Alþýðublaðið - 10.12.1996, Blaðsíða 7

ÞRIÐJUDAGUR 10. DESEMBER 1996
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
7
b æ k u
■ „Svín, asni, mykjuhaugur, afsprengi
höggorms, skriðdýr, lygaloddari, geð-
veikur froðufellandi asni," sagði Mar-
teinn Lúter um Hinrik VIII. Þessi orð eru
meðal þeirra mörgu hörðu og meinlegu
athugasemda sem finna má í bókinni
Skemmtileg skot á náungann og við lát-
um nokkur sýnishorn flakka
Hann var
álíka heillandi
og dauð mús
í samloku
Sauður í sauðargæru.
Winston Churchill um Clement Attlee
forsætisráðherra Breta.
Þar hitti trúgjamasti maður landsins
þann lygnasta.
Vilmundur Jónsson landlæknir um Árna
Þórarinsson og Þórberg Þórðarson.
Getur ekkert gert vel,
gengur þó með sperrt stél,
- Bertel.
Einar Kvaran um Bertel E. Ó. Þorleifsson.
Kveifarlega kveinar,
kvenmannlega veinar,
- Einar.
Hannes Hafstein um Einar Kvaran.
Öllum sem þekktu hann var ljóst, að
hann var spjátrungur, leiðindaseggur,
veiklyndur, fáfengilegur, ýtinn, forvit-
inn og málgefmn. Af skrifum hans var
augljóst að hann gat ekki tekið rökum,
að hann hafði ekki andagiít, skopskyn
eða málsnilld... Hugur hans minnti á
þessi kvikindi sem jurtafræðingar
kalla skriðjurtir og geta því aðeins lif-
að að þær hangi á stofnum og dragi í
sig safa úr sterkari plöntum.
Thomas Babington Macaulay
um James Boswell.
Það var mjög gott af guði að láta Carl-
yle og frú Carlyle eigast og gera með
því aðeins tvær manneskjur óham-
ingjusamar í stað ijögurra.
Samuel Butler um Thomas Carlyle
og eiginkonu hans.
Ef þú heldur að ég sé klikkaður þá
ættirðu að sjá Winston.
W. Somerset Maugham
um Winston Churchill.
Ég hélt satt að segja ekki og vona,
að mér fyrirgefist, að ég segi það,
að svona skítlegt eðli væri inni í
hæstvirtum forsætisráðherra.
Ólafur Ragnar Grímsson um Davíö Oddsson.
Hann hnaut stöku sinnum um sann-
leikann en var fljótur á fætur og hélt
áfram eins og ekkert hefði í skorist.
Winston Churchill um Anthony Eden.
Þessi náungi veit ekki meira um
stjómmál en svíh um sunnudag.
Harry S. Truman um Dwight. D. Eisenhower.
Hvað hann ráunverulega er eða hvort
hann er virkilega til, veit enginn og
haim sjálfur manna síst. Hann er safn
tilbúinna persóna.
H.G. Wells um Ford Madox Ford.
Stfll Gibbons er viðurstyggilegur en
það er ekki það versta við hann.
Samuel Taylor Coleridge um Edward Gibbon.
Þegar hún talaði hljómaði það eins og
Opinbemnarbókin væri lesin í gegn-
um kallkerfi jámbrautarstöðvar af
miðaldra skólastým í marglitum hálf-
síðum nærbuxum.
Clive James um Margréti Thatcher.
Ekki bætir það úr skák að á þýðíngu
þessa hefur Guðmundur Finnbogason
lagt hina dauðu hönd sína. Um hann
hefur verið sagt að mál hans virðist
bera þess merki að hann hafi aldrei
hlustað á neinn tala annan en sjálfan
sig. Þó að þessi þýðandi sé maður
ekki óhagur á einstök orð hefur hann
aldrei borið gæfu til að skrifa tvö orð í
samheingi svo að mönnum hugfestist,
auk þess sem hann er þekktur að því
að hafa ástríðu til að þýða bækur af
skiljanlegum málum á óskiljanlegt,
ekki síst bækur sem hann botnar lítið
í sjálfur, þám rit um stærðfræði
og tónlist.
Halldór Laxness.
Hann skrifar íslenzku
eins og útlendingur, sem hefur
lært málið á bók.
Þórbergur Þóröarson
um Halldór Laxness.
Annars tel jeg Þórberg manna síst
hæfan til að kenna mjer nokkuð um
það, hvað sje hindurvitni og hvað eigi.
Maður, sem hefir ímyndað sjer að
hann væri óljettur og átt í höggi við
hökkála og aðrar forynjur, ætti að hafa
þá velsæmistilfmningu gagnvart öðr-
um, að veigra sjer við að tala digur-
barkalega um hindurvitni.
Halldór Laxness.
Hann skrifar verstu ensku
sem ég hef nokkum tímann rekist á.
Hún minnir mig á röð af rökum
svamphnoðrum, hún minnir mig á
tættan þvott á snúru, hún minnir mig á
staðnaða baunasúpu, hróp meimta-
skælinga, hunda sem gelta eins og fífl
um endalausar nætur. Hún er svo
slæm að jaðrar við mikilfengleik. Hún
dregur sjálfa sig út úr dimmu hyldýpi
ömurleikans og klifrar geðveikislega
upp í efstu hæðir þess glæsilega. Hún
er drunur og klúður. Hún er sláttur og
krot. Hún er vit og leysa.
Bókmenntagagnrýnandinn H.L. Mencken
um Warren G. Harding forseta.
Svín, asni, mykjuhaugur, afsprengi
höggorms, skriðdýr, lygaioddari,
geðveikur froðufellandi asni.
Marteinn Lúter um Hinrik VIII.
Lýðskrumarinn í sókninni.
Percy Bysshe Shelley um Jesús Krist.
Þegar Johnson vildi sannfæra
mann um eitthvað var það eins og
að vera sleiktur í framan í klukkutíma
af St. Bemharðshundi.
Benjamin C. Bradlee
um Lyndon B. Johnson.
Þetta er ekki skáldskapur
heldur vélritun.
Truman Capote um verk Jack Kerouac.
Gæti ég fengið þetta túlkað?
Harold MacMillan þegar Krústjof
fór úr skónum og barði honum í borðið undir
ræðu MacMillan í öryggisráði Sþ.
Sestu maður, þú ert hármleikur.
James Maxton þegar Ramsey MacDonald
flutti síðustu ræðu sína í breska þinginu.
Ég sagði honum Páli ísólfssyni þetta.
Þá þarf ekki að borga undir það.
Árni Pálsson.
Ef þú getur ekki talað vel um nokkum
mann skaltu setjast héma hjá mér.
Alice Roosevelt.
Honum svipar til bónda frá Vermont
sem var búinn að vera kvæntur konu
sinni í sextíu ár. Daginn sem hún dó
sagði einhver: „Þú átt sennilega eftir,
Zeke minn, að sakna hennar,“ og hann
svaraði: „Nei, ég náði því aldrei að
fara að þykja vænt um hana.“
Norman Mailer um William Burroughs.
Hann er eins og kvenkyns
lamadýr sem hefur verið komið
að óvömm í baði.
Winston Churchill
um Charles de Gaulle.
McEnroe var jafri aðlaðandi
og venjulega sem þýðir
að hann var álíka heillandi
og dauð mús í samloku.
Blaðamaðurinn Clive James
um John McEnroe.
Persónutöfrar mannsins
em lífshættulegir. Hann syndir um
með bros á vör og svo: Kjams! Vatnið -
er blóðugt. Þú ert hauslaus!
Ritstjórinn John Barry um
fjölmiðlakonunginn Rupert Murdoch.
Sama hvert viðfangsefnið var,
Shaw lét ekki minniháttar slys eins og
fullkomna vanþekkingu aftra sér frá
því að hafa eindregna skoðun.
Roger Scruton um George Bernhard Shaw.
Því meira sem ég les hann,
þeim mun skiljanlega finnst mér
að þeir eitruðu fyrir hann.
Thomas Macaulay um Sókrates.
Wagner á sín góðu augnablik
en vonda stundarfjórðunga.
Gioachino Rossini um Richard Wagner.
Besti diskur arsins
Undarlegt með unga menn
Rúnar Gunnarsson
(Ferillinn)
Spor
Á þessum diski em lög sem vekja
upp minningar, lög sem hafa verið
með manni von úr viti; óskalög unga
fólksins, óskalög sjómanna, óskalög
sjúklinga - óskalög. Þetta er íslenskt
bítl, íslensk klassík einsog hún gerist
best. Ég er reyndar þeirrar skoðunar
að fátt eitt hafi gerst í dægurlagatónlist
sem heitið getur frá því bítlið var og
hét. Þeir em kannski ekki margir sem
em tilbúnir að skrifa uppá svo afdrátt-
arlausa yfirlýsingu, en það breytir ekki
því að það má hiklaust mæla með
Undarlegt með unga menn. Þetta er
besti diskur sem ég hef heyrt lengi -
besti diskur ársins. Og þá er það auð-
vitað endurútgáfa.
Einsog allir sem fylgst hafa með
tónlist hef ég vitaskuld vitað af Rúnari
Gunnarssyni. En ég hafði ekki áttað
mig á því hve mörg góð lög hann
samdi á stuttum ferli; „Gvend á Eyr-
inni“ að vísu og „Undarlegt með unga
Diskaspjöll
menn“, en annað frá þessum túna hef-
ur maður einhvem veginn skrifað um-
hugsunarlaust á Gunnar Þórðarson. En
þegar vel flest laga Rúnars eru komin
í einn pakka má ljóst vera að hann er
einhver besti tónlistarmaður sem við
höl'um átt. Jónatan Garðarsson fær
prís fyrir að hafa tekið þetta saman og
fer hér líklega hans besta verk, en Jón-
atan hefur verið iðinn við að annast
endurútgáfur á undangengnum árum.
Lögunum er raðað í tímaröð, með ör-
fáum undantekningum, og er það vel.
Tilfmning fæst fyrir þróuninni. Þannig
er latigur vegur frá glaðbeittri röddinni
í fyrsta laginu, „Alveg ær“ sem tekið
var upp í Ríkisútvarpinu 1966, að síð-
asta lagi Rúnars, „Við söng og gleði“
sem tekið var upp í Klúbbnum árið
1972, - napur titill í ljósi þess að sama
ár svipti Rúnar sig lífi. OIl lögin em
sungin af Rúnari utan þrjú þau síð-
ustu. Tvö þeirra em eftir Rúnar og frá
þessu sama tímabili: „Glugginn" í
flutningi Flowers og „Peningar" í
flutningi Hljóma. Ómissandi í safnið.
Hins vegar má setja spumingarmerki
við þá ákvörðun að láta síðasta lagið,
„Rúnar Gunnarsson (In Memorian)“
með GCD frá árinu 1991, fljóta með.
Það stingur óneitanlega í stúf. Ekki að
neitt sé uppá lagið að klaga, fínt lag
við texta Berglindar Gunnarsdóttur,
systur Rúnars, en það er einsog verið
sé að stela glæpnum frá hlustandan-
um: l'á að spóla eigin fortíðarlúppu
auk þess sem lagið tilheyrir öðru
skeiði í poppsögunni.
I ffóðlegum inngangi, sem Jónatan
Garðarsson skrifar, kemur fram að
Rúnar var aðeins 17 ára gamall þegar
Dátar urðu til en þar var Rúnar söngv-
ari og rytmagítarleikari. Þeir gáfu út
fjögurra laga plötu með 3 lögum eftir
Þóri Baldursson: „Alveg ær“, „Leynd-
armál“, „Kling klang" og Dátaæðið
„Þegar vel flest laga Rún-
ars eru komin í einn pakka
má Ijóst vera að hann er
einhver besti tónlistarmað-
ur sem við höfum átt.“
varð að veruleika. Útvíðar Dáta-buxur
seldust einsog heitar lummur. Rúnar
uppgötvaði að hann gat samið lög og á
næstu Dáta-plötu má finna lög eftir
hann: „Gvendur á eyrinni", „Fyrir
þig“, „Hvers vegna“ og „Konur“.
Textar eftir Þorstein Eggertsson, að
sjálfsögðu. Árið 1967 var róstusamt
og Dátar duttu uppfyrir eftir aðeins
tveggja ára tilveru. Mörgum kom á
óvart að Rúnar skyldi þá ganga til liðs
við sextett Ólafs Gauks. Eftir á að
hyggja reyndist það heillaspor í tón-
listarlegum skilningi. Sextettinn var
þrælvandað band sem flutti meðal
annars lög eftir Rúnar. Einnig gaf
hljómsveitin út plötu með lögum Odd-
geirs Kristjánssonar og má finna
nokkur þeirra á Undarlegt með unga
menn. Rúnar söng með hljómsveitinni
og færði sig af gítarnum á bassann.
Það virðist ekki hafa vafist fyrir hon-
um.
Rödd Rúnars Gunnarssonar er al-
veg einstaklega flott. Hann er á toppn-
um ásamt Vilhjálmi Vilhjálmssyni, og
kannski Agli. Svo koma Bjöggi og
Bubbi. ■