Alþýðublaðið - 01.07.1992, Blaðsíða 1

Ný dómstólaskipan hefst í dag
SÝSLUMAÐUR ER EKKI
LENGUR DÓMARI LÍKA
íslcnskt réttarfar verður
frá og með deginum í dag með
allt öðru og betra sniði en það
hefur verið til þessa. Aðskiln-
aður dómsvalds og umboðs-
valds í héraði hefst með
grundvallarbreytingum á
stjórnsýslu- og dómstólakerf-
inu. Markmiðið er að skilja að
fullu á milli þeirra starfa sem
handhafar dómsvalds og
handhafar framkvæmda-
valds hafa með höndum. Með
öðrum orðum þarf enginn að
hlíta því lengur að rannsókn-
armaður í máli hans muni
jafnframt kveða upp dóminn.
Embættismenn verða hér eft-
ir ekki í senn lögreglustjórar
og dómarar.
„Sjálfstæði dómara gagnvart
öðrum greinum ríkisvalds er
nauðsynlegt til að tryggja óhlut-
drægni dómara og þar með for-
senda réttaröryggis. Óhlutdrægt
og skilvirkt dómstólakerfi er
einn mikilvægasti homsteinn
hvers lýðræðisríkis. Það er því
mikið ánægjuefni að Islending-
ar hafi nú komið þessu mikla
mannréttindamáli í höfn“, segir
Þorsteinn Pálsson, dómsmála-
ráðherra, í tilefni af þessum
breytingum.
Það sem gerist frá og með
deginum í dag er að dómsvald
er flutt frá sýslumönnum og
bæjarfógetum til héraðsdóm-
stóla um land allt. Verkin skipt-
ast þá á milli 27 sýslumanna í
jafnmörgum stjómsýsluum-
dæmurn og 8 nýstofnaðra hér-
aðsdómstóla.
Störf sýslumanna verða í
framtíðinni svipuð þeim sem
sýslumenn, bæjarfógetar og
borgarfógeti hafa sinnt fram til
HIN ÞARFASTA HREINGERNING
- segir Jón Sigurðsson um hina nýju lagabót, sem gerð er á grundvelli frumvarps
hans sem dómsmálaráðherra 1988
„Það var eitt mitt fyrsta verkefni sem
dómsmálaráðherra haustið 1987 að
skipa nefnd ti) að vinna að gerð laga-
frumvarps um aðskilnað dómsvalds og
umboðsvalds í héraði. Frumvarpið var
lagt fram á Alþingi 1988. Ég get ekki
annað en fagnað því að þessi þarfa lög-
gjöf er nú að ganga í gildi“, sagði Jón
Sigurðsson, viðskipta- og iðnaðarráð-
herra í gær um hina merku nýskipan
sem nú er gengin í gildi í dómsmálum
landsmanna. Frumvarpið vakti all-
nokkrar ýfingar meðal manna á sínum
tíma, ekki síst munu sýslumenn hafa
staðið fyrir málþófinu, en á Alþingi
voru menn í fyrstu íhaldssamir og ótt-
uðust breytingarnar.
I dag mun enginn fyrirfinnast sem mæl-
ir eldra fyrirkomulaginu bót. Lögin sem nú
ganga í gildi eru að mestu á grundvelli
frumvarpsins sem Jón Sigurðsson lagði
ffamáAlþingi 1988.
„Þessi breyting hafði bcðið í meira en
200 ár, og það var ljóst að á þessu varð að
taka. Réttaifarið var hreinlega ekki í lagi.
Því leit ég strax í upphafi á það sem for-
gangsverkefni að vinna að framgangi
þessa máls“.
Nefnd undir forystu Bjöms Friðfinns-
sonar, ráðuneytisstjóra, skipuð valinkunn-
um lögmönnum, sýslumönnum og dómur-
um vann sitt verk hratt og af öryggi. Jón
Sigurðsson segir að í framhaldi af því hafi
verið unnið mikið lagabótastarf í dóms-
málaráðuneytinu, ekki síst af Markúsi Sig-
urbjömssyni.
„Þetta var hin þarfasta hreingeming á
réttarkerfi okkar.
Ég tel að nú sé það komið í nútímahorf -
jafnvel í fremstu röð meðal þjóða heims“,
sagði Jón Sigurðsson.
BSRB harðort um Kjaradóm og krefst kauptaxtahœkkana verði niðurstöðum dómsins hrint íframkvæmd
Hliðhollur hálaunafólki
Kjaradómur hefur yfirleitt
verið óhagstæður láglauna-
fólki - en hagstæður hálauna-
fólki, segir stjórn Bandalags
starfsmanna ríkis og bæja í
ályktun sem hún samþykkti í
gær. Lýst er yfir furðu á nið-
urstöðum Kjaradóms sem
dæmdi æðstu yfirmönnum
ríkisins verulegar launa-
hækkanir.
Stjóm BSRB segir Kjaradóm
hafa verið fulltrúa misréttis-
stefnu og sannist það enn með
úrskurðinum nú. Stjóm BSRB
heíúr margt við rökstuðning
dómsins að athuga m.a. um
ósamræmi sem sagt er að sé
orðið milli gmnnlauna og heild-
arlauna hjá þeim sem undir
kjaradóm heyra, því sé þörf á að
hækka grunnlaunin sem þessum
mismun nemur.
„En hvað um alla aðra sem
vinna mikla yfirvinnu?", spyr
stjóm BSRB. „Hjá þeim er
einnig misræmi milli gmnn-
launa og heildarlauna og verður
svo lengi sem yfirvinna er unn-
in. BSRB telur eðlilegt að kaup-
taxtar séu hækkaðir vemlega
jafnffamt því sem dregið yrði úr
yfirvinnu. Það er hinsvegar frá-
leitt að færa yfirvinnu inni í
kauptaxta hjá þeim sem hæst
hafa launin en slá á hendur
þeirra sem hafa minnst laun“.
Stjóm BSRB telur að laun
eigi að vera samkvæmt samn-
ingsbundnum töxtum. Ef um
aðrar greiðslur sé að ræða, sem
em réttmætar, sé eðlilegt að þær
verði felldar inn í samnings-
bundin kjör í stað þess að vera
undir borði og ósýnilegar, eins
og sagt er að gerist þegar
greiddar em aukagreiðslur án
þess að jafnframt komi til aukið
vinnuframlag, en Kjaradómur
staðhæfir að svo sé í mörgum
tilvikum.
Verði niðurstöðum Kjara-
dóms hrint í framkvæmd segir
BSRB að það kalli á samræm-
ingu innan launakerfisins. Því
verði ekki unað að launamisrétti
verði aukið.
„Rökrétt framhald af svoköll-
uðum leiðréttingum Kjaradóms
er að samsvarandi kauptaxta-
hækkanir verði látnar ganga til
félagsmanna BSRB“, segir í
ályktuninni.
„Ef ríkisvaldið hafnar slíku
jafngildir það viðurkenningu á
því að sjálfsskömmtun yfir-
manna og geðþóttaákvörðun
Kjaradóms eigi að ráða gerð
launakerfisins".
Kjaradómsmálið var til um-
ræðu á þingflokksfundi Al-
þýðuflokksins seint í gær.
Blaðið hafði ekki fregnir af
þeim fundi þegar það fór í
prentun.
þessa. Mesta breytingin er að
þessir aðilar verða ekki lengur
dómarar. Ýmis ný verkefni bæt-
ast við hjá sýslumannsembætt-
unum.
Meðal verkefna má nefna
tollstjóm, innheimtu á gjöldum
til ríkissjóðs, umboð fyrir
Tryggingastofnun (nema í
Reykjavík), borgaralegar hjóna-
vígslur og skilnaðarleyfi, um-
gengnisrétt með bömum og
meðlagsgreiðslur, lögræðismál,
þinglýsingar, dánarbússkipti,
ljámám og nauðungarsölur.
Varðandi nauðungarsölur
sem svo em nefndar hafa verið
gerðar þær breytingar að ekki er
lengur rætt urn nauðungampp-
boð. Samkvæmt nýju lögunum
verða fleiri valkostir en að selja
eign á uppboði. Ef krafist verð-
ur nauðungarsölu á fasteign eða
lausafé er hægt að reyna sölu
þeirra á almennum markaði
með tilteknum skilyrðum ef
eigandi þeirra vill það frekar.
Afnám einkasölu
Heildsalar
fá birgða-
haldið
í hausinn
Að sögn fjúrmálaráð-
herra er þess að vænta að
einokun ATVR á innflutn-
ingi og dreifingu á tóbaki
verði senn aflétt Stefnt er
að því að gera lagabreyt-
ingu í þessa veruna strax í
haust.
Umboðsmenn tóbaks hér
á landi munu fæstir vera
neitt himinlifandi yfir þess-
ari þróun mála. Þegar einok-
uninni verður aflétt hefst hjá
þeim erfiður tími. Þeir þurfa
þá að annast um viðskiptin
sjálfir, pantanir, sölu, dreif-
ingu og birgðahald. Til
þessa hefúr ríkið annast um
þessa þætti, en umboðs-
mennimir lítið þurft að svit-
na, - en fengið tékkana sína
reglulega í póstinum.
BRENNIVÍN OG KÓK
- sjá bls. 2
AUKAFERÐIR TIL
Við bætum við nokkrum ferðum til Benidorm í sumar vegna mikillar eftirspurnar.
Frábærir gististaðir og fararstjórn.
Tveggja og þriggja vikna ferðir: 9. júlí, 30. júlí og 20. úgúst.
Sam vinniiferóir-L antis ýn i
Reykjavík: Austurstræti 12 • S. 91 - 69 1010 • Innanlandsferðir S. 91 - 6910 70 • Símbréf 91 - 2 77 96 / 691095 • Telex 2241 ^
Hótel Sögu við Hagatorg • S. 91 - 62 22 77 • Símbréf 91 - 62 24 60 Akureyrf: Skipagötu 14 • S. 96 - 27 200 • Símbréf 96 - 24087