Alþýðublaðið - 07.02.1985, Blaðsíða 4

Alþýðublaðið - 07.02.1985, Blaðsíða 4
ÚCgefandi: Blað h.f. Stjórnraálaritstjóri og ábm.: Guðmundur Árni Stefánsson. Ritstjórn: Friðrik Þór Guðmundsson og Sigurður Á. Friöþjófsson. Skrifstofa: Helgi Gunnlaugsson og Halldóra Jónsdóttir. Auglýsingar: Eva Guðmundsdóttir. Ritstjórn og auglýsingar eru að Ármúla 38, Rvik, 3. hæö. Sími:81866. Setning og umbrot: Alprent h.f., Ármúla 38. Fimmtudagur 7. febrúar 1985 Prentun: Blaðaprent, Síöumúla 12. alþýðu- Áskriftarsíminn er 81866 Rœða Jóhönnu Sigurðardóttur; Nauðsynlegt að létta greiðslubyrði íbúðakaupenda Sl. mánudag mælti Jóhanna Sigurðardóttir fyrir frum- varpi, sem hún flytur ásamt Jóni Baldvin Hannibalssyni og Karvel Pálmasyni, sem fyrirbyggja á að versnandi lífskjör auki greiðslubyrði verðtryggðra lána, langt um- fram greiðslugetu fólks. í frumvarpinu er gert ráð fyrir að tillit sé tekið til þess við útreikning verðtryggðra lána, ef lífskjör fara versnandi og verðmæti vinnulauna fylgja ekki verðgildi annarra verðmæta í þjóðfélaginu. Hug- myndin að baki frumvarpinu er að greiðslu sé frestað á þeim hluta verðtryggingar, sem er umfram almennar launahækkanir í landinu og það verði gert með lengingu lánstímans þannig, að árleg greiðslubyrði sé ekki meiri en nemur hækkun almennra launa á sama tíma. Fyrst lagt fram 1982 Frumvarp þetta var fyrst lagt fram á Alþingi 1982 en komst ekki til 2. umræðu. í fyrstu umræðu komu fram tvö nefndarálit, annað frá meirihluta en hitt frá minni- hluta. í upphafi ræðu sinnar greinir Jó- hanna Sigurðardóttir frá þessum nefndarálitum. í áliti meirihlutans segir m. a.: „Nefndin hefur rætt frumvarpið á nokkrum fundum og rætt það við Seðlabankann, húsnæðismála- stjórn og fulltrúa Sambands al- mennra lífeyrissjóða og Landssam- bands lífeyrissjóða. Einnig hefur nefndin fengið meðfylgjandi um- sögn frá Sambandi ísl. viðskipta- banka og Sambandi ísl. sparisjóða. Nefndin er sammála um það að jafna beri greiðslubyrði full- tryggðra fasteignalánagreiðslna einstaklinga í samvinnu og með samþykki þeirra sjóða og stofnana er hlut eiga að máli. Visast í þvi sambandi til stefnumörkunar í bráðabirgðaákvæðum 33. gr. laga nr. 13/1979, að samhliða verðtrygg- ingu verði lánstími almennt lengd- ur. Ber einnig í þessu sambandi að stuðla að samræmingu verð- tryggðra lánskjara þannig að skuld- arar njóti annúitetskjara við endur- greiðslu lána sinna, einnig í þeim skuldasamningum sem þegar er bú- ið að stofna til. Nefndin telur ekki fært að fara löggjafarleið að greindu marki. Hún leggur til að ríkisstjórnin í samráði við húsnæð- ismálastjórn setji reglur um þetta efni um þegar veitt lán og ný lán við Byggingarsjóð ríkisins og Bygging- arsjóð verkamanna. Jafnframt er vísað í 4. mgr. 33. gr. laga nr. 51/ 1980 um Húsnæðisstofnun ríkisins, um fjölgun gjalddaga lána og lögð áhersla á það að því ákvæði sé framfylgt. Gagnvart öðrum skulda- bréfaeigendum: sjóðum, stofnun- um og þar með töldum bönkum og sparisjóðum — þarf að fara sam- komulagsleið eins og áður greinir. Hefur nefndin þegar beint tilmæl um til þess að ná til Sambands líf- eyrissjóða og mjög jákvæð viðhorf koma fram í umsögn bankanna. Þarf ríkisstjórnin að fylgja því eft- ir“ í áliti minnihlutans, sem Sighvat- ur Björgvinsson undirritaði, sagði hins vegar: „Nefndin hefur haft frumvarp þetta til skoðunar í allan vetur, enda er það eitt af fyrstu málum þings- ins. Lengi var beðið eftir umsögn- um opinberra aðila og fengust þær ekki fyrr en eftir ítrekaðan eftir- rekstur. Af þessum ástæðum var það fyrst nú fyrir fáum vikum, sent raunveruleg skoðun málsins gat hafist í nefndinni. Við þá athugun kom í Ijós, að áhugi og vilji var fyrir því hjá mörgum nefndarmönnum að afgreiða málið, enda var hér um að ræða mál, sem skipta mun sköp- um fyrir fjölmarga aðila, einkum húsbyggjendur sem eru að kikna undan greiðslubyrði lána, þar eð lánskjaravísitala hefur hækkað talsvert umfram kaupgjald. Allar greiðsluáætlanir húsbyggjenda og annarra lántakenda hafa þar með farið úr skorðum. Eins og vænta mátti höfðu lána- stofnanir og fulltrúar þeirra ýmsar úrtölur fram að færa um efni frum- varpsins við nefndina. Allir voru þeir sammála um að sjálft úrlausn- arverkefnið væri brýnt og knýjandi og sú hugmynd um lausn, sem í frumvarpinu er gerð tillaga um sé skynsamleg. Úrtölurnar beindust hins vegar að framkvæmdinni, á henni væru tæknilegir örðugleikar og vafasamt sé hvort hægt sé að ráða slíkum máium til lykta með löggjöf o. s. frv. Urðu þessar úrtöl- urtilþessaðhafaþau áhrif ánefnd- armenn sem áður höfðu Iýst sig fylgjandi ákvæðum frumvarpsins að þeir treystu sér ekki til þess leng- ur, en vilja afgreiða málið með vís- un til ríkisstjórnarinnar með yfir- lýsingum og vilyrðum um skilning og góðan vilja. Þó ekki sé efast um þann skilning og góðan vilja sem fram kom í þessari afgreiðslu og lát- in hefur verið í Ijós af ýmsum full- trúum lánastofnana, þá er hætt við, að á framkvæmdinni geti orðið bið komi ekki til atbeina A.lþingis sem lögin setti um verðtryggingu fjár- skuldbindinga og ætlaðist til þess þá við afgreiðslu, að greiðslubyrði færi ekki fram úr launaþróun í landinu. Vart eru meiri fram- kvæmdaörðugleikar á máli því, sem frumvarpið fjallar um en voru í verðtryggingu skv. lánskjaravísitölu þegar hún var upp tekin og er ekki vitað, að lánastofnanir hafi kvartað mjög undan tæknilegum örðugleik- um í þvi sambandi. Þá fellst minni- hluti nefndarinnar ekki heldur á þær röksemdir, að með samþykkt frumvarpsins væri verið að skerða réttmæta verðtryggingu útlána- krafna lánastofnana þar sem aðeins er um að ræða tiltekna lengingu lánstímans að hluta til en enga skerðingu verðtryggingar. Minni- hluti nefndarinnar leggur til að frumvarpið verði samþykkt óbreytt." Síðan sagði Jóhanna, að þó frumvarpið næði ekki fram að ganga, þá sé ljóst, að það hafði þau áhrif, að gripið var til vissra að- gerða, sem þó voru aðeins tíma- bundnar. 25% af samanlagðri fjár- hæð afborgana, verðtryggingaþátta og vaxta verðtryggðra lána Bygg- ingarsjóðs ríkisins og Byggingar- sjóðs verkamanna og verðtryggðra íbúðalána banka og annarra lána- stofnana, er gjaldféllu á tímabilinu 1. maí 1983—aprílloka 1984, var frestað ef lántaki óskaði þess. 2850 einstaklingar notfærðu sér þennan frest. Greiðslubyrðin eykst stöðugt Eftir apríl 1984 hefur þessi möguleiki ekki verið fyrir hendi fyrir lántakendur, jafnvel þó að á þeim tíma sem eftir kom hafi enn verið mikið misvægi milli lánskjara og launa. Frá 1. júní 1979 þegar verðtrygging var sett á lán til 1. jan. 1985 hefur greiðslubyrðin aukist um 30,3%. „Þegar almennt var tekin upp verðtrygging 1979 átti samhliða verðtryggingunni að lengja lánstím- ann til að mæta greiðslubyrði sem leiddi af verðtryggingunni. Segja má að stjórnvöld hafi að verulegu leyti heykst á að framkvæma þetta þó að einstakir lífeyrissjóðir hafi lengt lánstímann eitthvað. Það segir sig sjálft að í þeirri miklu verðbólgu sem við höfum þurft að búa við hefur það sýnt sig að það er ógern- ingur að gera langtímaáætlanir um fjárskuldbindingar. Sá sem tekur verðtryggt lán til langs tima veit í raun og veru lítið um hvaða skuld- bindingar hann er að leggja á sínar herðar nema honum séu tryggð jafnverðmæt laun á lánstímanum því þá verður lánið ávallt sama hlut- fall af árstekjum hans. Á sama hátt og það er sjálfsagt réttlætismál að menn endurgreiði jafnmikil verð- mæti og þeir fá að láni ásamt sann- gjarnri þóknun þá er líka sanngirn- iskrafa að lántakendur geti treyst á að greiðslubyrðin fari ekki langt fram úr hækkun launa. Ef lífskjör fara versnandi í þjóðfélaginu um lengri eða skemmri tíma þá er sann- gjarnt að skuldabyrði almennings sé dreift á lengra timabil fremur en að hætta á greiðsluþrot fólks með ófyrirsjáanlegum afleiðingum fyrir margar fjölskyldur í landinu. Það er ljóst að almennt hefur fólk ekki gert sér nægilega góða grein fyrir áhrifum verðtryggingar verðskuldbindinga, margir hafa því teflt á tæpasta vað með fjármögnun íbúðarhúsnæðis, enda hefur komið á daginn að miðað við þá langvar- andi kjararýrnun sem fólk hefur þurft að búa við, ekki síst eftir að hætt var að reikna verðbætur á laun en lánskjaravísitalan samt sem áður fær að æða óheft áfram þá segir það sig sjálft að lántakendur geta ekki staðið undir fjárhagsleg- Framhald á bls. 2 MOLAR Hundar eða laun? Fljótt á Iitið sýnist okkur að það sé 57,1% boðlegra að gerast launafulltrúi hjá Akraneskaup- stað en að gerast hundaeftirlits- maður þar í bæ, eða þannig sko. Jafnvel þó mikið sé um flækings- hunda í bænum. Réttara sagt hafa 11 manns sótt um starf. launafulltrúa á Akra- nesi (6 karlar og 5 konur), en 7 manns vilja verða hundaeftirlits- menn (reyndar frestur ekki allveg útrunninn). Það er rótleysi á fleiri stöðum, þannig hefur Einar Jónsson aðal- féhirðir bæjarins sagt starfi sínu lausu og ábtlar í útgerð, og hefur starfið verið auglýst laust til um- sóknar. Og það er fleira að gerast á Skaganum: Búið að selja Harald AK til Vestmannaeyja, búið að stofna hlutafélag um ferðaþjón- ustu, búið að stofnsetja kjúkl- ingabú í nágrenninnu, Bæjar- blaðið flutt (heimild okkar), nýtt iðnaðarhús risið við Kalmans- velli, búið að stofna þjónustu- fyrirtæki sem vaktar fyrirtæki og stofnanir, vinna er hafin í Heima- skaga, staða iþróttavallarvarðar laus til umsóknar og rúmlega eins árs blár Silver Cross barnavagn til sölu . .. Margt stórt gerir risastórt Rafeindatæknin verður æ stærri þáttur í atvinnustarfsemi á mörg- um sviðum og gott að vera við öllu búinn. Það vita stóru fyrirtækin og í lok síðasta árs var stofnað hlutafélagið SNÚ, en tilgangur þess er „að eiga hluti í félögum sem ætlað er að vinna að rann- sóknum á sviði rafeindatækni og hanna, þróa og framleiða búnað á því sviði“. Það eru sem sé engir aukvisar e'r standa að baki Snú hf., því stofnendur og framleggjendur 6,5 milljón króna hlutafjár eru meðal annars B. M. Vallá, BYKO, Eim- skipafélagið, Hampiðjan, Heimil- istæki, Iðnlánasjóður, íslenska álfélagið, Kristján Ó. Skagfjörð, Málning hf., Ofnasmiðjan hf., Pharmaco hf., Plastprent hf., Smjörlíki hf., og Skeljungur (Shell). Stjórnarformaöur Snú hf., er Víglundur Þorsteinsson. • Stútur undir stýri Alkóhóldeild rannsóknarstof- unnar fékk árið 1983 alls 2490 blóðsýni úr ökumönnum og far- þegum vegna gruns um ölvun. Var það lítið eitt minna en árið áður. í Lögreglublaðinu er að finna fróðlega töflu þar sem hægt er að sjá annars vegar hvaðan af land- inu sýnin berast og hversu mikið alkóhól var í sýnunum. Miðað við höfðatölu virðist sem þeir á Patreksfirði séu manna dugleg- astir að aka um ölvaðir og /eða lögreglumenn þar manna dugleg- astir að við að taka menn og senda blóðsýni. Þannig kemur í ljós að þetta árið komu frá Patreksfirði 44 sýni, en það eru 18 sýni á hverja 1000 íbúa. Samsvarandi tala fyrir Reykjavík er 12,4, fyrir Vest- mannaeyjar 13,5, fyrir Borgarnes 13,9, en aðeins 4,9 fyrir Hafnar- fjörð, 6,6 fyrir Akureyri, en meðaltalið á landinu 10,6 sýni á hverja 1000 íbúa. Já það virðast sem sé hlutfalls- lega fáir úr Hafnarfirði teknir í blóðsýni, en hins vegar virðast þessir fáu vera aldeilis útúr- drukknir þegar þeir setjast undir stýri fullir á annað borð, því af þeim 126 sýnum sem ættuð voru ú'r Hafnarfirði reyndust 9 þeirra eða 7,1% vera með alkóhólmagn yfir 3 prómill. Kunnugir segja að með þvilíkt magn í blóðinu ættu við- komandi vera nær (alvöru) dauða en lífi! Að meðaltali á landinu voru 1,7% sýna með slíku inni- haldi. Þess skal svo getið að ekki reynast öll sýni með alkóhólmagn sem er yfir leyfilegum mörkum, 0,49 prómillum (ef mola rámar rétt), af 2490 sýnum reyndust þannig 283 undir þessum mörk- um eða 11,4% (sem sé rúmlega tíunda hvert sýni), en til dæmis sjötta hvert sýni á Húsavík og 10 af alls 42 sýnum frá Stykkis- hólmi . . .

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.