, ungum og vonglöð íj
um áheyrendum við háskólann
í Berkeley. Nú verður Kenn-
edy að leggja sérlega hart að
sér til þess að ná hylli mið-
fylkingarinnar í Bandaríkjun-
um einmitt vegna þess, hve
nœrri lá að hann yrði að átrún
aðargoði minnihlutasafnaðar.
Þetta er önnur hliðin á mál-
inu. Hin hliðin er kænskan og
miskunnarleysið, sem honum
er eignað. En sannleikurinn er
hins vegár sá, að hann hefði
nú mjög miklu sterkari að-
stöðu ef hann væri kaldrifjað-
ur og kænn stjórnmálamaður.
En honum er einmitt öfugt far
ið. Hann var ákafur bardaga-
maður og skjótur til heitrar
samúðar. Og svona er hann
enn, og þessir eigmleikar eru
oft hættulegir þeim stjórnmála
manni, sem þeim er gæddur.
Enginn. sem bekkir Kennedy
verulega vel, getur efazt um
samúð hans og tilfinn'ngahita
eða einlæga hollustu við
Bandaríkin. Kunnugur maður
getur heldur ekki efazt um
einstæða hæfni hans til þess að
fást víð þau erfiðu aiþjóðlegu
vandamál, sem Bandaríkja-
menn eiga nú í höggi við. En
gallinn er aðeins sá, að þeir.
sem þekkja hann vel, kunna að
reynast allt of fáir.
■ I J