Alþýðublaðið - 20.06.1990, Blaðsíða 6
6
Miðvikudagur 20. júní 1990
Samanboriö viö Noröurlönd:
Neysla geðlyfja
hefur stóraukist
— Fjórar geölyfjaávísanir af tíu berast gegnum síma
Notkun geðlyfja er býsna mikil á íslandi miðað við
hin Norðurlöndin. íslendingar gefa Dönum núorðið lit-
ið eftir. Hingað til hafa Danir verið langt fyrir ofan hin-
ar Norðurlandaþjóðirnar i geðlyf jaáti. Rúm 40% ávis-
ananna á geðlyf hérlendis voru simsend. Þessar upp-
lýsingar koma i heilbrigðisskýrslum frá Norðurlöndum
og i Læknablaðinu.
Árið 1981 voru skilgreindir dag-
skammatar (SDS) á hverja 1000 íbúa
um þriðungi fleiri í Danmörku en í
Noregi, íslandi og Svíþjóð, en þrisv-
ar sinnum fleiri en í Finnlandi en
Finnar hafa þó aukið nokkuð við sig
skilgreinda dagskammta af geðlyfj-
um til ársins 1988. En eins og fram
hefur komið í fréttum Alþýðublaðs-
ins hafa Finnar þriðjungi fleiri legu-
pláss fyrir geðsjúka en Islendingar. í
fréttum undanfarið hefur verið
greint frá miklum skorti á legupláss-
um fyrir geðsjúka hér á landi.
Engin þjóð hefur aukið eins mikið
við sig geðlyfjaneyslu og íslending-
ar. Milli áranna 1981 og 1985 fjölg-
aði skilgreindum dagskömmtum á
hverja 1000 íbúa hér á landi úr 85,5
í 111,7. Finnar juku sitt neyslumagn
úr 54,3 í 73,2. Danir minnkuðu
notkun við sig milli þessarra ára en
hinar Norðurlandaþjóðirnar juku
óverulega við sig magnið. Árið 1985
var metár í notkun geðlyfja á íslandi
en eftir það hefur notkun farið lítil-
lega dalandi.
Fleiri met íslendinga
T" ■ 1 1 ...
Islendingar eiga einnig met í notkun
sýklalyfja og fylgja Norðmönnum
fast eftir með notkun ofnæmislyfja.
Norðurlandaþjóðirnar nota allar
svipað magn af asmalyfjum og hafa
allar aukið það um helming frá
1981. Hins vegar hefur notkun
hjartalyfja minnkað á öllum Norðu-
löndunum frá 1981 og hafa íslend-
ingar notað langminnst af þeim lyfj-
um en Finnar allra mest.
Nýleg Gallupkönnun bendir til að
algengi notkunar róandi lyfja og
svefnlyfja hafi ekki breyst hér á
landi síðan 1984. Tæpum tveimur
þriðju hlutum lyfjamagnsins var
ávísað til kvenna og um þriðjungi til
fólks sem var 65 ára og eldra.
Rúm 40% ávísana á geðlyf hér-
lendis voru símsend. Sérstaklega er
áberandi hve mikið af ávísunum á
róandi lyf og svefnlyf var gefið í
síma. Jafnvel 30% af sefandi lyfjum
og geðdeyfðarlyfjum var ávísað í
síma.
Áður hefur komið fram hér á landi
að heilsugæslulæknar afgreiða 42%
sjúklinga með geðkvilla með símtali
en 31% sjúklinga með aðra kvilla.
Ennfremur lýkur yfir 80% sam-
skipta heilsugæslulækna við sjúk-
linga með geðkvilla með lyfjaávís-
un. Til samanburðar má nefna
sænska rannsókn þar sem 25% sjúk-
linga með svefntruflanir og 20%
sjúklinga með aðrar geðtruflanir
Þórsmerkurferð
Alþýðuflokksfélögin í Reykjavík, Reykjanesi, Suður-
landi og Vesturlandi fara í árlega sumarferð 23. og
24. júní nk. Að þessu sinni er áfangastaðurinn
ÞÓRSMÖRK.
Boðið er upp á, annars vegar dagsferð sem kostar
1.000 kr. (500 kr. fyrir þörn) og hins vegar tveggja
daga ferð sem kostar 1.500 kr. (750 kr. fyrir börn)
auk þess kostar gisting í skála 600 kr. á mann og
tjaldstæði 300 kr. á mann.
Margt verður sér til gamans gert, s.s. gönguferðir,
leikir, söngur og trall.
Lagt verður af stað frá BSI kl. 9.30 stundvíslega.
Munið VISA, EURO þjónustuna.
Á laugardagskveldinu verður sameiginleg grillmál-
tíð. Stórt grill verður á staðnum.
Nú fer hver að verða síðastur að skrá sig.
Skráningu lýkur kl. 16.00 fimmtudaginn 21. júní.
Skráning fer fram á skrifstofu Alþýðuflokksins í
síma 91-29244.
Allir velkomnir.
Alþýðuflokksfélögin.
Geðlyfjanotkun hefur farið sívaxandi hér á landi. Talið er að langtimanotendur, sem háðir eru lyfjunum, hafi oft fengið
ónóga meðferð við geðkvillum sínum.
voru afgreidd í síma. Úr niðurstöð-
um könnunar á lyfseðlum árið 1984
kom í Ijós að meirihluti sjúkling-
anna, 60%, fékk lyfin frá heimlis-
læknum, einkum þeim sem ekki
höfðu sérfræðiviðurkenningu sem
slíkir. Aðeins tæp 17% fengu lyfin
frá geðlæknum. Mun fleiri konur en
karlar fengu ávísað þessum lyfjum,
62% sjúklinganna voru konur. í
marsmánuði í ár ávísuðu 217 lækn-
ar róandi lyfjum og/eða geðdeyfð-
arlyfjum handa 1825 sjúklingum á
2550 lyfseðlum.
Sjúkrahúsnotkun
aukaleg______________________
Einnig má geta þess að lyf sem
sjúklingar fá afhent í göngudeildum
geðdeildanna, eru talin með sjúkra-
húsnotkun. Ekki voru til tiltækar
tölur um það. í göngudeildum fá
sjúklingar aðallega sefandi lyf, en
mjög lítið af róandi lyfjum og svefn-
lyfjum. Væri þessari lyfjagjöf bætt
við ávísanir sem sjúkrasamlagið
greiðir fyrir, má ætla samkvæmt
notkuninni á geðdeild Landspital-
ans að heildarmagn geðlyfja sem ut-
anspítalasjúklingar fá sé nálægt
fimm prósent meira en fram kemur
samkvæmt lyfseðlum.
Á árinu 1984 var einnig gerð
rannsókn á algengi geðkvilla með
slembiúrtaki fólks á aldrinum á 20
til 59 ára. í inngangi niðurstaðnanna
segir að ef niðurstöður þessara
rannsókna eru teknar án fyrirvara
ýta þær undir hugmyndir sem fjöl-
miðlar hafa otað að fólki, að verið sé
að deyfa vandamál daglegs lífs eða
mæta ásókn í vímu með lyfjagjöf.
Ennfremur segir að misnotkun geð-
lyfja sem vimugjafa sé ekki um-
fangsmikið vandamál í samanburði
við notkun löglegra og ólöglegra
fíkniefna eins og áfengis og kanna-
bisefna.
í niðurstöðunum segir ennfremur
að sennilegt sé að óþarflega margir
fái róandi lyf yfir fertugt. Hins vegar
sé hugsanlegt að fleiri gætu haft
gagn af geðdeyfðarlyfjum en fá þau
nú. Talið er að þunglyndi sé enn al-
gengara en talið er og þvi hafi ekki
verið nægur gaumur gefinn, hvorki
að því er varðar varnir eða meðferð.
Einnig hefur verið bent á að lang-
tímanotendur, sem háðir eru lyfjun-
um, hafi oft fengið ónóga meðferð
við geðkvillum sínum. Einnig var
bent á að fyrir suma sjúklinga með
með langvinnan alvarlegan kvíða
séu kvíðastillandi lyf jafnnauðsyn-
leg og insúlín fyrir sykursjúka. Slíka
sjúklinga er ekki hægt að kalla mis-
notendur.