Alþýðublaðið - 04.05.1990, Blaðsíða 8

Föstudagur 4. maí 1990
MÞYBUBUBIB
•••• •••• •
• • • •
•••• •••• •
• • • •
• ••••• •••
•••••••••• ••••
• • • • •
• • ••••••••
• • • • •
• • • • • • •
BRUSSEL — NATO ríkin ákváðu á fundi í Brussel í gær
að falla frá áætlunum um að endurnýja skammdrægar
kjarnorkuflaugar í Evrópu því Ijóst væri að lok kaldastríðs-
ins svonefnda myndu gera uppsetningu þeirra óhugsandi.
Utanríkisráðherrarnir höfnuðu einnig hugmyndum sov-
éskra stjórnvalda um að sameinað Þýskaland verði hlut-
laust og ítrekuðu þá stefnu sína að það verði hluti Atlants-
hafsbandalagsins. Þá var boðað til leiðtogafundar NATO
ríkjanna seinni hlutann í júní eða byrjun júlí.
RIGA Sovétríkin, — Lettneska þingið stefnir að sjálfstæði
landsins en forseti lýðveldisins Anatoly Gorbunov varaði
Eystrasaltsríkin við því að þau gætu ekki treyst á stuðning
annarra ríkja. „Ríki heims munu ekki fórna því sem unnist
hefur í afvopnunarviðræðum fyrir fimm milljónir Eyst-
iendinga," sagði Gorbunov. Forsætisráðherra Litháen,
Kazimiera Prunskiene sagði hins vegar í Washington í gær
að Litháar myndu ekki fórna öllu því sem áunnist hefði til
að bjarga stöðu Gorbatsjov.
BEIRUT — Iran og
bandamenn þeirra í Líban-
on, Hisbollah samtökin
hafa ásakað Bandaríkja-
menn og Breta um að beita
sér ekki sem skyldi til að
auðvelda frelsun vest-
rænna gísla sem nú eru í
haldi mannræningja. Haft
er eftir embættismönnum í
Wiesbaden í Vestur-Þýska-
landi að bandaríski gíslinn
Frank Reed sem nýlega var
leystur úr haldi mannræn-
ingja snúi á ný til Bandsríkj-
anna í dag eftir að hafa ver-
ið undir læknishendi á her-
sjúkrahúsi.
TREBLINKA Pólland, — Forseti Vestur-Þýskalands, Ri-
chard von Weizsaecker, vottaði fórnarlömbum helfarar
Nasista virðingu sína í fangabúðunum í Treblinka þar sem
800,000 Gyðinga voru myrtir.
M0SKVA — Að minnsta kosti 34 særðust í mótmælum
sovéskra ungmenna í borginni Uzbek í Andizhan sem er
í sovéska hluta Mið-Asíu þegar gestkomandi fótboltaliö
mætti ekki til leiks. Hópar óeirðaseggja fóru um og eyði-
lögðu og brenndu verslanir, heimili og opinberar bygging-
ar, þar með talið höfuðstöðvar kommúnistaflokksins í
Uzbek.
CAPE T0WN Suður Afr-
íka, — De Klerk, forseti
landsins og Nelson Man-
dela, leiðtogi þjóðarráös
blökkumanna gáfu yfirlýs-
ingu þess efnis að þeir
hefðu átt árangursríkan
fund þar sem mörg af deilu-
efnum svartra og hvítra
íbúa Suður Afríku hefðu
skýrst.
GENF — Forseti OPEC Sadek Boussena sagði aö samtök-
in hefðu samþykkt að draga saman olíuútflutning um 1445
milljónir tunna á dag til að ná fram hækkun olíuverðs.
Verð hækkaði um 15 sent á tunnu þegar fréttin barst um
að til stæði að draga úr olíuútflutningi en hækkaði aftur
þegar Ijóst varð að þessi samdráttur svaraði enganveginn
minnkandi eftirspurn eftir olíu.
JERUSALEM — Fyrrum varnarmálaráðherra landsins,
Yitzhak Rabin skoraði opinberlega á stjórn Shimon Peres,
formanns Verkamannaflokksins að ná sáttum við Palest-
ínumenn.
M0SKVA — Pimen, yfirbiskup rússnesku rétttrúnaðar-
kirkjunnar, síðustu í tvo áratugi lést í gær 79 ára að aldri.
BUCHAREST Móðir Teresa, friðarverlaunahafi Nóbels
Tlvatti menn til að sýna 20 þúsund munaðarleysingum í
Rúmeníu mannlegan kærleika. Mjög illa var búið að mun-
aðarlausum börnum í stjórnartíð Nicolae Ceausescu.
QLAIAAT Libanon, — Líbanskir borgarar setn haldið
hafa til á svonefndum mannlausu svæðum hafa hótað að
halda áfram friðarbaráttu þar til hersveitir verða dregnar
til baka.
ERLENDAR FRÉTTIR
Umsjón: Laufey E. Löve
Bush óttast að
Gorbatsjov kumtí að
verða settur af
(WASHINGTON, Reuter)
George Bush, forseti
Bandaríkjanna hefur lýst í
gær yfir áhyggjum sínum
yfir því að svo kunni að
fara að Gorbatsjov verði
bolað frá völdum. Hann
vildi þó ekki kannast við
að hafa séð skýrslu um að
sovéskar herfylkingar
hafi farið í kröfugöngu til
að mótmæla stjórnar-
stefnu Gorbatsjovs.
Bush sagðist votta Gorbat-
sjov virðingu sína fyrir þær
miklu umbætur sem honum
hefði tekist að koma í fram-
kvæmd en sagði hann jafn-
framt vera undir miklum
þrýstingi heimafyrir, sérstak-
lega hvað efnahagsmál varð-
aði. Þá sagði Bush þær stund-
ir koma að hann óttaðist að
Gorbatsjov yrði settur af en
það kynni að hafa neikvæð
áhrif á áframhaldandi um-
bætur í Sovétríkjunum.
Haft er eftir breskum fjöl-
miðlum að vestrænir hernað-
arsérfræðingar hafi á fundi
NATO ríkjanna í Brussel sagt
frá mótmælagöngu 6000 her-
deilda í úthverfi Moskvu 25
febrúar síðastliðinn. Þar
munu hermenn hafa skotið
úr byssum sínum í mótmæla-
skyni við fyrirhugaðan niður-
skurð Gorbatsjovs til her-
mála.
Hersveitir mótmæltu stefnu Gorbatsjovs 25. febrúar síðastlið-
inn er haft eftir vestrænum hernaðarsérfræðingum.
Kohl i vandræðum
með kjósendur
(BONN, Reuter) Helmut
Kohl, kanslari Vest-
ur-Þýskalands á í erfið-
leikum heimafyrir með að
afla loforðum við Aust-
ur-þjóðverja fylgi vest-
ur þýskara kjósenda. Kohl
hefur fallist á að ganga
mjög langt til að auðvelda
þegnum Austur-Þýska-
lands breytingarnar sem
fylgja sameiginlegu mynt-
bandalagi ríkjanna.
Þá þrýsta stjórnvöld í Bonn
á Austur-Þjóðverja um að
hraða því að komið verði á
frjálsu markaðskerfi í fram-
haldi af samningum um
myntbandalag.
Svo virðist sem Vest-
ur-Þjóðverjar sýni stöðugt
minni áhuga á aö rétta
bræðrum sínum í austri hjálp-
arhönd og hafi jafnframt sí-
fellt meiri áhyggjur af kostn-
aði við sameiningu ríkjanna.
Taliö er að ástæða eftirláts-
semi Kohls við Austur-Þjóð-
verja í samningum um mynt-
bandalag ríkjanna hafi verið
að gera samherjum hans, hin-
um austur-þýska Kristilega
demókrataflokki auðveldara
fyrir í sveitarstjórnakosning-
unum sem fram fara næsta
sunnudag.
Ljóst er að kostnaður við
breytingarnar verður greidd-
ur, úr vösum vestur-þýskra
kjósenda en kosningar verða
haldnar þar í desember og þá
fæst úr því skorið hvort Oskar
Eftirlátssemi Kohls viö Austur-
Þjóðverja fellur ekki í góðan
jarðveg meðal kjósenda.
Lafontaine, kanslaraefni jafn-
aðarmanna tekst að fella
Kohl úr sessi.
Goncz nýkjörinn þjóöhöfdingi Ungverjalands
HA VEL ~LA USNIN
segir leidtogi samtaka frjálsra lýörœöissinna
Ný kjörið þing Ungverjalands kom saman á miðvikudag eftir
fyrstu frjálsu kosningarnar i landinu i nær hálfa öld.
(BUDAPEST, Reuter)
Ungverska þingið hefur
kosið Arpad Goncz, 68
ára rithöfund, þjóðhöfð-
ingja landsins en hann
sat 6 ár í fangelsi eftir að
sovéski herinn bældi
niður uppreisnina í Ung-
verjalandi árið 1956.
Goncz tekur við embætti
forseta Ungverjalands
þegar stjórnarskrár-
breytingar hafa tekið
gildi síðar á þessu ári en
þar til mun hann gegna
hlutverki þingforseta.
Goncz hefur falið Jozsef
Antall, leiðtoga Ung-
verska lýðræðisvett-
vangsins sigurvegara
kosninganna í síðasta
mánuði að mynda ríkis-
stjórn.
„Þetta er Havel-lausnin,"
sagði Miklos Haraszti, leið-
togi samtaka frjálsra lýð-
ræðissinna, því segja má að
með þessu hafi Ungverjar
fylgt fordæmi nágranna
sinna Tékkóslóvakíá sem
kusu leikritaskáldið Václav
Havel í forsetastól. Sem
kunnugt er sat Havel einnig
í fangelsi í stjórnartíð
kommúnista.
Goncz, sem jafnframt er
forseti Ungversku rithöf-
undasamtakanna er einn af
stofnendum samtaka
frjálsra lýðræöissinna.
Flokkurinn er í stjórnar-
andsstöðu gegn íhalds-
samri samsteypustjórn sem
var mynduð af sigurvegara
kosninganna, Ungverska
lýðræðisvettvangnum.
Lýðræðisvettvangurinn
studdi Goncz engu að síður
í forsetaembættið gegn því
að hann héti þeim pólitískri
samvinnu.
Goncz sagði í blaðavið-
tali eftir að hann hafði ver-
ið kosinn forseti Ungversku
rithöfundasamtakanna að
hann væri ekki atvinnu-
stjórnmálamaður. Hann
sagði ennfremur: „Ég sem
stjórnmálamaður og ég
sem rithöfundur eru ekki
tveir aðskildir menn. Þær
breytingar sem nú eiga sér
stað i Ungverjalandi eru
uppfylling drauma minna
sem stjórnmálamanns,
ekki sem rithöfundar."
Goncz er fæddur 10.
febrúar 1922ogerkvæntur
og fjögurra barna faðir.
Hann er lögfræðingur að
mennt og ritstýrði blaði
ungra ISP í þrjú ár eða þar
til hann var neyddur til aö
láta af störfum eftir valda-
töku kommúnista 1948.
Á árunum 1949 til 1951
starfaði Goncz sem log-
suðumaður og stálsmiður
en hóf síðan nám við land-
búnaðarháskóla en lauk
ekki prófi þaðan þar sem
honum var vikið úr skólan-
um eftir uppreisnina 1956.
Gancz var dæmdur í
fangelsi 1957 en var síðan
leystur úr haldi 1963 þegar
honum var veitt almenn
sakaruppgjöf. .
Síðan hefur hann að
mestu unnið fyrir sér sem
þýðandi en hefur einnig
skrifað skáldsögu og leikrit.