Alþýðublaðið - 20.06.1990, Blaðsíða 4

4
VIÐHORF
Miðvikudagur 20. júní 1990
MMIIIIMHI
Ármúli 36 Sími 681866
Útgefandi: Blað hf.
Framkvæmdastjóri: Hákon Hákonarson
Ritstjóri: Ingólfur Margeirsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Auglýsingastjóri: Hinrik Gunnar Hilmarsson
Dreifingarstjóri: Sigurður Jónsson
Setning og umbrot: Leturval, Ármúla 36
Prentun: Oddi hf.
Áskriftarsíminn er 681866
Áskriftargjald 1000 kr. á mánuði innanlands.í lausasölu 75 kr. eintakið
ATLAGAN AÐ
ÓLAFI RAGNARI
Atökin í Alþýðubandalaginu verða æ erfiðari umfangs. Löngu er
orðið að Ijóst, að hið persónulega ósætti og málefnalegur ágreining-
ur er orðinn slíkur, að vart verður lengur byggð brú milli hópanna
tveggja. Nú þegar hefur reyndar hafist flótti úr Alþýðubandalaginu.
Það eru einkum stuðningsmenn Ólafs Ragnars Grímssonar for-
manns sem kvatt hafa flokkinn með formlegum eða óformlegum
hætti. Stofnun Birtingar og síðar Nýs vettvangs var meðal annars
liður í þeirri tilraun lýðræðissinnaðra alþýðubandalagsmanna að
finna griðastað utan víglína Alþýðubandlagsins.
IMýjustu árásirnar á formann Alþýðubandlagsins benda ótvírætt til
þess, að lokasóknin gegn Ólafi Ragnari sé hafin. Félagsfundur í Al-
þýðubandalaginu í Reykjavík hefur krafist afsagnar formannsins.
Aðalfundur Æskulýðsfylkingar Alþýðubandlagsins krefst þess nú
að formaðurinn leggi umboð sitt undir landsfund og samþykkir jafn-
framt harðorða ályktun um hlut ráðherra í BHMR-deilunni. Benedikt
Davíðsson hefur varpað fram þeirri hugmynd í framkvæmdastjórn
Alþýðubandalagsins í síðustu viku, að landsfundur flokksins verði
haldinn í byrjun næsta árs. í júnílok fundar miðstjórnin á Egilsstöð-
um og búast má við að tillagan verði endanlega samþykkt þá og hef-
ur þegar hlotið góðar undirtektir varaformanns Alþýðubandalagsins
í fjölmiðlum. Tillagan um að flýta landsfundinum er fyrst og fremst
túlkuð sem atlaga gegn formanni flokksins og tilefni til að skipta um
forystu Alþýðubandalagsins. í sjálfu sér myndi hugsanlegt fall Ólafs
Ragnars sem formanns skerpa línur Alþýðubandalagsins sem harð-
línuflokks til vinstri. Staða flokksins er harla einkennileg þessa dag-
ana; lýðræðissinnar og jafnaðarmenn á harðahlaupum frá flokknum
en harðlínumenn ná æ betur undirtökunum í stofnunum flokksins
sem enn er þó undir formennsku Ólafs Ragnars. Næsta skref Svav-
arsmanna svonefndra hlýtur að vera að ná formannssætinu til sín á
nýjan leik. Alþýðubandalagsráðherrarnir hljóta þó að íhuga hvaða
afleiðingar formannsskipti gætu haft á líftíma ríkisstjórnarinnar og
axla þá þjóðfélagslegu ábyrgð sem staða þeirra felur í sér.
Þegar þióðkerinit söng
Maðurinn virðist ekki
kunna nógu vel að lifa líf-
inu fallega. Hann gleðst
ekki nógu oft af mildi og fegurð,
heldur verður gleði hans að vera
hamslaus, hláturinn hávær og oft
særandi, eins og búinn til í verk-
smiðju sem framleiðir gríntækið
sem hlær til að koma mannfagn-
aði til að skella uppúr. Við tökum
á móti margvíslegum erlendum
áhrifum og þykjumst betri fyrir
vikið, einhvern veginn alþjóð-
legri.
egar ég byrjaði að átta mig
á umhverfinu og lífsháttum
fólks, fann ég að það var
heilmikið mál að vera íslendingur.
Því fylgdi stolt sem barst mér frá
foreldrum mínum og vinum þeirra
sem margir voru frammámenn.
Það bar töluvert á þeim í lifi og
starfi enda sumir þeirra stjórn-
málamenn í valdastöðum og
fundu ísland í hjartanu. En þeir
höfðu nóg rúm fyrir kímni og tóku
sig ekki alltaf mjög alvarlega við
spilaborð föður míns. Eg sat ungur
við græna borðið á spilakvöldun-
um heima, lét fara lítið íyrir mér
en fylgdist með. Það var eitthvað í
fari þessara manna sem vakti mig
til forvitni um íslenskan veruleika
og margt sem sagt var sannfærði
mig um að það væri harla gott og
öfundsvert að vera íslenskur.
jóðhátíðardagurinn var
mjög haldinn hátíðlegur og
ég veit að þið hafið heyrt
fullyrðingar um veðrið; það var
miklu betra en nú á tímum. Eg
man mig ár eftir ár, sitjandi síðdeg-
is í grasinu fyrir neðan Bernhöfts-
torfuna, en um kvöldið á Arnar-
hóli, þar til dansinn hófst á Lækj-
artorgi og síðar fyrir framan Mið-
bæjarskólann.
Sumum fannst nóg um hvað ný-
stúdentar „stálu sjóinu" þennan
dag, rétt eins og jDjóðin væri að
fagna árangri þeirra. Stundum var
kaupstaðalykt í loftinu en samt
var gleðin hófleg og friður milli
manna.
Kórarnir okkar sungu ættjarðar-
lögin á Arnarhólstúni og Þjóðkór-
inn, stærsti blandaði kór í heimi,
söng af slíkri innlifun, að Guð opn-
aði himinglugga upp á gátt til að
heyra betur. Utvarpað var frá há-
tíðahöldunum og öll þjóðin sam-
einaðist, ekki hvað síst í söng. Síð-
an dr. Páll ísólfsson leið, hefur
Þjóðkórinn ekki sungið.
Gamli rúnturinn var í fullu gildi
og menn gengu hann rólega, hittu
vini og kunningja sem voru að
sýna sig og sjá aðra og þá var svo
hátíðlegt að menn heilsuðust með
handabandi og þjóðhátíðarandinn
var í öllu fasi og orðum manna.
Tíminn leið og einn 17. júní-
dag var ég í miðbænum að
kvöldi. Þá voru foreldrar
mínir komnir í landhelgi ellinnar
og létu sér nægja að hlusta á út-
varpið. Spilaborð gamla var ekki
lengur notað, mennirnir sem réðu
landinu fyrrum og höfðu glaðst
við þetta græna borð voru horfnir.
Allt var öðruvísi orðið, líka þjóð-
hátíðardagurinn. Ég reikaði um
gamla miðbæinn og reyndi að
miðla dætrum mínum af þeirri
gleði og þeim hugblæ sem ég fann
forðum vegna þess að ég var ís-
lendingur. En öldin var allt í einu
önnur. Ungir piltar reikuðu hávær-
ir og með kúrekahatta á höfðum
og kæruleysi í svipnum, gróðavon-
in hamaðist í sölutjöldum, lykt af
pylsum með sinnepi lagði út á göt-
ur, sem subbuðust af munnþurrk-
um og mylsnu, blöðrur voru ekki
barnanna sérstaklega, heldur líka
þessara kúasmala sem mættir
voru hestlausir í villta vestrið í
miðbænum til að hafa hátt. Menn
slógust út af engu sérstöku og lög-
reglan kom að sækja þá verstu og
stinga þeim í „kjallarann" fræga.
Það tók upp á því að rigna á þess-
um dögum og fylgdi oft kuldi og-
hugblærinn hvarf úr sálinni, menn
fylgdust með hefðbundnum há-
tíðahöldum með semingi, það var
reynt að lífga upp á hátíðahöldin
með því að flytja þau úr miðbæn-
um, en ekkegt dugði. Þjóðkórinn
þagði.
Siðastliðinn sunnudag var
aftur 17. júní og rigndi um
morguninn og vindur var
ekki logn. Aðfaranóttinna notuðu
fjölmargir til að fara á fyllerí í mið-
borginni. Um morguninn útvarp-
aði Rás 1 Alþingishátíðarkantötu
Páls ísólfssonar og Davíðs Stefáns-
sonar. Þetta er gömul upptaka og
listamennirnir, sem ýmist sungu
eða mæltu fram Ijóðið, gerðu það
í þeim gamla anda sem ég man og
sakna í nútímanum. Ætli við höf-
um gleymt að segja börnunum
okkar hvað það er mikils virði að
vera Islendingur?
Það virðist orðin hefð hér á
landi að menn drekki sig vel fulla
á stórum stundum í lífi þjóðar og
þeim virðist standa alveg á sama
um þjóðarreisn. Ungt fólk veit
ekki allt hvaða feiti karl það er
sem stendur á Austurvelli og horf-
ir til Alþingishússins. Sumir botna
ekkert í myndinni sem er framan
á stallinum, þar er einhver auli að
ryðja veg með höndunum á tækni-
öld!
Kannski höfum við þörf fyrir að
vakna til nýrrar vitundar um okk-
ur sjálf. En við megum aldrei
gleyma því, að við hlutum í arf
þrautseigju hins harðsækna sjó-
manns í vöðvum og varma bónd-
ans til jarðarinnar í sálinni.
17. júní á ekki að vera drykkju-
dagur. Þó það rigni, á sólin að
skína í huga, hendur barna í lófum
foreldranna skulu vara tákn um
samhug og elsku.
Ég rölti Lækjargötuna á sunnu-
daginn. Það var rokkað á palli.
Stuðmenn voru að syngja þjóðinni
á ensku, rétt á meðan ég tróðst
framhjá!
Það vantar nýtt þjóðarstolt.
MÍN SKOÐUN
Jónas Jónasson
skrifar
RADDIR
Finnst þér þátttaka kvenna í íslenskum stjórnmálum nœgileg,
eöa finnst þér konur mœttu sýna þessum málum meiri áhuga?
Karl Sigurðsson, 26 ára þjóðfé-
lagsfræðingur:
„Það mætti vera meiri þátttaka
kvenna en það er undir þeim sjálf-
um komið hvað hún er mikil. Mér
finnst sem þær sýni stjórnmálum
almennt minni áhuga en karlmenn
þó vissulega sé hluti þeirra sem
sýnir álíka mikinn áhuga og karl-
menn á þessum málum."
Birgir Þorvaldsson, 64 ára vél-
fræðingur:
„Mér finnst að þær mættu sýna
þessum málum meiri áhuga. En
ég er alfarið á móti því að þær
stofni sérstaka flokka. Ég held að
þær hafi almennt minni áhuga á
stjórnmálum en karlmenn en það
er algerlega komið undir þeirra
eigin framtaki hver þátttaka þeirra
er."
Halldóra Sigurðardóttir, 34 ára
heildsali:
„Nei, þær mættu sýna meiri
áhuga. Ég held þær hafi almennt
minni áhuga á þessum málum en
karlmenn en hugsanleg ástæða
þess getur verið sú að þær hafa
um meira að hugsa eins og heimil-
ið og börnin og hafa því ekki eins
mikinn tíma til að hugsa um þessi
mál."
Lovísa Gunnarsdóttir, 50 ára
baðvörður:
„Að mínu mati mættu þær sýna
stjórnmálum meiri áhuga. Ætli
það sé ekki bara áhugaleysi sem
veldur þessu. Þær hugsa meira
um börnin og heimilið en þrátt fyr-
ir það mættu vera fleiri konur í
stjórnmálum."
Elsa Þorkelsdóttir, formaður
Jafnréttisráðs:
„Mér finnast konursýna mikinn
áhuga en þær eiga enn langt í land
að ná því markmiði sem ég vil sjá.
Þær juku hlut sinn verulega í kaup-
stöðum landsins í síðustu sveitar-
stjórnarkosningum. Eftir standa
hins vegar litlu hrepparnir og þar
er verk að vinna. Konur hafa hins
vegar áhugann, það hafa þær
sýnt."