Alþýðublaðið - 10.12.1996, Blaðsíða 8

Þriðjudagur 10. desember 1996
Verð í lausasölu kr. 100 m/vsk
flHlllllílflllll
186. tölublað - 77. árgangur
■ Bókin Endurkoma Maríu var í gær tilnefnd til íslensku bókmenntaverðlaunanna
■ Tíu bækurtilnefndar
til „íslensku bók-
menntaverðlaunanna"
Skáldskap-
ur, skot-
veiði, merk-
isdagar og
heimspeki
Mál og menning gefur
út sex af tíu bókum sem
tilnefndar eru.
Síðdegis í gær var tilkynnt í
Listasafni íslands hvaða tíu bæk-
ur hlutu tilnefningar til „íslensku
bókmenntaverðlaunanna“.
í flokki fagurbókmennta voru
þessar bækur tilnefndar: íslands-
förin eftir Guðmund Andra
Thorsson (Mál og menning),
Lifsins tré eftir Böðvar Guð-
mundsson (Mál og menning), Z -
ástarsaga eftir Vigdísi Grímsdótt-
ur (Iðunn), Endurkoma Maríu
eftir Bjarna Bjarnason (Orm-
stunga) og lndíánasumar eftir
Gyrði Elíasson (Mál og menn-
ing). Fjórar fyrsttöldu bækurnar
eru skáldsögur en bók Gyrðis
hefur að geyma ljóð. Dómnefnd-
in var skipuð Baldvini Tryggva-
syni, Dagnýju Kristjánsdóttur og
Kristínu Steinsdóttur.
í flokki annarra rita voru þess-
ar bækur tilnefndar: Að hugsa á
íslensku eftir Þorstein Gylfason
(Mál og menning), Undraveröld
hafdjúpanna við ísland eftir Jör-
und Svavarsson og Pálma Dun-
gal (Mál og menning), Merkis-
dagar á mannsœvinni eftir Árna
Björnsson (Mál og menning),
Kona verður til eftir Dagnýju
Kristjánsdóttur (Bókmennta-
fræðistofnun HÍ og Háskólaút-
gáfan) og Skotveiðar í náttúru ís-
lands eftir Ólaf E. Friðriksson
(höfundur gaf út). Dómnefnd var
skipuð Hjalta Hugasyni, Sigríði
Th. Erlendsdóttur og Þorsteini
Vilhjálmssyni.
Tilkynnt verður í febrúar
hvaða tvær bækur hreppa hnoss-
ið.
„Það er verið að loka umdæm-
isskrifstofum og pósthúsum víða
um land og þessar lokanir snerta
störf tugi starfsmanna. Ennþá
liggur ekki fyrir hvort og með
hvaða hætti þeim starfsmönnum
verður boðin endurráðning og þá
hvar. Ég beindi spurningum til
Halldórs Blöndals varðandi
þennan hóp en þar var fátt um
svör,“ sagði Guðmundur Árni
- segir Bjarni Bjarnason
um tilnefningu bókar
sinnar til íslensku bók-
menntaverðlaunanna en
hann skrifar á daginn og
skúrar á kvöldin.
„Héðan í frá mun ég lesa gömlu
ævintýrabókmenntirnar sem raun-
sæisbókmenntir," segir Bjarni
Bjarnason sem er 31 árs gamall
rithöfundur en í gær var verk hans
Endurkoma Maríu tilnefnt til ís-
lensku bókmenntaverðlaunanna og
var hann að vonum ánægður með
það. Bjarni hefur áður gefið út rit-
safnið Vísland, sem innihélt ljóð,
leikþætti, ritgerðir og skáldsögu en
hann hefur fengið ritlaun úr launa-
sjóði rithöfunda síðastliðin tvö ár.
„Ég hugsa að dómnefndin vilji
leggja áherslu á að nýir höfundar
séu að koma fram á sjónarsviðið
og það er að sjálfsögðu jákvætt.
Kynslóðin á undan er þó ekki úr
sögunni þrátt fyrir að fleiri fái að
bætast við.“
Bjarni hætti í menntaskóla 19
ára gamall til að einbeita sér að
skriftum og sat þá langdvölum á
Landsbókasafninu og las og skrif-
aði. „Þeir höfðu orð á því starfs-
mennirnir að ég væri á réttri hillu í
lífinu þarna innan um bækurnar,"
segir Bjarni og glottir. „Frá því að
ég fór að vinna við skriftir hef ég
ekki unnið að neinu öðru, nema
örlítið við skúringar á kvöldin. Ég
er ekki svona sérvitur en mér hefur
einfaldlega reynst ómögulegt að
frá blautu barnsbeini að gera ann-
að en mig hefur langað til að gera
og ég hef áhuga á. Þetta er eitt-
hvað úr bernsku því þá var ég van-
ur að fara mínu fram. Um tvítugt
hafði ég búið á sextán stöðum í
alls þremur löndum og því verið í
fjölmörgum skólum. Eg var því
löngu hættur að taka nám alvar-
lega en þó að minn karakter hafi
ekki passað inn í skólakerfið hef
ég ekkert sérstaklega á móti því
sem slíku.“
Ævintýralegt flakk
Var þetta ekki skemmtilegt líf?
„Þetta flökkulíf var ævintýralegt
meðan ég var barn en ég þreyttist á
því og fluttist til afa og ömmu
þegar ég varð fjórtán ára og bjó
eftir það á eigin vegum. Én
bernskan gerði það að verkum að
ég tengist stöðum ekki auðveld-
lega en tengi mig frekar fólki og
stöðum sem ég fer til í huganum.
Stefánsson um utandagskrárum-
ræðu um málefni Pósts og síma
sem fór fram á Alþingi í lok síð-
ustu viku. „Það er verið að gera
miklar breytingar á æðstu stjórn
Pósts og síma. Þar er verið að
gera starfslokasamninga við
fjölda starfsmanna og ráða aðra
á nýjum og betri kjörum. Ég
spurði hvort von væri á enn frek-
ari breytingum á þjónustu Pósts
En ég vissi ekki nákvæmlega hvað
ég var að fara að gera þar sem ég
sat þarna á Landsbókasafninu. Það
er mikil leit á bak við þetta sem er
ágætt því að skriftirnar krefjast
þess að maður sé í stöðugu tilfinn-
ingalegu uppnámi."
Ertu einsetumaður á nútíma-
vísu ?
„Nei, alls ekki og ég get ekki
sagt um það hvernig ég vinn. Ég
þarf stöðugt að endurmeta sjálfan
og síma, sérstaklega úti á landi í
þessa veru, með þeirri óvissu og
óöryggi sem það skapar starfs-
fólki sem getur ekki snúið sér að
neinu öðru.
Guðmundur Árni sagði Hall-
dór Blöndal ekki hafa gefið nein
svör. „Staðreyndin er sú að örfá-
um vikum fyrir hlutafélagsvæð-
inguna eru þessi mál meira eða
mig. Ég hef prófað að búa með
öðru fólki bæði vinum og ástkon-
um. Mér finnst það verst við að
búa einn að ég þarf að hlæja að
sjálfum mér. En þetta er ekki
formúla því sumir þurfa þvert á
móti á Öðrum að halda til að geta
skrifað."
Pæg eða góð
En hvernig datt þér í hug að
fara að skrifa um Maríu Mey og
minna í uppnámi og starfsfólk í
óvissu og án atvinnu um áramót-
in. Það var ekki þetta sem menn
lögðu upp með þegar gera átti
Póst og síma að hlutafélagi,“
sagði Guðmundur Árni. „Það
verður að vinna að þessum breyt-
ingum í fullri sátt og samvinnu
við starfsfólk. En það er augljóst
að þessi ríkisstjórn kann það
ekki.“
endurkomu hennar?
„Ég hafði verið að skrifa ritgerð
um hugann og vitundina og útfrá
því fór ég að hugsa mikið um feg-
urðina og hvernig hún birtist. Ég
fór síðan að tengja þessa ímynd
við Maríu Mey en hún er sú and-
lega ímynd sem helst getur tengt
sál og líkama átakalaust. Hún er
mannleg þrátt fyrir guðlega eigin-
leika, hún er tilgerðar og látlaus en
heilög. Þegar Gabríel boðaði henni
fæðingu frelsarans svaraði hún
ósköp eðlilega: „Hvernig má það
vera þar sem ég hef ekki verið við
karlmann kennd.“ Svarið gefur til
kynna að hún sé ekki óupplýst um
náttúru mannsins þrátt fyrir að hún
sé heilög. Ég fór líka að velta fyrir
mér tímahugtakinu. Hvenær hefst
nútíminn, er það þegar við fæð-
umst eða foreldrar okkar eða hófst
hann fyrir tvöþúsund árum? En
hvernig myndi okkar tími bregðast
við svo mikilu trúatrausti og sak-
leysi. Síðast en ekki síst er hægt að
spyrja sig hvort María hafi verið
saklaus af því að hún var undirgef-
in Guði eða af því að hún var góð
manneskja. Hefði hún til dæmis átt
þess kost að segja við Guð: „-
Heyrðu þetta er ákaflega mikil
upphefð en ég var eiginlega búin
að gera önnur plön varðandi fram-
tíðina." Er maðurinn frjáls gagn-
vart Guði?
Stöðugt limbó
Ertu trúaður?
„Það var ekki trúarleit sem rak
mig út í að skrifa bókina þótt að
leitin eftir einhverju til að trúa og
treysta í viðsjárverðum heimi sé
alltaf áleitin því til þess að ástin
gangi upp þarf að vera trú. Fólk
þarf að geta gefist einhverju á
vald. Ég er sjálfur ófermdur og er
ekki félagi í neinum trúarsamtök-
um eða neinum samtökum yfirhöf-
uð. Algert trúleysi er trúarbrögð í
sjálfu sér og gefa sér að alheimur-
inn sé ekki lifandi afl og ég get
ekki skrifað undir það afþví ég veit
ekkert um það. Ég er því í algeru
limbói þarna á milli.“
Þekkirðu eitthvað heilagt fólk?
„Ég þekki ekkert óheilagt fólk.“
Nú gafstu sjálfur út síðustu bók
þína. Var erfitt að fá forleggjara
núna ?
„Ég var búinn að sætta mig við
að gefa verkið út sjáfur enda var
ég búinn að ganga á milli forleggj-
ara með handritið ansi lengi þegar
ég rambaði á þetta forlag, Orm-
stungu, en það hefur verið vaxandi
undanfarið og er vönduð bókaút-
gáfa.“
Hvernig líst þér á það sem er að
gerast í bókmenntaheiminum?
„Mér líst ágætlega á það. Það er
mikið að gerast og það er kannski
helsta einkenni þeirrar kynslóðar
sem er að koma fram núna, hvað
hún er í raun sundurlaus. Hver
syngur með sínu nefi og hefur sín-
ar hugsjónir og hugmyndir."
Er þannig einstaklingshyggja
frjórri en formbyltingarskólar að
þínu mati?
„Höfundar verða að gera það
upp við sig sjálfa. Ef þá vantar
hugmyndalegt streymi leita þeir
eftir því við aðra. Þeir sem vilja
vera einir eiga auðveldara með það
í dag en fyrr á tímum því í nútfma-
þjóðfélagi er mönnum vel kleift að
vera út af fyrir sig en fylgjast samt
vel með því sem er að gerast.“
■ Utandagskrárumræða um lokun póststöðva
Málefni Pósts og síma f uppnámi
- segir Guðmundur Árni Stefánsson. Tugir starfsmanna missa atvinnu.