Alþýðublaðið - 23.03.1995, Síða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
. r 8RAM .£$ ftl : 1UTMMH
FIMMTUDAGUR 23. MARS 1995
S k o ð a n i r
tmUBUDID
20893. tölublað
Hverfisgötu 8 -10 Reykjavík Sími 625566
Útgefandi Alprent
Ritstjórar Hrafn Jökulsson
SigurðurTómas Björgvinsson
Fréttastjóri Stefán Hrafn Hagalín
Umbrot Gagarín hf.
Prentun Oddi hf.
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing
Sími 625566
Fax 629244
Áskriftarverð kr. 1.550 m/vsk á mánuði.
Verð í lausasölu kr. 150 m/vsk
Ný landbúnaðar-
stefna
Alþýðuflokkurinn vill afnema kvótakerfið í landbúnaði. Þetta
á sérstaklega við um sauðfjárræktina. Samhliða þessu yrði fjár-
hagslegum stuðningi stjómvalda við bændur breytt á þann veg
að beingreiðslur til bænda yrðu í formi búsetustuðnings í stað
þess að tengjast framleiðslumagni eða stærð búa. Með þessu
móti yrði bændum tryggt ákveðið afkomuöryggi, en þeir ráði
síðan sjálfír hvað þeir framleiða, hversu mikið og á hvaða
verði.
Stuðningur stjórnvalda við landbúnað markast fyrst og fremst
af byggðasjónarmiðum. Til þess að halda blómlegri byggð í
sveitum landsins þarf landbúnaðurinn stuðning ríkisins. Al-
þýðuflokkurinn vill styðja landbúnaðinn, en vill jafnframt að
eðlilegar forsendur verslunar og viðskipta séu í heiðri hafðar að
öðm leyti.
Samdráttur í neyslu og takmarkanir á framleiðslu hafa leikið
marga bændur grátt. Margir hafa tekið upp hlutastörf til að bæta
sér upp tekjutapið, en aðrir eiga litla möguleika á slíku. Núver-
andi kerfi er í raun að svelta bændur til uppgjafar. Til að bregð-
ast við minni neyslu og versnandi afkomu margra bænda vill
Alþýðuflokkurinn gera starfslokasamninga við bændur og auð-
velda þeim að bregða búi. Á þennan hátt má ná fram hagræð-
ingu á mannúðlegan hátt og aðlaga greinina nýjum aðstæðum.
Núverandi kerfi gerir hvorugt.
Ný sjávarútvegs-
stefna
Núverandi sjávarútvegsstefnu er í mörgu ábótavant. Þess
vegna vill Alþýðuflokkurinn nýja sjávarútvegsstefnu. Með lög-
gjöf þarf að koma í veg fyrir að kvóti safnist á fáar hendur.
Tryggja þarf stöðu krókaveiða og vertíðarbáta og takmarka
veiðar togara á grunnslóð uns fiskistofnar rétta úr kútnum.
Tryggja verður að útgerðarmenn og sjómenn hafi engan efna-
hagslegan hvata til að henda veiddum fiski á hafi úti, ólíkt því
sem núverandi kerfi hefur í för með sér. Refsigleðin ein og sér
mun ekki ná árangri í þessum efnum, eins og Þorsteinn Pálsson
sjávarútvegsráðherra virðist halda, heldur verður að gera
mönnum kleift að koma með allan afla að landi.
Alþýðuflokkurinn hefur barist fyrir því að þjóðareign á auð-
lindum sjávar yrði lögfest, þannig að eignarréttur fárra íjár-
sterkra aðila myndist ekki á sameiginlegum auðlindum.
Reynslan sýnir að sameign þjóðarinnar verður ekki tryggð til
frambúðar án þess að hún sé lögfest í stjómarskrá. Margt bend-
ir til að þrátt fyrir ákvæði í lögum um sameign þjóðarinnar á
auðlindum sjávar, sé í raun að myndast eignarréttar fárra aðila á
auðlindinni. Slíkt má aldrei gerast.
Alþýðuflokkurinn vill að veiðileyfagjaldi verði komið á í
áföngum, og telur að farsæl leið sé að með stækkun fiskistofn-
anna verði viðbótarkvóta úthlutað gegn gjaldi. Við mótun
stefnu ber að leggja áherslu á kerfi sem ýtir undir vinnslu í
landi. Meðal annars ber að leggja á hærra veiðileyfagjald á
frystitogara en ísfisktogara.
Alþýðuflokkurinn vill að afli fari um markað eins og kostur
er til að tryggja rétt sjómanna og vinnslu.
Stúdentar við Háskóla íslands
yrðu grænir af öfund ef þeir vissu af
netþjónustunni sem kollegar þeirra
í Los Angeles njóta: Stúdentar við
Suður-Kalifomíuháskóla geta
nefnilega allan sólahringinn nýtt
sér þjónustu hins nýstofnaða og
gríðarlega öfluga Upplýsinga-net-
þings við skóiann. Allan sólarhring-
inn (og það er alitaf ,,uppselt“) hafa
upplýstir Kaliforníubúarnir að-
gang að hugbúnaðarpökkuðum,
nettengdum og geisiadrifsbúnum
tölvum. í tölvuflotanum em meðal
annars 18 PC, 50 Macintosh og 30
Sun SPARC-stöðvar. Stúdentamir
em víst orðnir svo kunnáttusamir,
að einungis 30% „dagfara“ leita að-
stoðar starfsmanna Upplýsinga-
þingsins á móti 15% „nátthrafna“.
Bandaríska ofurtölvunarðatímarit-
ið Wired (e-mail surf@wired.com)
kíkti í heimsókn í Upplýsingaþingið
fyrir skemmstu og hreifst af búnað-
inum. Stúdentar bmgðust ekki
vonum Wired-manna í þeirri heim-
sókn því algengast netfanga sem
þeir brugðu sér á reyndist vef-
heimasíða Playboy.................
(http://mosaic.playboy.com/).
Nær helmingur kjósenda á Nordurlandi eystra (46%) vill láta reyna með aðildarumsókn að
Evrópusambandinu á það hvernig samningum unnt er að ná við sambandið. Helmingur lands-
manna vill láta reyna á umsókn (49,9%).
Að horfast í augu við tækifærin
I skoðanakönnun Skáls sem birtist
í Alþýðublaðirtu í gær kom fram að
49,9% kjósenda á landinu öllu vill
láta reyna á það með aðildarumsókn
hvernig samningum er hægt að ná
við Evrópusambandið. A Norður-
landi eystra voru 46% aðspurðra
þessarar skoðunar en 54% andvígir.
Fylgi við aðildarumsókn fer vaxandi
með allra þjóðfélagshópa. Það sann-
ast kannski einna best í tvískiptum
kjördæmum (landbúnaður/sjávarút-
vegur) einsog og Suðurlandi (50%
stuðningur) og Norðurlandi eystra.
Alþýðuflokkurinn - Jafnaðarmanna-
flokkur íslands - telur að hagsmun-
um Islands sé best borgið til fraintíð-
ar með aðild að Evrópusambandinu,
náist um það viðundandi samningar.
Meginsamningsmarkmið íslendinga
á að vera að tryggja áfram forræði
þjóðarinnar yfir auðlindum sjávar
innan íslenskrar efnahagslögsögu.
Til að taka af öll tvfmæli um það
leggur Alþýðuflokkurinn til að sam-
eign þjóðarinnar á fiskimiðunum
verði bundin í stjómarskrá. Svarið
við því, hvort þetta samningsmark-
mið næst fram, fæst ekki nema í
samningaviðræðum. Alþýðuflokk-
urinn telur því rétt að Island sæki um
aðild að Evrópusambandinu eins
fljótt og auðið er. Hér á eftir í stuttu
máli fer stefna jafnaðarmanna í þess-
um málum:
„Alþýðuflokkurinn leggur áherslu
á að umsókn um aðild og endanleg
ákvörðun em tvær aðskildar ákvarð-
UililllMT
anir. Skapa þarf samstöðu þjóðarinn-
ar um samningsmarkmið og fyrir-
vara í aðildarumsókn, sérstaklega í
málefnum sjávarútvegsins.
Þá fyrst þegar samningsniðurstöð-
ur liggja fyrir er unnt að taka endan-
lega afstöðu til spumingarinnar um
aðild. Lokaáfanginn er að leggja
samninginn fram til kynningar og
umræðu og endanlegrar afgreiðslu í
þjóðaratkvæðagreiðslu. I þessu máli
er það þjóðin ein sem milliliðalaust á
seinasta orðið um það, hvemig hags-
munir hennar verði best tryggðir.
Endalok kalda stríðsins og aukið
efnahagslegt og pólitískt mikilvægi
Evrópusambandsins kallar á endur-
mat á stöðu Islands í samfélagi þjóð-
anna. Evrópusambandið er pólitískt
og efnahagslegt bandalag lýðræðis-
ríkja Evrópu. Það er homsteinn lýð-
ræðis, mannréttinda, friðar og vel-
megunar í okkar heimshluta. Nær
allar lýðræðisþjóðir Evrópu em þeg-
ar aðilar eða hafa lýst yfir vilja sínum
til að gerast fullgildir aðilar að Evr-
ópusambandinu. Af okkar nánustu
frændþjóðum em Danir, Svíar og
Finnar þegar fullgildir aðilar, en
Norðmenn höfnuðu aðild í þjóðarat-
kvæðagreiðslu. íslendingar verða að
ákveða sjálfir framtíð sfna; það gera
Norðmenn ekki fyrir okkur.
Það væri í andstöðu við íslenska
utanríkisstefnu á lýðveldistímanum
ef Island sæti nú hjá og kysi sér ein-
angrun í stað samvinnu. við ná-
grannaþjóðir sínar. Raunsætt mat á
hagsmunum þjóðarinnar leiðir í ljós
yfirgnæfandi kosti við aðild. Al-
mennir pólitískir hags-
__________munir vega hér þungt.
Á vettvangi Evrópusambandsins em
teknar ákvarðanir sem varða hags-
muni okkar miklu. Utan sambands-
ins em íslendingar nær áhrifalausir
um þessar ákvarðanir, sem þó munu
móta samfélag okkar mjög á næstu
ámm. Innan sambandsins og í sam-
ráði við bandalagsþjóðir okkar, gæt-
um við hins vegar haft vemleg áhrif
á þau mál sem varða hagsmuni okk-
ar mestu. Þau áhrif er erfitt að meta
til Ijár. Þegar mikilvæg mál em til
umræðu á vettvangi sem þessum er
ávalt sú hætta fyrir hendi að hlutur
þeirra sem fjarstaddir em verði fyrir
borð borinn. Stofnanir ESB hafa
ekki síst reynst smáríkjum innan
þess drjúgar til þess að tryggja hags-
muni sína.
Við lok kalda stríðsins og inn-
göngu Svíþjóðar og Finnlands í Evr-
ópusambandið veikjast jafnframt
tvær af meginstoðum íslenskrar
utanríkisstefnu, sem hafa verið Atl-
antshafsbandalagið og norrænt sam-
starf. Vamar- og öryggishagsmunir
okkar eru ekki síður í deiglunni en
önnur utanríkismál með vaxandi
mikilvægi Vestur-Evrópusambands-
ins.
íslendingar standa því á krossgöt-
um. Reynslan kennir að staða okkar í
samfélagi þjóðanna og möguleikar
til áhrifa byggjast á þátttöku - en
ekki hjásetu - og stuðningi banda-
manna okkar þar sem ákvarðanir em
teknar. Ákvörðun um að sækja ekki
um aðild að Evrópusambandinu, eða
viljaleysi til að ræða hugsanlega að-
ild, er frá þessu sjónarmiði afdrifa-
ríkari ákvörðun en sú að sækja um
aðild og þarfnast sérstaks rökstuðn-
ings.
Aðild íslands að Evrópusamband-
inu er liður í þeirri baráttu jafnaðar-
manna að tryggja íslenskri alþýðu
sambærileg lífskjör og velferðarríki
Evrópu bjóða þegnum sínum. Sagan
kennir okkur að þjóðinni vegnar best
í sem nánustum tengslum við ná-
granna okkar, en verst þegar ein-
angmn frá grannþjóðunum var hlut-
skiptið.
Nær 70% af útflutningi þjóðarinn-
ar fer til landa Evrópusambandsins.
Jafn réttur okkar og keppinauta okk-
ar á þessum mikilvæga markaði get-
ur haft úrslitaáhrif á þróun íslensks
efnahagslífs. I kjölfar aðildar að Evr-
ópusambandinu fylgir fullur mark-
aðsaðgangur fyrir sjávarafurðir og
aukin fullvinnsla sjávarfangs innan-
lands. Almennt efnahagsumhverfi
innanlands verður sambærilegt við
efnahagsumhverfi Evrópusam-
bandsins, sem ætti að leiða til auk-
innar erlendrar fjárfestingar, aukins
stöðugleika og hagvaxtar. Kaup-
máttur launa eykst stórlega frá fyrsta
degi aðildar, enda mun verð land-
búnaðarafurða geta lækkað um tugi
prósenta samkvæmt útreikningum
Hagfræðistofnunar Háskóla íslands.
Kjör hvers einstaklings í landinu
myndu samkvæmt þessu batna um
22 þúsund krónur að meðaltali, eða
um 88 þúsund krónur á hverja fjög-
urra manna fjölskyldu á ári. Til
lengri tíma batna þó kjörin mun
meira, enda héfur aðild að Fvrópú-
sambandinu í öllum tilvikum haft
mjög jákvieð áhrif á efnahag nýrra
aðildarríkja. Engin dænti eru um hið
gagnstæða.
Enginn vafi er á því að tengslin
við Evrópusambandið verður eitt
brýnasta úrlausnarefni næsta kjör-
tímabils. Stjómmálaflokkum ber
skylda til að móta skýra stefnu í svo
mikilvægu máli og útskýra hana fyr-
ir kjósendum. Enginn kemst hjá
slíku með því að segja að málið sé
ekki á dagskrá fyrr en eftir kosning-
ar. Vilji íslendingar ekki taka þá
áhættu að missa af tækifærinu, sem
kann að opnast á næsta kjörtímabili,
þurfa þeir að móta stefnu og ljúka
heimavinnunni í tæka tíð.
Stjómmálaflokkum ber að móta
framtíðarsýn. Alþýðuflokkurinn -
Jafnaðarmannaflokkur Islands - vill
sjá ísland til borðs með lýðræðis-
þjóðum Evrópu. Flokkurinn hafnar
hvers konar hræðsluáróðri um missi
sjálfstæðis og þjóðemis íslendinga.
Ungt fólk á Islandi - best menntaða
kynslóð Islandssögunnar - á annað
og betra skilið af forystumönnum
sínum en úrtölur og vonleysi. Jafn-
aðarmenn hafna framtíðarsýn sem
byggir á ótta við samstarf Evrópu-
þjóða. Alþýðuflokkurinn vill að ís-
lendingar taki þátt í því að móta Evr-
ópu framtíðarinnar. ísland í Evrópu
framtíðarinnar em þvf kjörorð ís-
lenskra jafnaðarmanna."
2 3 .
m a r s
Atburdir dagsins
1663 Ragnheiður Brynjólfsdóttir deyr í
Skálholti. 1801 Dauðadrukknir foringjar
í rússneska hemum kyrkja hinn geðsjúka
Pál I keisara. 1918 Þjóðverjar nota „Stóm
Bertu“ til að senda sprengjur á París úr
120 kílómetra fjarlægð. 1919 Benito
Mussolini, kjaftfor ritstjóri málgagns
sósíalista í Milanó, stofnar ítalska fasista-
flokkinn. 1925 Bannað að kynna þróun-
arkenningu Darwins í Tennessee í
Bandaríkjunum. 1983 Reagan Banda-
ríkjaforseti kallar Sovétríkin „heimsveldi
hins illa“ og kynnir „stjömustríðs- áætl-
unina“.
Afmælisbörn dagsins
Juan Gris spænskur listmálari, 1887. Jo-
an Crawford bandarísk kvikmynda-
stjama, 1908. Akira Kurosawa japansk-
ur kvikmyndaleikstjóri, 1910.
Annálsbrot dagsins
Gekk fátæk stúlka frá Gelti í Súganda-
firði til Keflavíkur og fannst síðan sama
dag á fjömnum milli nefndra bæja, nær
dauð; vom hennar föt bmnnin upp að
mitti, hempa og pils með götum, en lík-
aminn óskaddaður.
Eyrarannáll, 1661.
Málsháttur dagsins
Þetta er vegurinn okkar allra, sagði karl,
hann bar hund, sem hann hafði hengt.
Lokaord dagsins
Jæja, ég lifði hamingjuríku lífi.
Hinstu orð enska rithöfundarins
Williams Hazlitt, 1778- 1830.
Stóll dagsins
Sigurður Nordal var eftirlætisbam í æsku
og langt fram á inanndómsár. Það átti við
hann að njóta aðdáunar annarra án þess
að reyna vemlega á krafta sína. Hann
langaði að sitja í gullstól og var borinn í
gullstól.
Jónas Jónsson frá Hriflu.
Ord dagsins
Ef að hlotnast ofsæmd þér,
af því vertu’ ei gleiður,
því illa brennir undan sér
ómaklegur heiður.
Steingrímur Thorsteinsson.
Skák dagsins
Nú bregðum við okkur á gríska meistara-
mótið 1990. Dedes hefur hvítt og á leik
gegn Makropoulus. Dedes finnur snjalla
leið til að vinna lið og gera útum skákina.
Spurt er: Hvað gerir hvíuir?
1. Rf5l! c5 Ella kemur 2. Hd8 mát! 2.
Dxa7 Rxf5 3. Da8+ Bd8 4. Dxd8+!
Makropoulus gafst upp enda staða hans
rústir einar.