Tíminn - 26.05.1968, Blaðsíða 11

SUNNUDAGUR 26. maí 1968.
11
TÍMINN
ÞÁTTUR KIRKJUNNAR
Traustir vinir á vegum öllum
Við eigum bæði sýnilega og
ósýinilega vini. Og vinir —
gannir vinir eru meðal beztu
gjafa Guðs.
Fátt er hlýrra en hönd góðs
vinar og ekkert ljúfara en létt
ur vinarkoss á vanga. Þannig
umgöngumst við sýnilegu vin
ina.
Hinir ósýnilegu veita á ann
an hátt. Menntu'ð kona, sem ég
þekki talar jafnan um bækurn
ar í bókaskápnum sínum
eins og beztu og tryggusíu
vini. Hún handleikur þær með
lotoingu. Og ef hún lánar bók.
þá leggur hún miða með sem
á er rita'ð hennar fögru rit-
hönd:
„Bókin er niinn bezti vin
bið ég heitit þú munir það“.
Meðal bóka ber sálmabók-
inni sérstakur heiðurssess.
Hún er lítil bók, en það er
mikið vafamál, að nokkur ís-
lenzk bók sé auðugiú að feg-
urð og speki.
Meira að segja perlur úr
sjálfri Ritningunni, sem fæstir
finna þar, koma fr'am í Sálma-
bókinni fágaðar og meitlaðar
af mestu spekingam og snili-
ingum tungunnar.
Engir vinir verða traustari
en elskaðir sálmar, ekki sizt
ef þeir voru sungnir inni í
hugann af mildri móðurrödd,
hvíslaðir af vörum elskaðrar
ömmu eða sagðir fram af
munni prestsins, sem við mát-
um mest í bernsku og æsku
og sungnir með okkur af hans
röddu. Og síðan minna þeir á
allt hið bezta í „undirbúningi"
og á fermingardegi.
Sumir sálmanna eru að efni
og anda, jafnvel búningi yfir
þúsund ára gamlir, en þó jafn
ferskir og fagrir sem í fyrstu.
Slíkir „forngripir" þættu
dýrmætir á öðrum sviðum og
í öðrum söfnum.
Og í bréfum Páls postula
minnir hann strax á að meta
sálma og söngva og andleg
ljóð sem mest.
Á dögum kvöldvöku og bað
stofumennta íslendinga og
kannski var það bezta mennta
stofnun, sem við höfum átt
hingað til, voru sálmar lærðir
mikið utan að, og alitaf sung-
iinn sálmuT í vökulokin. Og
ennþá þykja Passíusálmar
Hallgríms Péturssonar einn
helzti dýrgripur íslenzkra bók
mennta og hugsunar.
En nú þykir næstum goðgá
að ætla börnum að læra
nokkra sálma eða „þýlja vers“
eins og það er kallað með lít-
ilsvirðingu í rödd og svip.
„Það má ekki íþyngja minni
barnsins um of með slíkum
þulurn", segja sálfræðingar nú
tímans. Það væri kannski ann-
að með „tölur og mengi“ eða
töflur úr veðurfræði!
En ætli það fólk. sem hef-
ur lagt það á sig að læra
siálma og andleg ljóð sé ekki
og verði auðugra að öðrum,
hugtökum og hugsunum, en
hitt sem ekkert kann ,,af
slfku“.
Og ætli það eignist ekki líka
um leið ofurlítið af hugsjón-
um og tilfinningu, festu og
auðugri persónuleika nær ó-
sjáttstætt?
Og hvað er einstakling-
um og samfélagi mikils-
verðara. Hvað er mennt og
menntun, ef ekki hugsun, orð-
gnótt og fastmótað fólk til á-
taks við hlutverk sin um ævi-
veg.
Flestir eða allir, sem skara
fram úr á menningarlífi þjóða
hafa átt sálma og andleg ljóð
að ósýnilegum vinum.
Sumir telja sálma ekki skáld
skap. En yrði efni þeirra at-
hugað mundi koma í ljós að
fátt er til, sem komizt hefur
á hærra stig í listrænni tján-
ingu, bæði að dýpt og hæð.
Og efni sálma er sótt í svo
að segja öll atvik lífs i sorg
og gleði, haust og vor, synd
og helgi, angist og unað dag-
legs lífs jafnt sem helgi-
stunda.
Þar hljómar hó smalains í
hláð og dal og bæn sjómanns-
ins úti á djúpinu. Þar situr
málnibræðslumaður við deiglu
og mótar silfur og gull og þar
biður móðir við beð og sjúk-
ur júð dauðans dyr, þar er
barííið brosandi að skírnar-
lind og brúður við altari og
arin.
í sálmunum birtast helguistu
minningar frá heimili og
kirkju, áminning föður og
elska Guðs, speki spámanns og
snilli skáldis.
Það er því ekki út í blé-
inn að fylgja leiðsögn Páls
postula um að nota þennan
aúð. „Sælir eru þeir, sem
heyi-a Guðs orð og varðveita
það“.
Og vart mun Guðs orð bet-
ur framreitt til áhrifa og
kraftar til ljóss og lífs en í
sálmabók þjóðarinnar.
Hún er líkt og stafróf trú-
ar og trúfræðslu, _ eða tölur
stærðfræðinnar. Án hennar
engin áhrif frá námi barns og
bernskuárum.
Við hjartastað í hinztu hvilu
er oft lögð lítil bók að síð-
U'stu gjöf frá elskaðri hönd.
Það er signt og beðið og
oftast fylgja nokkur logheit
tár þeirri signingu.
Þarna hvílir þessi litla bók
á heitu tári við bleika hönd,
sem ekki hreyfist framar.
Og oft er hún görnul og
snjáð þessi bók, búin að fylgja
lamga ævi í blíðu og stríðu,
í gleði og sorg, kærasta bók-
in, bezti vinuriiin.
Þetta er íslenzik sálmabók,
hinn tryggi, ósýnilegi vinur
margra, einkum einstæðinga á
erfiðri lcið.
Þegar leiðin lá frá braut
fjöldans út í auðn og einsemd
þe.gar engill dauðans virtist
bregða húmi yfir allt, þá var
hún ein, sem opnaði fyiúr engl
um ljóss og vona, líka í sjálf-
um dauðanum og gerði jafn-
vel heljarhúmið svart — engi1.-
bj art.
Eðalsteinar eiga ótal blix-
fleti, sem alltaf geta ljóma'3
og náð í einhvern geisla, eins
þótt dimmt sé, aðeins ef þeir
snúa rétt við birtunni kann-
ski aðeins frá einni stjörnu á
„hyldjúpum næturhimni, hellt
um fullum af myrkri."
Þannig eru sálmar úr geymd
þessa góða vinar. sem sálma-
bókin er mörgum, já. öllum,
sem eignuðust bann vin í
bernsku og æsku.
Hvort sem hár þitt enn ber
lit æsku og kraftar eða hefur
eignast silfurlit ellinnar, verð-
ur þessi ósýnilegi vinur þér
öllum betri.
Árelíus Nielsson.
FYRIR rU ■DAGim
Köflóltar nankinsbuxur á bðrn og ungiinga
FATAVERKSMIÐJAN HEKLA
FASTElGNAVAL
H* og Ujóðir *tð cftq OmNI l j.uiia i :: s \ inun | r1 liuun 1 XDNÍi 11 0*1 k nHTll 1 4W!

Skólavörðustig 8 A II. hæð
Sölnsimi 22911.
SELJENDUR
Látið okkur annast sölu á fast-
eignum vðar Aherzla lögð
a góða fyrirgreiðslu Vinsamleg
ast hafið samband við skrif-
stofu vora er þéi ætlið að
selja eða kaupa fasteignír. sem
ávallt eru fyrir hendi I miklu
úrvali hjá okkur.
JON ARASON, HDL.
Sölumaður fasteigna:
Torfi Ásgeirsson.
Allar
myndatökur
hjá okkur, einnig ekta iit-
ljósmyndir. Endurnýjum
gamlar myndir og stækk-
um.
Ljósmyndastofa
Sigurðar Guðmundssonar
Skólavörðust. 30.
Sími 11980.
(iillJÍffl Styrkárssoiv
HÆSTARÉTTARLÖGMAÖUR
AUSTURSTRÆTI 6 SlHI H354
TRÚLOFUNARHRINGAR
Fljót afgreiðsta
Sendum gegn póstkröfu.
GUÐM. ÞORSTEINSSON
gullsmíður
Bankastræti 12.