Alþýðublaðið - 17.06.1993, Blaðsíða 2

2
fmiiiiiímiin
HVERFISGÖTU 8-10 - REYKJAVÍK - SÍMI 625566
Útgefandi: Alprent hf.
Framkvæmdastjóri: Ámundi Ámundason
Ritstjóri: Sigurður Tómas Björgvinsson
Auglýsingastjóri: Ámundi Ámundason
Setning og umbrot: Hermóður Sigurðsson
Prentun: Oddi hf.
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing: 625566
Fax: 629244
Áskriftarverð kr. 1.200 á mánuði. Verð í lausasölu kr. 90
Pilsaþytur í pólitík
Kvennalistakonur funduðu um síðustu helgi vestur á Núpi í Dýrafirði.
í kjölfarið fylgdi þreytuleg yfirlýsing til fjölmiðla þarsem helstu niður-
stöður fundarins voru tíundaðar: Ríkisstjómin er vond, efnahagsástand-
ið er slæmt og við viljum komast í ríkisstjóm. Punktur. Ekki eitt einasta
orð um úrræði Kvennalistans, þaðan af síður um stefnu flokksins. Hvað
ætla kvennalistakonur að gera, komist þær einhvemtíma í ríkisstjóm?
Þeirri spumingu var ekki svarað vestur á Núpi fremur en við var að bú-
ast: Kvennalistinn er, nú sem endranær, óskrifað blað.
Stefna Kvennalistans einskorðast við drauma þingmanna flokksins um
ráðherrastóla. Stóm málin em látin afskiptalaus. Margoft hefur verið
auglýst eftir stefnu Kvennalistans í sjávarútvegsmálum og landbúnaðar-
málum. Svör hafa ekki borist. Og hvemig vilja kvennalistakonur taka á
tjármálum ríkisins? Hafa þær einhveijar hugmyndir um hvemig á að
bregðast við atvinnuleysinu? Hver yrði afstaða Kvennalistans til EES,
settist flokkurinn í ríkisstjóm? Hvað felst í þessum orðum ályktunar
fundarins: „Nýir hugmyndavindar þurfa að blása um íslenskt samfélag
með tilheyrandi pilsaþyt og er löngu tímabært að kvennalistakonur
komist þangað sem ráðum er ráðið.“
I kosningabaráttunni 1991 lögðu kvennalistakonur mikla áherslu á and-
stöðu við byggingu álvers. Eftir kosningar (þarsem Kvennó tapaði fylgi)
lögðu þær allt kapp á að komast inn í ríkisstjóm. Fleyg urðu ummæli
Kristínar Einarsdóttur, þingmanns þeirra, þegar hún var spurð af ffétta-
manni hvort andstaða þeirra við álver kæmi ekki í veg fyrir að Kvenna-
listinn tæki þátt í ríkisstjóm. Hún sagði: Það má semja um allt.
Fundur Kvennalistans á Núpi áréttaði þessa afstöðu Kristínar Einars-
dóttur. Kvennalistakonur era tilbúnar að semja um allt til þess að kom-
ast í ríkisstjóm. Þangað á flokkurinn hinsvegar ekkert erindi fyrren hann
gefur upp stefnu sína.
Kvennalistinn hefur nú átt fulitrúa á Alþingi í tíu ár, og mikil þreytu-
merki er farin að hrjá flokkinn. Sá hressilegi andblær sem fylgdi
Kvennalistanum hefur breyst í lognmollu. Flokkurinn hefur á að skipa
einum kröftugum talsmanni sem höfðar til almennings. Það dugar
skammt fyrir flokk sem hefur engar hugmyndir, engin úrræði, enga
stefnu.
Pilsaþytur Kvennalistans á Núpi boðar ekkert nýtt. Jóhanna Sigurðar-
dóttir varaformaður Alþýðuflokksins hefur haft margfalt meiri áhrif á
glæsilegum ferli en samanlagður þingflokkur Kvennalistans í tíu ár.
Fullveldi og frjáls viðskipti
Senn Iíður að því að hálf öld er liðin frá því að Lýðveldið ísland var
stofnað en það verður 50 ára á næsta ári. Það er ekki langur tími í sögu
þjóðar og eflaust er öllum íslendingum annt um fullveldið og sjálfstæði
þjóðarinnar. Hins vegar em nokkuð skiptar skoðanir um hvemig það
verði best varðveitt. Enn virðist gæta nokkurrar tortryggni og hræðslu
meðal ýmissa gagnvart samskiptum við erlendar þjóðir eins og títt er um
nýfijálsar þjóðir. íslendingar hafa hins vegar enga ástæðu til að vera
með neina minnimáttarkennd gagnvart öðmm þjóðum þótt þær kunni
að vera okkur fjölmennari.
✓
Islendingar hafa þegar samþykkt aðild að Evrópska efnahagssvæðinu
og er búist við að samningurinn taki gildi á árinu. Jón Baldvin Hanni-
balsson utanríkisráðherra hefur leitt þá samningagerð fyrir íslands hönd,
og EFTA-ríkjanna á stundum, og er það samdóma álit þeirra sem til
þekkja að hann hafi gert það af miklum skömngsskap. Hitt er svo ann-
að mál að menn geta verið ósammála um ágæti EES-samningsins. Það
er þó ljóst að hann mun færa þjóðinni margvíslegan ávinning, jafnt efna-
hagslegan sem félagslegan og menningarlegan.
Fáar þjóðir veraldar eiga jafn mikið undir utanríkisverslun komið og
við. Einangmnin er því okkar skæðasti óvinur eins og íslandssagan
kennir okkur. Samgönguleysi, einokun og höft urðu öðm fremur til að
halda þjóðinni í heljargreipum örbirgðar í gegnum aldimar. Því eigum
við að vera óhrædd að ganga til samninga, sem ftjáls og fullvalda þjóð,
við önnur ríki. Frelsi í verslun og viðskiptum við aðrar þjóðir em okkur
nauðsyn. Þannig verður hagsmunum okkar í lengd og bráð best borgið
með samningum um fijálsa verslun við aðrar þjóðir. Með því emm við
að leggja gmnninn að raunvemlegu sjálfstæði þjóðarinnar.
Pallborðiö
llm úrslit kesninga
á Spáni þann 6. júní
eftir Jón Armann Héðinsson
FELIPE GONZALES - varðist vel í orrahríð kosningabaráttunnar, en
fékk ekki hreinan meirihluta.
Baráttan í kosningunum snér-
ist ekki um átökin á milli hægri
eða vinstri, miklu fremur um
persónu forsætisráðherrans
Felipe Gonzales, þar er að segja
að hafa hann áfram eða hafna
honum. Af þessu hafði Gonzles
nokkrun beyg. Hugur hans stóð
mjög til þess að móta frjálslegri
stefnu hjá PSOE (sósíalistum,
flokki hans) og gera flokkinn
þannig meira aðlaðandi fyrir
kjósendur, fram yfir aðra flokka,
einkum þó PP (íhalds- og mið-
Ilokkurinn, næstum jafnstór og
PSOE).
Ávinningur PP fyrir kosningam-
ar var sá að skoðanakannanir höfðu
sýnt vaxandi fylgi við PP-menn.
Þeir minntust ekki á Franco-tímann
né mikið á fyrri stjóm fyrir 12-15
ámm. Heldur sögðu þeir: Við vilj-
um breytingar á ýmsum sviðum, en
ekki nefndu þeir hvað væri æskileg-
ast að gera. Þetta varð þeim þungt í
kosningunum. Þeir viðurkenndu
aukið frelsi í viðskiptum, bættar
samgöngur, aukna menntun og
margt fleira, en hömmðu á spill-
ingu innan PSOE og hyglun ein-
stakra manna og braski fyrirtækja,
sem lögðu sósíalistum liðveislu,
einkum fjárhagslega.
Þetta hafði um tíma mikil áhrif
og fékk gríðarlega umfjöllun.
PSOE, og einkum Gonzales, svar-
aði fullum hálsi og kom því til leið-
ar að frambjóðendur urðu að gera
mjög glögga grein fyrir fjármálum
sínum og eiginkvenna sinna. Þetta
er alveg nýtt í stjómmálum.
Þróunin á sviði efnahagsmála á
Spáni var mjög hagstæð mörg und-
anfarin ár, en átökin við Persaflóa
höfðu afar slæm áhrif sem og hin
alþjóðlega kreppa. Gífurlegum
upphæðum var varið vegna Ólymp-
íuleikanna og heimssýningarinnar.
Mörg hémð fengu að þeirra mati
skarðan hlut hvað snerti lán og upp-
byggingu ffá hinu opinbera. At-
vinnuleysi jókst. Sænski flotinn, sá
langstærsti innan EB lenti í miklum
hremmingum. Mörg önnur mál
komu upp, sem gerðu stjóminni og
Gonzales erfitt fyrir, eftir um 11 ára
setu. Sagt var að það væri meira en
nóg fyrir krata. Því væri breyting
bein nauðsyn.
Staðreynd var að úrslit kosning-
anna í Frakklandi, þar sem kratar
fengu útreið, var notað mjög á móti
Felipe á Spáni. I umræðum sögðu
fréttamenn að Gonzeles væri ekki
sérstakur þröngur sósíalisti, fremur
fijálslyndur maður, verulega breytt-
ur frá fyrri tíð og mikill Evrópu-
sinni. Það var mikið gert úr því að
honum var veitt hin æðsta viður-
kenning nokkm fyrirkosningar. Þar
var hann sæmdur „Karla-Magnús-
ar“- verðlaunum (hliðstætt Nóbels-
verðlaunum) fyrir frábært starf inn-
an Evrópubandalagsins og á al-
þjóðasviðum. Kohl, kanslari Þýska-
Iands, veitti verðlaunin við mjög
hátíðlega athöfn í Bonn. Þetta fór
mjög í taugamar á PP-mönnum og
töldu þeir tímasetninguna enga til-
viljun, né heldur fleiri atburði er-
lendis, þar sem Gonzales var meðal
þjóðhöfðingja og hélt tölu um Spán
og framíðarsýn Vestur-Evrópu og
nauðsyn ffiðar og góðs samstarfs
gömlu kommaríkjanna.
Athyglisvert var að sjá hve unga
fólkið kom mikið ffam og vfða fyr-
ir þessar kosningar og PP-menn
gerðu mikið til þess að sýna, að
framtíðin væri fyrir það og PP-
flokkinn. Mikil fundahöld vom í
Fimmtudagur 17. júní 1993
Katalóníu og Baskahéruðunum.
Einnig lögðu tveir stóm flokkamir,
PP og PSOE, mikla áherslu á Galic-
íu. Þar komu ffam átökin um sér-
svæðastefnu, sem er verulegt
vandamál á Spáni.
Eins og sjá má var vegið að kröt-
um og þá auðvitað sérstaklega að
Felipo Gonzales persónulega. Hann
varðist vel og lagði gífúrlega að sér.
Mér fannst kjami umræðnanna
fljótlega verða sá að hafa Gonzales
áfram í embætti og njóta forystu
hans - eða ekki. PSOE hafði ein-
róma samþykkt nokkmm vikum
áður að Felipo Gonzales skyldi
leiða flokkinn og verða forsætisráð-
herra áfram. Þegar Gonzales til-
kynnti að kosningar myndu fara
ffam 6. júní en ekki í haust kom það
mörgum á óvart. Hinsvegar sögðu
PP-menn þetta bera vott um ör-
væntingu og væri hálmstrá hjá
Gonzales.
Eftir harða kosningahríð var
spennan mjög mikil og spár sýndu
hálfgerða pattstöðu, það er að hvor-
ugur stóm flokkanna næðu hreinum
meirihluta. Urslitin komu að sumu
leyti á óvart miðað við ýmsar spár
og kannanir. Segja má með sanni
að Felipe Gonzales hafi unnið hér
stóran persónulegan sigur. Menn
treysta honum í fjögur ár enn, eftir
11 ára stjóm. Það er langur tími í
Evrópu og mikil tíðindi frá Spáni.
Hinsvegar verður hann að semja
við aðra nú, þar sem ekki er fyrir
hendi hreinn meirihluti. Enginn
vafi er á því að ýmislegt verður
endurmetið og lagað frá fyrri tíma
formi. Það leiðir af væntanlegu
samstarfi og eðlilegri nauðsyn
vegna breytinga inn á við sem og út
á við. Fróðlegt verður að fyigjast
með þróuninni á Spáni.
fuMnUtÍKtýM 1f. im'9?
Atburðir dagsins
1579 Francis Drake varpar akkemm Gullnu Hindarinnar úti fyrir strönd
Suð-vestur Ameríku og nefnir staðinn New Albion.
1719 Joseph Addison deyr, enskur þingmaður, rithöfundur, skáld og einn af
stofnendum tímaritsins The Spectator.
1867 Joseph Lister verður fyrstur skurðlækna til að gera skurðaðgerð með
sótthreinsandi efhum þegar hann framkvæmir skurðaðgerð á systur sinni.
1944 ÍSLAND VERÐUR SJÁLFSTÆTT LÝÐVELDI (!!!).
1950 Fyrsti nýmaflutningurinn á milli sjúklinga ffamkvæmdur í Chicago.
1988 Dennis Loban reggí-skáld er dæmdur til að hengjast fyrir morðið á
Peter Tosh, reggí-stjömunni fyrrverandi sem spilaði með Bob Marley á sín-
um tíma.
Afmœlisdagar
JOHN WESLEY - 1703 Enskur trúarleiðtogi og upphafsmaður Meþód-
ismans.
JÓN SIGURÐSSON -1811 Sjálfstæðishetja íslendinga.
IGOR STRAVINSKY - 1882 Rússneskt tónskáld sem varð fýrst frægur
fyrir balletttónlist sem hann samdi.
BARRY MANILOW -1946 Bandarískur laga- og textahöfundur sem var
hvað vinsælastur á sjöunda áratugnum.
Spakmœli dagsins
„Ekki hleypa affyrr en þið sjáið hvítuna íaugum þeirra.“
Bandaríski ofurstinn WILLIAM
PRESCOTT í orrustunni um Bunker
Hiil árið 1775.
17. JÚNÍ, 1982 - GALTERI ARGENT-
ÍNUFORSETA SPARKAÐ
I morgunsárið komu fjórtán hershöfð-
ingjar saman í herstöð í Buenos Aires og
samþykktu allir sem einn að sparka for-
seta Argentínu, Leopoldo Galtieri, úr cmb-
ætti. Það var Galtieri scm leiddi Argcnt-
ínu inn í Falklandseyjastríðið gegn Bret-
landi — og tapaði. Búist er við að yfirmað-
ur flughersins, Basilio Lami Doza taki við
forsetaembættinu af Galticri.
födub&tjM 16. i/m'9}
Atburðir dagsins
1155 Þúsund manns týna lífinu í Róm þegar óeirðir brjótast út við krýning-
arathöfn hins enskfædda Hadrian, keisara Rómarveldis.
1583 Fyrsta líftryggingaskírteinið gefið út í London.
1789 Austurrískir hermenn hertaka Brússel.
1902 Breski rithöfundurinn Samuel Butler deyr.
1928 Norski Suður-heimskautsfarinn Roald Ámundsen deyr í flugslysi.
1975 Fyrsta Norðursjávar-olían kemur til lands í Bretlandi.
1977 Johnny Rotten, söngvari pönksveitarinnar Sex Pistols, verður fyrir
árás með rakhnífum á krá í London.
Afmœlisdagar
Castlereagh vísigreifi -1769 Breskur þingmaður sem í embætti utanríkis-
ráðherra átti veigamikinn þátt í endurreisn Evrópu eftir fall Napóleons.
Jeanette McDonald - 1901 Bandarísk leik- og söngkona sem gerði seríu
af óperettukvikmyndum með Nelson Eddie.
Paul McCartney -1942 Fyrrverandi Bítill og er enn í dag einn allra vin-
sælasti popparinn í Bretlandi.
Spakmæli dagsins
„ Eg mun affyllstu einlœgni og einurð halda áfram að hvetja allar konur til
að meðtaka gamla byltingarslagorðið: Barátta gegn harðstjóm er barátta
fyrirCuð.“
Bandaríska kvenréttindakonan Susan B. Anthony fyrir rétti árið
1873.
it