Alþýðublaðið - 29.05.1990, Blaðsíða 2

2
Þriðjudagur 29. mai 1990
Ólína Þorvaröar-
dóttir um úrslitin:
Byrjunin
Mar
góðu
„Þetta voru ágæt úrslit
og ég tel ad við höfum náð
góðum árangri miðað við
yfirburðastöðu Sjálfstæð-
isflokksins í fjölmiðlum og
áróðri almennt. Sá flokkur
fékk raunar einum full-
trúa of mikið því lýðræð-
inu stafar hætta af þessum
sterka meirihluta,“ sagði
Ólína Þorvarðardóttir
oddviti Nýs vettvangs er
Alþýðublaðið spurði hana
álits á kosningaúrslitun-
um.
Olína sagði ennfremur að
boðskapur Nýs vettvangs um
að fólk með ólíkar skoðanir á
landsmálapólitík gæti sam-
einast um hagsmunamál
borgarinnar hefði komist til
skila með því að 15% kjós-
enda heföi Ijáð þessu fram-
boði atkvæði sitt. Flokkslínur
hefðu riðlast og væri það af
hinu góða þegar tækist að fá
fólk úr hinum ýmsu flokkum
tii að taka hiindum saman um
stefnu og áherslur í málefn-
um borgarinnar. Þarna hefði
ekki verið um að ræða þá
spurningu að halda inni full-
trúum einhverra flokka eða
ekki því í framboöi hefðu ver-
ið fulltrúar Nýs vettvangs.
„Við höfðum erindi sem
erfiði í þessum kosningum og
byrjunin lofar góðu ineð
framhaldið," sagði Olína Þor-
varðardóttir borgarfulltrúi.
Svavar Gestsson
um úrslitin:
Töpuðum
öðru
hverju
atkvæði
„Sú aivarlega staðreynd
blasir við Alþýðubanda-
laginu að það tapar nærri
öðru hverju atkvæði og
fylgið hrapar úr 17% í
9,6% og verður minnstur
fjórfiokkanna. Við munum
ræða þetta í flokknum,“
sagði Svavar Gestsson,
menntamálaráðherra er
Alþýðubiaðið leitaði álits
hans á úrslitum kosning-
anna.
Svavar var spurður hvort
hann teldi aö það Alþýðu-
bandalagsfólk sem studdi
Nýjan vettvang skilaði sér til
föðurhúsanna í næstu þing-
kosningum.
„Það veit enginn. Ég
heyrði að Jón Baldvin Hanni-
balsson var að reyna að slá
eign sinni á þetta fólk í út-
varpinu en ég hef ekki trú á
að það láti hann teyma sig.
Við sjáum líka að Alþýðu-
flokkurinn tapar þriðja
hverju atkvæði og fer úr 15%
í 10% á landsvísu. En ég
bendi iíka á að Sjálfstæðis-
flokkurinn bætir aðeins við
sig 1,2% atkvæða úti á landi.
Menn voru víða að kjósa
meirihluta eins og í Reykja-
vík, Garðabæ, Mosfellssveit
og Neskaupstað og úrslitin
sýna einnig að framsóknar-
menn voru að kjósa stjórn-
ina“, sagði Svavar ennfremur.
Ekki náðist í Ólaf Ragnar
Grímsson, formann Alþýðu-
bandalagsins.
_______________INNLENDAR FRETTIR
FRÉTTASKÝRING
Sérkennileg kosningaúrslit:
Hœgri sveitlan nær
ekkiútáland
Ýmislegt óvœnt kom i Ijós þegar atkvaeða-
seðlar höfðu verið tindir upp kjörkössum og
sundurgreindir eftir j>vi hvar kjósendur
höfðu valið blýantskrossinum stað. Eins og
gengur kaettust sumir frambjóðendur mjög
en aðrir voru hnuggnari i bragði, eins og
gengur á slikum timamótum. Vissulega féllu
allmargir meirihlutar viða um land, en e.t.v.
má þó einna helst draga þá ályktun af þeim
niðurstöðum sem nú liggja fyrir að breyting-
ar hafi orðið minni en ráð var fyrir gert. All-
nokkur hœgri sveifla varð suðvestanlands en
hún nar ekki út á land.
EFTIR: JÓN DANÍELSSON
Fltístir gtírðu ráð fyrir mik-
ílli fylgisaukningu Sjálfstæð-
isflokksins og segja má að
suövestanlands hafi slíkar
væntingar staðjst. Athygli
vekur hins vegar að annars
staðar á landinu er þessi
aukniug mun minni eða jafn-
vel engin. Flestir áttu von á
að fylgið hryndi af Alþýðu-
bandalaginu eftir alla þá erf-
iðleika og innanflokksátök
sem þar hafa orðið frá því síð-
ast var kosið til sveitar-
stjórna. Alþýðubandalagiö
keinur hins vegar sumsstaðar
furðu vel út úr kosningunum
miðað við það sem flestir áttu
von á.
Skiptingin gaf
Sjálfstœðisflokknum
aukamann________________
Sjálfstæðisflokkurinn fékk
meira fylgi í Reykjavík en
nokkru sinni fyrr og bætti
einuin borgarfulltrúa við
meirihluta sinn sem þó var
alltraustur fyrir. Sé rýnt örlít-
ið nánar í tölurnar, sést |xi
fljótt að borgarfulltrúarnir
eru einum fleiri en atkvæða-
hlutfallið gefur tilefni til.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
sem sé <>7‘X» borgarfulltrúa en
aðeins (i()% atkvæða. Skýr-
iugin á þessum mismun ligg-
ur að sjálfsögöu í óhagstæðri
skiptingu atkvæða milli
minnihlutaflokkanna. Raun-
ar munaði litlu, aðeins um
300 atkvæðum, aðskiptingin
milli minnhlutaflokkanna
færði Sjálfstæðisflokknum
ellefta íuiltrúann í borgar-
stjórn. Fylgi Sjálfstæðis-
flokksins hefði þannig getað
fært honui.i 0. lOeða 11 full-
trúa, ailt effir skiptingu at-
kvæða miir. annarra flokka.
Hefði Kvenualistinn fengið.
300 atkvæöi'in ininna en
raun varð á, væri Elín G. Ól-
afsdóttir ekki borgarfulltrúi
en sjálfstæðismenn væru
hins vegar ellefu. Hefðu þús-
und af kjósendum Alþýðu-
bandalags og aðrir þúsund
kjósendur Framsóknar-
flokksins í staöinn kosið Nýj-
an vettvang og Kvennalisl-
ann í réttum hlutföllum, hefði
Nýr vettvangur náð inn
þriðja manni en Sjálfstæðis-
flokkur orðið að láta sér
nægja níu fulltrúa eins og at-
kvæðahlutfall hans segir til
um.
Sameiningar-______________
tilraunir gungu___________
•klti upp_________________
Það er reyndar ein af at-
hygliveröuslu niðurstöðum
þessara kosninga að sainein-
ingartilraunir gegn hreinum
meirihluta sjálfstæðismanna
gengu ekki upp. Það er svo
önnur spurning hvort þetta
beri að túlka beinlínis sem
vantraust kjósenda á samein-
ingarhugmyndinui, eða
hvort sú hægri sveifla sem
vissulega einkennir þessar
kosningar á suðvesturhorni
landsins, á sök á þessu.
I Mosfellsbæ og á Seltjarn-
arnesi sameinuðust allir
minnihlutaflokkar um fram-
boð og á báðum stöðum jókst
fylgi Sjálfstæðisflokksins.
Sömu sögu er að segja úr
Garöabæ og Reykjavík, þar
sem sameining náði fram að
ganga að hluta. 1 Reykjavík
náði Nýr vettvangur ekki
þeim árangri sem aðstand-
endur listans höfðu gert sér
vonir um. Hér má sjálfsagt að
hluta kenna „tregðulögmál-
inu“. Það er gömul og ný saga
að margir kjósendur sem
íhuga að skipta um flokk.
guggna þegar komið er í kjör-
klefann og setja krossinn þar
sem þeir eru vanir. Það hefur
líka spillt fyrir Nýjum vett-
vangi að niðurstöður skoð-
anakannana DV og SKÁÍS
sem birtust rétt fyrir kosning-
ar, vöktu ugg um aö aörir
minnihlutaflokkar kynnu að
missa alveg af lestinni. Þetta
hefur vafalaust snúið við ein-
hverjum af þeim kjósendum
Framsóknarflokks, Alþýðu-
bandalags og Kvennalista
sem annars höfðu hugsað sér
að flytja atkvæði sitt yfir á
Nýjan vettvang.
Sé tekið mið af hefðbundn-
um kosiiingaúrslitum í
Reykjavík, virðist framboö
Nýs vettvangs þegar upp er
staðiö ekki hafa breytt öðru
en því að forystuhlutverkið
innan minnihlutans hefur
flust til, a.m.k. í bili. Það er
auðvitað nokkur árangur en
þó verður lika að taka tillit til
þess að forysta Nýs vettvangs
með sína tvo menn er mun
minni en þriggja manna for-
ysta Alþýðbandalagsins áður.
Sigurganga Sjálfstæðis-
flokksins á suövesturhorninu
var þó ekki án undantekn-
inga. Sjálfstæðismenn
stefndu að stórum sigri í
Kópavogi og var þar af ýms-
um jafnvel spáð hreinum
meirihluta. Þar gerðist hins
vegar ekki annaö en það að
skipting bæjarstjórnarfull-
trúa færðist í svipað horf og
var fyrir síðustu kosningar. I
Hafnarfirði vann Alþýðflokk-
urinn stórsigur undir forystu
Guðmundar Árna Stefáns-
sonar en sjálfstæðismenn
lúifðu þar ekki árangur sem
erfiði.
A lawdsbyggdinwi
kusu iwunw öóruvisi
Þegar kemur út fyrir suð-
vesturhluta landsins horfir
inálið talsvert mikið öðruvísi
við. Kosningasigrar sjálfstæð-
ismanna verða þar stórum
mun stopulli og inn á milli
koma töp sem virðast fara
langt með að jafna út sigur-
staðina. Á landsbyggðinni er
það Frainsóknarflokkurinn
sem er hinn stóri sigurvegari
|)essara kosninga. Hvað
A-flokkunum viökemur, hall-
ar heldur undan fæti fyrir
þeiin í þessum kosningum en
þó ber að nefna undantekn-
ingar. Áöur liefur verið getið
um Hafnarfjörð, þar sem Ai-
þýðuflokkurinn vann veru-
legan sigur. Þessi sigur kom
kannski ekki verulega á
óvart, en öðru máli veröur að
teljast gegna um varnarsigur
Alþýðubandalagsinssem hélt
meirihluta sinum i Neskaup-
stað eina ferðina enn og hef-
ur nú bráöum setið þar að
völdum i hálfa öld. Nokkuð
sem jafnvel sjálfstæðismenn í
Reykjavík geta ekki státað sig
af.
Munurinn á úrslitum kosn-
inganna eftir landshlutum,
verður að teljast með því
„Þetta tókst ekki eins
vel og efni stóðu til vegna
tæknilegra mistaka við út-
færslu kosningabarátt-
unnar. Ég lagði eindregið
til að við færum mjúku
leiðina og værum ekki
með skítkast og áreitni í
garð meirihlutans og
Kristín Á. Ólafsdóttir var
sömu skoðunar. Þá um-
hverfðist Ámundi kosn-
ingastjóri og hótaði að
hætta með þeim afleiðing-
um að mjúku leiðinni var
hafnað og þegar risanum
þykir að sér vegið valtar
hann yfir allt og alla,“
sagði Bjarni P. Magnússon
þriðji maður á lista Nýs
vettvangs í samtali við Ál-
þýðublaðið.
Ég sagði fyrir löngu aö
tveir fulltrúar í borgarstjórn
væri það minnsta því tveir
merkilegasta sem kom upp
úr kjörkössunum. Líklegasta
skýringin virðist sú sem
Bjarni Einarsson, hjá Byggöa-
stofnun, sem eitt sinn var
bæjarstjóri á Akureyri, lagði
fram í sjónvarpsviðtali á
kosninganóttina. Á lands-
byggðinni er atvinnulíf með
allt öörum hætti en á suðvést-
urhorninu. Mestur hluti at-
vinnulífsins á landsbyggðinni
er bundinn í kvóta í sjávarút-
vegi eða landbúnaði. í þessu
sambandi má benda á að
áróður forystumanna Sjálf-
stæðisflokksins gegn sjóðun-
um tveimur, sem á síðust
tveim árum hafa veriö að
bjarga atvinnulifi lands-
byggðarinnar frá gjaldþroti.
er ekki líklegur til vinsælda
úti á landi. Þannig munu t.d.
sjálfstæðismenn í Ólafsfirði
sem nú unnu talsverðan sig-
ur, ekki hafa lagt inikið kapp
á baráttu flokksforystu sinnar
gegn þessu sjóðakerfi.
Fljótt á litið kann að virðast
sem miklar tilfæringar hafi
orðið á Akureyri. í þessu tiliiti
eru þó úrslitin þar nokkuð
villandi og segja má að þar
hafi ástandið færst í fyrra
horf. Stórsigur Alþýðuflokks-
ins í síðustu bæjarstjórnar-
kosningum var með nokkr-
um heppnisblæ, því aö at-
kvæðamagnið hefði að réttu
lagi aðeins átt að duga fyrir
tveim fulltrúum, en sá þriðji
fór inn vegna sérkennilegrar
skiptingar atkvæöa. Fram-
sóknarflokkurinn endur-
heimtir nú það fylgi sem
hann hefur lengst af haft á
Akureyri.
Úrslitin i Vestmannaeyjum
urðu nokkuð söguleg. Þar
munaði einungis 6 atkvæð-
um á efsta manni Framsókn-
arflokks og sjötta manni Sjálf-
stæðisflokksins sem komst
inn. Framsóknarmenn hafa
borgarfulltrúar voru í þremur
af efstu sætunum og fólk úr
öllum áttum stóð að framboð-
inu. Þetta tókst því ekki sem
skyldi en mistókst samt sem
áður ekki þvi hvað sem öðru
líður er Nýr vettvangur
stærsta andstiWTuafliö í borg-
arstjórn. En ég er þeirrar
skoðunar að þó Alþýðuflokk-
urinn heföi boðiiS fram þá
liefði fylgi Alþýðubandalags-
ins hrapaö samt sem áður og
þurfti ekki Nýjan vettvang til
enda lá fyrir að Kristín Á. OL-
afsdóttir hefði ekki farið fram
á G lista. Engu að siður var
rétt að gera þessa tilraun og
við fengum mikið af góðu
fólki til liðs við okkur sem tók
þátt í að móta stefnuna og ég
vil þakka öliu þessu fólki fyrir
stuðninginn. En vegna þess
hvernig baráttan var rekin
fannst kjósendum þetta vera
sama lágkúran og áður og í
kært þessi úrslit og krafist
endurtalningar. Aðsjálfsögðu
eru ekki verulegar líkur til aö
rangt hafi verið talið, en hins
vegar er alltaf möguleiki að
öðruvísi mætti úrskurða um
vafaatkvæði. Þótt svo færi að
endurtalning kæmi fram-
sóknarmanni í bæjarstjórn
Vestmannaeyja, myndi það
ekki breyta neinu um meiri-
hluta, því Sjálfstæðisflokkur-
inn fékk þarna hreinan meiri-
hluta atkvæða og héldi fimm
bæjarfulltrúum af niu.
Undantekningin i
Hveragerdi________________
Hveragerði sker sig nokk-
uð úr bæjarfélögum suðvest-
anlands. Sjálfstæðisflokkur-
inn galt hér talsvert afhroð og
tapaði meirihlutanum. Hér
finnum við líka undantekn-
ingu frá þeirri reglu sem
minnst var á í upphafi, að
sameiginleg framboð and-
stæðinga Sjálfstæðisflokksins
hafi ekki reynst vel. Sameig-
inlega framboðið í Hvera-
gerði náði þeim árangri að
felia meirihlutann og meira
að segja með umtalsverðum
mun.
Hér er þó líklegasta skýr-
ingin sú að atvinnuástand
hefur verið fremur dauflegt í
Hveragerði af ýmsum ástæð-
um. Þar heíur verið mikið um
gjaldþrot og nýja brúin yfir
Olfusárósa hefur að hluta
flutt Hvergerði úr þjóðbraut,
svo nokkuð sé nefnt.
Að öllu samanlögðu virðist
mega segja að sú sigurbylgja
sem Sjálfstæðisflokknum var
spáð fyrir kosningar, hafi alls
ekki að fullu komið fram.
Flokkurinn vinnur vissulega
allstóra sigra víða suðvestan-
lands en frá því eru þó all-
nokkrar undantekningar. Á
landsbyggðinni eru kosn-
ingaúrslitin með allt öðru
móti og Sjálfstæðisflokkurinn
virðist alls ekki njóta þar sér-
stakrar hylli. Ef til vill eru
þessi kosningaúrslit boðberi
breyttra tíma að því leyti að i
framtíðinni verði meiri mun-
ur á fylgi flokka eftir lands-
hlutum en verið hefur.
hugum fólks er Nýr vettvang-
ur því einn af gömlu flokkun-
um hvað þetta varðar." sagði
Bjarni.
Er hann var spurður hvort
hann væri hættur afskiptum
af pólitík svaraöi Bjarni:
Eg legg skóna á hilluna,
alla vega um tíma. Nú mun ég
beita ntér fyrir því að Alþýðu-
flokksfólk komist í ráð og
nefndir borgarinnar svo
hægt sé að ala upp fólk með
reynslu og þekkingu fyrir
næstu kosningar. Ég er þó
ekki aö hugsa um sjálfan mig
í þessu sambandi enda var ég
ekki í ráðum né nefndum
heldur vildi að aðrir reyndu
þar á kraftana. En tíminn fyr-
ir Nýjan vettvang var réttur.
Hins vegar held ég að þetta
tækifæri komi ekki aftur, alla
vega ekki í bráð," sagði Bjarni
P. Magnússon.
Bjarni P. Magnússon:
Féllum á tæknilegrí útfærslu