Alþýðublaðið - 01.02.1996, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 1. FEBRÚAR 1996
s k o ð a n i r
MMIBIMl
21057. tölublað
Hverfisgötu 8-10 Reykjavík Sími 562 5566
Útgefandi Alprent
Ritstjóri Hrafn Jökulsson
Umbrot Gagarín hf.
Prentun Isafoldarprentsmiðjan hf.
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing
Sími 562 5566
Fax 562 9244
Áskriftarverð kr. 1.500 m/vsk á mánuði.
Verð í lausasölu kr. 150 m/vsk
✓
Anægjulegt framtak
Undanfamar vilcur hefur umræða um ffkniefhavandann tröllrið-
ið fjölmiðlum landsins. Einhvemveginn hefur sú málvenja kom-
ist á, að tala um þessi mál sem vanda unglinga einvörðungu. En
auðvitað er það víðs fjarri öllum raunvemleika að hér sé á ferð-
inni sérstakt unglingavandamál. Aukin fíkniefnanotkun í landinu
er vandamál samfélagsins alls og af því læra bömin sem fyrir
þeim er haft.
Ánægjulegustu tíðindin úr þessari umræðu er hinsvegar það
framtak framhaldsskólanema sem þeir nefna jafningjafræðslu.
Það vekur nefnilega vonir um meiri árangur að unglingarnir
fræði hver annan um skaðsemi vímuefna en að stjómvöld reyni
að leysa vandann með boðum og bönnum sem hingað til hefur
tíðast verið þeirra úrræði í þessum efnum. Talsmenn jafningja-
fræðslunnar virðast nálgast þetta verkefni af skynsemi og raun-
sæi. Þannig segir Sigurður Orri Jónsson formaður félags fram-
haldsskólanema í samtali við Morgunblaðið í gær: „Við viljum
ekki að jafningjafræðslan verði einhver bóla, sem springur eftir
stuttan tíma. Við ætlum okkur að byggja verkefni upp á þann hátt
að útbúið verði námsefni, framhaldskólanemar sjái um að fræða
félaga sína og fræðslan haldi á fram um ókomin ár.“
Jafningjaffæðslan er samvinnuverkefni Félags framhaldsskóla-
nema og menntamálaráðuneytis og er það vel. En unglingamir
hugsa stærra og hafa nú gengið á fund borgarstjórans í Reykjavík
og óskað eftir stuðningi og samvinnu við borgina um þetta verk-
efni. Alþýðublaðið vill hvetja stjómendur ríkis og sveitarfélaga til
að leggjast þungt á árar með framhaldsskólanemum við þetta
verkefni, en gæta þess þó að fmmkvæðið og ábyrgðin verði jafn-
an unga fólksins. Þannig er kannski von til að takast megi að
skapa þá viðhorfsbreytingu gagnvart fíkniefnum sem nauðsynleg
er til að halda vandanum í skeíjum.
„Tuskudúkkan44
Teiknarinn snjalli, Sigmund Jóhannsson, hefur einstakt lag á
því að sýna í fáum dráttum kjarna hvers máls. Sjaldan hefur
kímni hans verið jafn nöturleg og sönn og í gær. Þá lagði hann út
af fréttaviðtali í Alþýðublaðinu við Rannveigu Höskuldsdóttur
forstöðumann á Bjargi þar sem hún sagði bull að Ingibjörg
Pálmadóttir heilbrigðisráðherra gæti ekkert aðhafst í Bjargsmál-
inu. Á mynd Sigmunds má sjá Friðrik Sophusson fjármálaráð-
herra fela sig bakvið skrifborð og halda á loft tuskudúkku sem
segir við forstöðukonu og heimilismenn á Bjargi: Það er ekkert
bull, Rannveig mín, ég er nú bara tuskudúkka.
Öllum er ljóst að niðurskurði og „hagræðingu" í heilbrigðis-
málum er ekki stjórnað úr ráðuneyti Ingibjargar Pálmadóttur.
Friðrik Sophusson er hinn eiginlegi yfirráðherra heilbrigðismála,
þótt hann hafi einstakt lag á því að halda sig utan við deilur á op-
inberum vettvangi. Ingibjörg Pálmadóttir gegnir þessvegna fyrst
og fremst óþakklátu hlutverki sendiboðans. Hún ber sjálf ábyrgð
á því hvemig komið er. Hana skortir alla festu - og ber því viður-
nefni Sigmunds með rentu. ■
Foreldravandirm
Undanfarið hefur verið uppi mikil
umræða um meinta eiturlyfjaneyslu
ungs fólks og vafalaust ekki að
ástæðulausu. Kannabisneysla virðist
allnokkur og nýtt eiturlyf hefur stung-
ið sér niður þar sem E-taflan illræmda
er á ferð. Það vitlegasta í umræðunni
hingað til hefur komið frá Félagi
framhaldsskólanema. Það hefur verið
með tillögur um viðvarandi forvamar-
Pallborðið |
Magnús Arni
Magnússon
skrifar
starf, unnið af ungu fólki með ungt
fólk sem markhóp. Þetta hefur verið
kallað jafningjafræðsla, þótt ég sem
jafnaðarmaður verði að mótmæla
þeirri nafngift, þar sem ég lít á alla
menn sem jafningja og enga jafnari en
aðra. Jafnaldrafræðsla hefði verið
betri nafhgift.
Aðrir hópar hafa verið meira í
venjulegri kröfugerð á hendur öðrum
en sjálfum sér. Talað hefur verið fjá-
lega um ábyrgð ríkisvaldsins, ábyrgð
skólakerfisins, ábyrgð lögreglunnar,
ábyrgð dómsvaldsins. Menn hafa
heimtað meiri peninga frá ríkinu f
óskilgreindar forvarnir, krafist að-
gerða kennara og skólayfírvalda í að
innræta börnum skaðsemi eiturlyfja,
menn hafa talað um linkind lögregl-
unnar og svo vitaskuld hafa menn
heimtað þyngri refsingar yfir eitur-
lyfjasölum og smyglurum. Gamli góði
hefndarhugurinn lætur sjaldan á sér
standa á viðkvæmum stundum.
En liggur lausnin við vandamálinu í
ofangreindum þáttum? Það skyldi þó
aldrei'vera að rót vandans lægi talsvert
dýpra. Síðastliðin þrjátíu ár hefur ver-
ið fjöldaflótti foreldra af heimilum
landsins og út á vinnumarkaðinn.
Hreiðrin hafa verið yfirgefm en ólíkt
því sem gerist hjá fuglunum eru það
foreldrarnir sem láta sig hverfa og
skilja afkvæmin eftir ein og varpa
ábyrgðinni af uppeldi þeirra á dag-
mæður, fóstrur og kennara. Hún er
ekki lítil ábyrgðin sem þeim starfs-
stéttum er falin íyrir smánarlaun.
Skólamir eru ekki í stakk búnir til
að taka á sig siðferðlegt uppeldi bama,
vegna þess að hlutverk þeirra er fyrst
og fremst menntunarlegs eðlis og
þannig á það að vera. Siðferðilegar
fyrimiyndir bamanna verða því rapp-
og rokkstjömur sem margar hverjar
em djúpt sokknar í eiturlyfjaneyslu og
djöfladýrkun og skjóta af sér hausana
á sundurtættum hótelherbergjum. Svo
þegar börnin fylgja fordæmi fyrir-
myndanna er kallað á hefnd og ábyrgð
dauðra ríkisstofnana.
Ekkert þjóðfélag hefur þrifist, hvað
þá blómstrað við þær kringumstæður
að uppeldi bama sé ekki sinnt af til
þess bærum aðilum, les: foreldrum.
Það þjóðfélag sem telur sig ekki hafa
efni á því í hégóma sínum og eftirsókn
eftir vindi að ala upp bömin sín, vinn-
ur hratt að því að grafa sér eigin gröf.
Þess em engin dæmi í menningarsög-
unni að heilar kynslóðir manna hafi
falið vandalausum að annast uppeldi
barnanna, hversu vel menntaðir í
„uppeldisfræðum" viðkomandi vanda-
lausir kunna annars að vera. Nefna má
að vel stæðir Grikkir til forna fólu
þrælum sínum uppeldi barnanna og
hið sama gerðu auðugir plantekraeig-
endur í suðurríkjum Bandaríkjanna
fyrir þrælastríðið, en segja má að
þessir uppalendur hafi nánast verið
hluti af kjamafjölskyldunni og sömu
einstaklingar látnir annast starfið öll
uppvaxtarárin.
En hvað er til ráða í dag? Er
kannski komið að því að foreldrar
þurfi að gera það upp við sig hvort
þeir vilji fremur byggja einbýlishúsið
eða sjá um að börnin þeirra komist
ósködduð út í samfélag manna? Er
komið að því að við neyðumst til að
hætta kröfugerðunum á hendur öðmm
og fara að horfa í spegilinn? Er eitur-
lyfjaneyslan kannski ómeðvitað ör-
væntingaróp vanræktrar kynslóðar
lyklabama? Svari hver fyrir sig.
Höfundur er varaþingmaður Aljjýðu-
flokksins í Reykjavíkurkjördgemi
„Það þjóðfélag sem telur sig ekki hafa efni á því í
hégóma sínum og eftirsókn eftir vindi að ala upp börn-
in sín, vinnur hratt að því að grafa sér eigin gröf."
s a £EE a 1 1 f e b r ú a r
Atburðir dagsins
1650 René Descartes, „faðir
franskrar heimspeki“, deyr.
1896 Óperan La Boheme eftir
Puccini frumsýnd í Turin. 1904
íslendingar öðluðust heima-
stjórn; Hannes Hafstein varð
iyrsti íslenski ráðherrann. 1935
Afengisbann afnumið á Islandi,
en það hafði staðið síðan 1915.
1979 Ayatollah Khomeini snýr
aftur til írans eftir 16 ár í út-
legð.
Afmælisbörn dagsins
Valdimar Briem 1848, sálma-
skáld. John Ford 1895, banda-
rískur kvikmyndaleikstjóri,
kunnastur fyrir vestra. Ciark
Gablc 1901, bandarískur leik-
ari og kvennaguli.
Annálsbrot dagsins
Geigleg, köld landfarsótt gjörir
allvíða vart við sig norðan-
lands, í hverri 3-4 á bæ og fleiri
kunnu að leggjast í einu með
höfuðverk og máttleysi. Þeir,
sem í henni önduðust, lágu
skamma hríð, en hinir áttu
lengi í þessum kvellingum, áð-
ur en þeim til fulls batnaði.
Ketilsstaðaannáll 1781.
Skattur dagsins
Allir þeir, sem eigi eru svo rik-
ir. að þeir eigi konungi vomm
skatt að gjalda, þá kyssi þeir á
rassinn á Óskubusku.
Sögulok Vilmundar sögu viðutan.
Málsháttur dagsins
Þiggja skal þræls ráð, ef þörf
reynist.
Skyttur dagsins
Guð er ekki hliðhollur fjöl-
mennustu hersveitunum, heldur
bestu skyttunum.
Voltaire, 1694-1778, franskur
heimspekingur.
Orð dagsins
Þeim, sem lífsins þunga ber
þynuim stráða vegi,
verður Ijúft að leika sér
litla stund úr degi.
Páll Árdal. Hann fæddist þennan
dag fyrir 139 árum.
Skák dagsins
Rússinn Salov hefur hvítt og á
leik í skák dagsins gegn Aust-
urríkismanninum Klinger.
Svartur hefur vanrækt að koma
kónginum í skjól og er nú refs-
að grimmilega.
Hvítur leikur og vinnur.
1. Hxe6+! fxe6 2. Dxe6+ Be7
3. Dg6+ Klinger gafst upp.
Hvíti riddarinn skerst næst í'
leikinn og taflið er tapað.