Alþýðublaðið - 15.05.1990, Page 2

2
iNNLENDAR FRETTiR
Þriðjudagur 15. maí 1990
Könnun Félagsvísindastofnunar:
Aldraðir Gafíarar ánægðir
Aldraðir Hafnfirðingar við opnun nýrrar Strandgötu í fyrrasumar — miklar og göðar breytingar hafa orðið á félagsmálaþjónustu fyrir
aldraða i bænum og almenn ánægja meö hana. A-mynd: E.ÓI.
Fólk
RagnarReykás
er ekki til sölu
— jafnvel þótt
mikið fé sé i boði
Fyrirtæki hafa boðið gull
os> græna skóga fyrir að
fá Rai>nur Reykás í sjón-
varpsauglýsingar sínar —
án árangurs. Einnig hafa
stjórnmálaflokkar viljað
fá hann til að koma fram
á kosningaskemmtunum
sínum, m.a. s.jálístæðis-
menn í Keykjavík og Al-
þýðuflokkurinn í Hafnar-
firði, en svarið er alltaf
neitandi, þrátt fyrir góð
boð. Sii’nrdur Sigurjóns-
son, leikari, er greinilega
á því að spara þennan
skemmtilega persónu-
leika til seinni tíma.
Ovenjuleg afstaða í því
peningaumhverfi sem við
nú Iníum við í dag.
Arnarflugs-
maður vill
stöðva halla-
rekstur —
Hafnarfjarðar
Magnús Bjarnason, ann-
ar maður á lista Fram-
sóknar í Hafnarfirði vill
stóðva hallarekstur —
Hafnarfjarðarbæjar.
Magnús er annars aðstoð-
arframkvæmdastjóri
Arnarflugs og veit því um
heilmargt um hallarekst-
ur. Á forsíðu Hafnfirö-
ings, blaðs Framsóknar er
falleg mynd af Magnúsi —
með Arnarflugsflugvél
bak við sig. Þetta þótti
Göflurum bráðfyndið að
vonum, — ekki síst þar
sem Hafnarfjarðarbær á
ekki við neinn sérstakan
fjárhagsvanda að stríða
samkvæmt opinberum,
pottþéttum upplýsingum.
Johnny Cash
til landsins
Islendingar fá um þessar
mundir að kynnast mörg-
um af gömlu, góðu popp-
urunum, sumir komnir til
ára sinna, en fjári sprækir
samt. Nú er von á Johnny
Cash til Reykjavíkur.
Heldur hann tvenna tón-
leika í Laugardalshöll 7.
og 8. júní. Cash heldur
um þessar mundir upp á
35 ára starfsafmæli sitt og
er á ferðinni vítt og breiit
um hnöttinn í tilefni af
því. Hann er sannarlega
ekki dauður úr öllum æð-
um, karlinn, hlaut
Grammy-verðlaunin síð-
ast 1987. Hann er auk
þess ókrýndur kóngur
kántrí-tónlistarinnar.
„Um 80% svarenda eru
ánægðir með fjárhagslega
afkomu sína. Fólk virðist
fá margar heimsóknir og
fáir eru einmanna,“ segir í
skýrslu sem Félagsvís-
indastofnun hefur gert á
högum aldraðra í Hafnar-
firði.
Skýrslan er úrdráttur úr
stærri skýrslu sem Félagsvís-
indastofnun vann fyrir Fé-
lagsmálastofnun Hafnar-
fjarðar. Um er að ræða ein-
hverja viöamestu könnun
sem gerð hefur verið hér á
landi um hagi aldraöa.
I iiiðurstöðum skýrslunnar
segir enn fremur: ..'l'æp 90%
svarenda búa í eigin hús-
næöi. Meöaltekjur þeirra sem
stunda launaða vinnu eru
rúmar 93.000 krónur fyrir
febrúarmánuð 1990 og með-
altekjur þeirra sem ekki
stunda launaða vinnu eru
rúmar 45.000 krónur. Meöal-
tekjur allra sem svara eru
tæpar 57.000 krónur,'
Lkki veit ég hverjum er ætl-
aö að vikna undir þessum
harmatölum. Ég vissi ekki
betur en mennirnir væru í
sjálfstæðum atvinnurekstri
og hegðuðu sér samkvæmt
því. Ef þeir vilja lána fólki
varning uppá milljónir og aft-
ur milljónir án þess að krefj-
ast nokkurrar tryggingar
hafa þeir ekki við neinn að
sakast nema sjálfa sig ef illa
fer. Það þýðir ekkert að koma
vælandi í fjölmiðla í von um
samúð almennings. Vilji
menn taka áhættu þá þeir um
það.
Gjaldþrot koma ekki
-á óvart
Það er ekkert nýtt af nál-
inni aö verlsanir leggi upp
laupana af ýmsum orsökum
og höndlarar orðið gjald-
þrota af og til allar götur síð-
an sögur hófust. Ef litið er til
allra síðustu ára hafa verslan-
ir í einkaeign farið í unnvörp-
um á hausinn og ófáar kaup-
félagsbúðir sömuleiðis. Samt
hafa heildsalar og framleið-
endur haldið áfram að lána í
þaö óendanlega hverjum
sem er að því er virðist án
þess að fara fram á nokkrar
tryggingar. Standa svo ras-
andi þegar allt er komið í
hönk og skilja bara ekkert í
þessum ósköpum. Það þurfi
að breyta lögum og það þurfi
að breyta reglum til aö
Þá kom fram í könnuninni
að óskir varðandi öldrunar-
þjónustu bæjarins beindust
að aukinni heimilishjálp.
tryggja þá gegn tjóni af þessu
tagi. Hvar haía þessir menn
eiginlega lært bisness?
Hitt er hins vegar eftirtekt-
arvert, að heildsalan virðist
ekki vera lakari atvinnuveg-
ur en svo að eflaust eigum við
met í fjölda heildsala á hvern
íbúa eins og á svo mörgum
öðrum sviðum. Ekki fer held-
ur mikið fyrir sögum af gjald-
þroti fyrirtækja í heildverslun
svo einhver ráð virðast þeir
hafa til að klóra í bakkann.
Hvaða ráð skyldu það vera?
Borgar almenningur
brúsann?
Ýmsir halda því fram, að
gjaldþrot smásöluverslana
bitni að lokum fyrst og fremst
á neytendum í landinu. Þeir
þurfi að greiða tap heildsala
sem lána út í loftið og smá-
sala sem ekki kunna fótum
sínum forráð. Þessu sé með
einum eða öðrum hætti velt
út í verðlagið og bitni því á
þeim sem síst skyldi. Má ef-
laust færa margvísleg rök fyr-
ir þessari skoöun. Ef þetta er
rétt er það hins vegar þjóð-
hagsleg nauðsyn að fækka í
heildsalastétt. Ekki til að
tryggja hag heildsala heldur
alls almennings. Raunar má
segja að fækkun í stéttinni sé
fyrir löngu tímabær burtséð
frá umræðum um tap heild-
sala vegna gjaldþrota í smá-
söluversluninni. Það er auð-
feröaþjónustu og hand- og
fótsnyrtingu. Þá óskuðu 7%
svarenda eftir þjónustuíbúð-
um á hagstæðu verði til
vitað út í hött að matvöru-
kaupmaður skuli þurfa að
skipta við um eða yfir 100
heildverslanir til að geta fyllt
hillur sínar af daglegum
nauðsynjum.
Þetta breytir hins vegar
ekki því, aö maður fer bein-
línis hjá sér að horfa á og
hlusta á forráðamenn versl-
unar í landinu koma fram op-
inberlega og grenja út af tapi
heildsala vegna gjaldþrota
matvöruverslana þegar í ljós
kemur að ausið er birgðum
uppá tugi eöa hundruð millj-
óna í búðirnar án þess að
beðið sé um tryggingar af
nokkru tagi aö því er virðist.
Spókaupmenn og
aðrir kaupmenn
Hiö marglofaða frelsi í
verslun á að vera öllum til
hagsbóta og samkeppni að
tryggja lægsta vöruverð.
Verslanir halda úti alls konar
gylliboðum og stundum erfitt
kaups eða leigu. Um 79%
svarenda eru mjög eöa frem-
ur ánægöir meö fjárhagslega
afkomu sína meöan um 13%
fyrir neytandann að vita
hvert eigi að snúa sér til aö fá
sem mest fyrir þær krónur
sem hann hefur úr að moða.
Enda ekki endilega víst, aö
hagkvæmast sé að gera öll
sín helgarinnkaup í verslun
sem auglýsir sértilboð á kló-
settpappír eða eplum. Aörar
vörur kunna að vera á hærra
verði en hinum megin við
hornið. Það er að æra óstöð-
ugan að hlaupa á eftir öllum
skyndiboðum.
Það er í fyllsta máta eðli-
legt að ýmsum verslunareig-
endum gremjist þegar ein-
staka búðir taka sig út úr og
verðleggja til dæmis matvör-
ur niður fyrir kostnaðarverð.
Hinir vita að slíkur verslunar-
máti getur ekki gengið upp til
lengdar en vercíur þó til að
draga að kúnna og beina við-
skiptum frá þeim er ekki taka
þátt í þessum leik en leitast
við að byggja upp trausta
verslun. Spákaupmenn geta
voru mjög eða fremur
óánægðir. Hlutlausir voru
því haft umtalsverð viðskipti
og veltu þar til að spilaborgin
hrynur einn góöan veöurdag.
Sem betur fer eigum við
marga mjög hæfa menn í
verslun og viðskiptum sem
geta boðið góða vöru og
góða þjónustu á hagstæöu
verði. En það mun líka verða
framhald á því að í þessum
rekstri sem öðrum komi upp
aðilar sem ætli sér um of og
þurfa að hætta rekstri með
tilheyrandi gjaldþrotum. Fyr-
ir utan þá sem fara í verslun
eða annan atvinnurekstur
með þaö eitt fyrir augum frá
upphafi að hala inn fljóttek-
inn gróða og stinga svo af frá
öllu saman.
Ekki óska ég neinum ófarn-
aðar í heildsölu frekar en
öðru. Hins vegar frábið ég
mér að þurfa aö horfa uppá
grátbólgna menn reyna að
vekja samúð almennings
vegna þess aö þeir kunna
ekki að reka sín fyrirtæki.
8%.
BAK ViD FRÉTTiRNAR
Harmkvœli heildsala
Brúnaþungir menn stiga nú fram i kastljós
f jölmiðla hver á fætur öðrum og lýsa þvi yfir
að heildverslunin i landinu hafi orðið fyrir
enn einu úfallinu með hruni Grundarkjörs.
Heildsalar tapi tugum ef ekki hundruð millj-
óna króna ú óri vegna varnings sem þeir fúi
ekki greiddan sökum gjaldþrota i smósölu-
versluninni. Þessir óbúðarfullu segja að það
gangi ekki lengur að menn kaupi endalaust
vörur frá heildsölum og framleiðendum uppá
krit,fari að versla útum allt og fari svo á
hausinn einn góðan veðurdag. Eftir sitji
heildsalar með sárt ennið.
EFTIR: SÆMUND GUÐVINSSON