Alþýðublaðið - 08.01.1997, Blaðsíða 5

MtÐVIKUDAGUR 8. JANUAR 1997
AUMXJBLMX)
■ Kolbrún Bergþórsdóttir hitti Bryndísi Hlöðversdóttur, þingmann Alþýðubandalagsins,
og spjallaði við hana um nýársávarp forsætisráðherra, störf ríkisstjórnarinnar, verkalýðs-
hreyfinguna, Alþýðubandalagið, sameiningarmálin og sitthvað fleira
Verðum að standa vörð
um verkalýðshreyfinguna
Ég hitti Bryndísi Hlöðversdóttur
tveimur dögum eftir að Davíð Odds-
son, forsætisráðherra, flutti umdeilt
áramótaávarp sitt til þjóðarinnar. Það
lá því beinast við að spyija hana álits
á ávarpinu og hinum ofur bjartsýna
boðskap þess. Bryndís lá ekki á skoð-
un sinni:
„í þessu ávarpi lagði forsætisráð-
herra sig allan fram við að sannfæra
þjóðina um að allt sé á annan veg en
það raunverulega er. Forsætisráðherra
er greinilega að fjarlægjast fólkið í
landinu. Hann talar yfn þjóðinni í stað
þess að tala við hana. Fyrr eða síðar
hlýtur það að koma niður á fylgi Sjálf-
stæðisflokksins. Ég veit að fjölmörg-
um ofbauð þetta ávarp, enda er sú
glansmynd sem forsætisráðherra dró
upp mjög fjarri þeim raunveruleika
sem við búum við í dag.“
Nú er gjaman talað um þessa ríkis-
stjórn sem aðgerðarlitla og mein-
lausa.
„f mínum huga er hún alls ekki
meinlaus. Hún hefur farið út í aðgerðir
á vinnumarkaði sem eru mjög alvar-
legar. Sú vinnulöggjöf sem ríkisstjóm-
in setti í fyrravor á eftir að veikja
verkalýðshreyfmguna mjög. Auk þess
felst í henni áróðurslegt niðurbrot þar
sem vilji verkalýðshreyfmgarinnar er
markvisst hundsaður. Þetta gerist í
kjölfar þess að verkalýðshreyfingin
hefur haft veg og vanda að því að
koma hér á þjóðarsátt sem leiddi til
stöðugleika í efnahagsmálum. Ég held
að viðræður í komandi kjarasamning-
um muni skipta miklu máli íyrir fram-
tíð verkalýðshreyfingarinnar, það
hvemig hún mótar kröfugerð sína og
tekst að standa vörð um hana. Niður-
staðan mun segja til um raunverulegan
styrk hennar.
En ríkisstjómin hefur beitt sér fyrir
fleiri slæmum aðgerðum. Hún hefur
gengið mjög langt í þvf að feila skatt-
byrði af fyrirtækjum yfir á einstak-
lingana undir því yfirskini að verið sé
að byggja upp atvinnulífið. Á sama
tíma hafa skuldir heimilanna aukist.
Ég hef ekki trú á að hægt sé að byggja
upp heilbrigt þjóðfélag eða atvinnulíf í
landi þar sem fjölskyldur em að sli-
gast undan skattbyrði og skuldasöfn-
un.
Rfkisstjómin er ekki skaðiaus. Hún
er þunglamaleg og virkar sem kyrr-
stöðustjóm, en aðgerðir hennar marg-
ar hveijar em stórvarasamar."
Þegar vösk kvenréttindakona eins
og þú horfir á ríkisstjómina þá hlýtur
þú að sjá hana sem karlaklúbb. Þar er
ein kona og hún virðist eiga ansi erf-
itt.
„Þegar verið er að deila út valda-
póstum í pólitíkinni þá koma hin eig-
inlegu viðhorf fram í dagsljósið. Eg
held að það hafi gerst þama. Allir vita
að ríkisstjómarflokkamir eiga úrval af
ágætum og reynsluríkum konum en
það er eins og þær komi varia til
greina í ráðherraembætti. Það er engu
líkara en jafnréttisbaráttan hafi engu
skilað.
Hvað varðar Ingibjörgu Pálmadótt-
ur þá hefur hún vissulega átt mjög erf-
iða tíma. Hún tekur að sér mjög erfitt
ráðuneyti og hefur oft verið ein til
svara á þinginu.“
Finnst þér kannski að samráðherr-
ar hennar komi fram við hana með
votti af Ktilsvirðingu ?
„Ég vil fremur orða það þannig að
mér hefur oft þótt skorta á að þeir
sýndu henni stuðning í erfiðri stöðu.“
Af hverju eruð þið allaballar svo
málglaðir á þingi? Nokkrir þingmenn
Alþýðubandalagsins virðast geta
haldið rœður jafnvel sólarhringum
saman.
„Ætli við höfum ekki bara svona
mikið að segja. En við emm nú ekki
alltaf að, það fmnast miklir ræðumenn
í öllum flokkum þótt ekki fari alltaf
saman magn og gæði í ræðum."
En hefur Alþýðubandalagið ein-
hverju hlutverki að gegna sem flokkur.
Er þetta ekki bara staðnaður kreddu-
flokkur?
„Ég hefði aldrei gengið til liðs við
dauðan kredduflokk. Það sem gerir að
verkum að Alþýðubandalagið er sá
stjórnmálaflokkur sem stendur næst
mínu hjarta, em sterk tengsl flokksins
við verkalýðshreyfmguna. Ég held að
það sé mjög mikilvægt að þeir sem
vilja kenna sig við jafnaðarstefnu geri
sér grein fyrir mikilvægi þeirra sjónar-
miða sem verkalýðshreyfingin stendur
fyrir. Menn geta síðan deilt um það
hvemig hún hefur rækt hlutverk sitt,
en þjóðfélag án verkalýðshreyfmgar
sem hefur góð tengsl við stjómmála-
lífið er slæmt þjóðfélag. Þá hefur Al-
þýðubandalagið alltaf staðið vörð um
menntakerfið og félagslegar umbætur
og störf ráðherra flokksins hafa borið
þess merki. Þetta er það svið í stjóm-
málum sem verður að manna og þar
hefur Alþýðubandalagið staðið sig
vel.“
Eiga Alþýðubandalag og Alþýðu-
flokkur samleið?
„Ég tel að það besta sem Alþýðu-
flokkur og Alþýðubandalag geti gert
til að tryggja framgang sjónarmiða
sinna sé að vinna saman. Það er það
eina sem gæti ógnað veldi Sjálfstæðis-
flokksins. Veldi þess flokks er orðið
skelfilegt, sérstaklega með tilliti til
innihaldsleysis sem einkennir mál-
flutninginn. Og það er blóðugt að
horfa upp á að, Álþýðubandalag og
Alþýðuflokkur, þeir flokkar sem
skyldastir em hvor öðmm skuli hafa
eytt svo mikilli orku í að beijast inn-
byrðis. Gott og vel, þeir hafa stundum
verið ósammála í því sem sumir vilja
kalla gmndvallarmál, en svo má deila
endalaust um hvort það séu raunveru-
leg grundvallarmál. Ég er sannfærð
um að þessir flokkar búa að sömu
grundvallarhugsjónum og þess vegna
eiga þeir samleið. Ég er þess einnig
fullviss að nú muni draga vemlega til
Forsætisráðherra
er greinilega að fjarlægj-
ast fólkið í landinu.
Hann talar yfir þjóðinni
f stað þess að tala
við hana.
tíðinda í sameiningarmálum. Jón
Baldvin hefur lýst því yfir að Við-
reisnardraumurinn sé búinn. Það er
stór yfirlýsing frá fyrrverandi for-
manni Alþýðuflokksins og eins mikl-
um áhrifamanni í stjómmálum og Jón
Baldvin Hannibalsson er. Viðreisnar-
draumurinn hefur oft komið í veg fyrir
að kratar hafi horft til samstarfs við
flokka á vinstri væng. Önnur teikn em
á lofti sem bera vott um breytt við-
horf, svosem stofnun Regnhlífasam-
taka hjá ungliðum, og árás ríkisstjóm-
arinnar á verkalýðshreyfingu hlýtur að
kalla á þörf fyrir pólitískt mótvægi við
þau öfl sem nú em í ríkisstjóm."
Og hefur Kvennalistinn hlutverki að
gegna ísameiningarumræðunni?
„Að sjálfsögðu. Ég hef aldrei efast
um að Kvennalistinn sé félagshyggju-
flokkur og hjörtu mín og þeirra slá svo
sannarlega í takt hvað varðar réttinda-
mál kvenna, en þau sjónarmið er
nauðsynlegt að efla hjá hefðbundnu
stjómmálaflokkunum. Ég hef hins
vegar alltaf efast um tilgang þess að
bjóða fram stjómmálaafl sem bundið
er ákveðnu kynferði. Ef konur eiga að
ná raunverulegum árangri í jafnréttis-
málum verða þær að beijast við karla
á jafnréttisgmndvelli innan sem utan
flokkanna. Við getum ekki komið
okkur undan því að taka þann slag.“
Nú verður ekki annað ráðið af
skoðanakönnunutn en að stór, sameig-
inlegur jafnaðarmannaflokkur eigi
ekki nœgilegan hljómgrunn meðal
ungsfólks.
„Það er nokk sama hvert litið er,
unga kynslóðin hefur orðið hvað harð-
ast úti í aðgerðum ríkisstjómarinnar.
Hún hefur farið illa út úr jaðarskött-
um, er með svívirðilega háa endur-
greiðslubyrði af námslánum og svo
mætti lengi telja. Ég skil ekki hvað
það er sem gerir að verkum að þessi
kynslóð sér von í Sjálfstæðisflokkn-
um. Það má vera að þetta snúist að
einhveiju leyti um áróðursaðferð. Fólk
vill vera með í vinningsliðinu. Þessi
niðurstaða þarf ekki að vera vísbend-
ing um varanlegt ástand en hún er
merkileg."
Hefurðu kynnst mörgum stjórn-
málamönnum sem þér finnst vera
hentistefhustjómmálamenn ?
, Já, þeir era til.“
Er skortur á hugsjónum í þessu
starfi eða er kannski auðvelt að missa
sjónar á þeim?
„Það er mjög auðvelt að missa sjón-
ar á þeim. Raunveruleiki stjómmál-
anna er svo stór og þegar á hólminn er
komið er svo margt sem getur leitt
fólk af vegi hugsjónarinnar. En hug-
sjón þín og sannfæring er einasta leið-
arljósið sem þú getur lifað við. Og ég
held að þorri stjórnmálamanna hafi
málstað sem þeir leitast við að koma í
framkvæmd.“
Og þinn málstaður?
„Minn? Ég vona að hann hafi kom-
ið fram í þessu spjalli. Hann snýst um
mikilvægi þess að tryggja öllum ein-
staklingum jafhrétti, félagslegt öryggi
og þjóðfélagslegt réttlæti. En þessi
sjónarmið sjást ekki í störfum núver-
andi ríkisstjómar."
Gœtirðu hugsað þér að hcetta af-
skiptum af stjómmálum strax á morg-
un?
„Nei, ekki á morgun. En einn góðan
veðurdag mun ég hætta afskiptum af
stjómmálum. Ég ætla að minnsta kosti
að vona að ég eigi eftir að bera þá
gæfu að víkja áður en ég hætti að hafa
eitthvað að segja.“
En þú myndir líklega helst vilja
hafa verið bceði formaður Alþýðu-
bandalagsins og ráðherra áður en að
því kemur.
„Ég hef engin áform um forystu-
hlutverk í flokknum en ég ætla að
vinna honum vel. Eigum við ekki að
orða það þannig að mér finnst ég eiga
mörgu ólokið í pólitík, enda ómögu-
legt að spá um sviðsmyndina á vinstri
væng íslenskra stjómmála á næstu ár-
um, sé atburðarás síðasta árs höfð í
huga.“ ■
Eg held að viðræður í komandi kjarasamningum
muni skipta miklu máli fyrir framtíð verkalýðshreyf-
ingarinnar, það hvernig hún mótar kröfugerð sína
og tekst að standa vörð um hana. Niðurstaðan mun
segja tii um raunverulegan styrk hennar.