Alþýðublaðið - 10.01.1997, Page 1

r
■ Fínasta nefnd Islands hefur ákveðið dagsetningu hátíðarhalda um aldamótin
Átta milljónir í undirbúning
á þessu ári
- segir Júlíus Hafstein fram-
kvæmdastjóri Kristnihátíðar-
nefndarinnar en hana skipa:
Ólafur Ragnar Grímsson, Dav-
íð Oddsson, Ólafur G. Einars-
son, Haraldur Henrýsson og
Ólafur Skúlason biskup.
„Ég er kominn í hálft starf við
undirbúning og reikna með því að
fara á fúllt á miðju þessu ári. Gert
er ráð fyrir að fjárhagsáætlun vegna
hátíðahardanna á þessu ári verði
uppá átta milljónir króna,“ segir
Júlíus Hafstein framkvæmdastjóri
Kristnihátíðarnefndarinnar í samtali
við Alþýðublaðið. Að sögn Júlíusar
er ýmis kostnaður þar inní svo sem
■ Verkalýðsleiðtogar líta á
tilboð um þriggja pró-
senta launahækkun sem
hreina og klára móðgun
Nú hafa
samkeppni um merki hátíðarhald-
anna, útgáfa kynningarbæklings
fyrir ferðaþjónustu, útgáfa náms-
efnis fyrir skóla auk skrifstofu-
kostnaðar og launa Júlíusar sem
hann vildi ekki gefa upp hver væru
á þessu stigi málsins.
„Nefndin er ekki af verri endan-
um og það er mjög ánægjulegt að fá
að starfa með þessum forsvars-
mönnum þjóðarinnar að jafn
skemmtilegu verkefni og þýðinga-
miklu,“ segir Júlíus en ásamt hon-
um sitja í nefndinni: Ólafur Ragnar
Grímsson forseti Islands, Davíð
Oddsson forsætisráðherra, Ólafur
G. Einarsson forseti alþingis, Har-
aldur Henrýsson forseti hæstaréttar
og Ólafur Skúlason biskup sem
jafnframt er formaður.
Búið er að ákveða hvenær hátíð-
arhöldin verða: 30. júní, 1. júlí og
2. júlí. en það er á svipuðum tíma
ársins og stóra ákvörðunin um
kristnihald á Islandi var tekin þegar
hið forna alþingi stóð. Júlfus vildi
ekki kannast við sögusagnir þess
efnis að nefndin hefði verið búin að
taka ákvörðun um að hátíðarhöldin
yrðu haldin viku fyrr en komist að
þeir geng-
iö of angt
- segir Ragna Bergmann hjá
Framsókn. Kristján Gunnarsson:
„Þeir sem halda að hægt sé að lifa
á 55 þúsundum hér á landi eru
haldnir ranghugmyndum."
,Æðstu menn þjóðfélagsins hækkuðu
sig um heil mánaðarlaun í fyrra og
fannst það í góðu lagi. Þegar við krefj-
umst þess að fá eitthvað í áttina við það
sem þeir fengu til viðbótar við launin sín
þá segja þeir að þjóðfélagið fari um
koll? Eg held að fólk þoli ekki við öllu
lengur," segir Ragna Bergmann formað-
ur verkakvennafélagsins Framsóknar í
samtali við Alþýðublaðið.
Hljóðið í þeim verkalýðsleiðtogum
sem blaðið hafði samband við í gær voru
öll á eina lund: Tilboð VSÍ um 3 pró-
senta launahækkun þykir nánast hlægi-
legt. Ragna segir fólk fleyta sér ífá degi
til dags og safni skuldum. „Nú held ég
að þeir hafi gengið of langt."
Kristján Gunnarsson formaður Verka-
lýðs- og sjómannafélags Keflavíkur seg-
ir kröfur settar á 70 þúsund króna lág-
markslaun og ekki sé mikil ánægja með
það innan sinna vébanda - menn vildu
setja markið ofar. „Ég var ekki sendur af
stað á efúr einhverjum þremur prósent-
um. Þrátt fyrir að þessar tölur séu stórar í
prósentum eru þær ekki háar í krónum
talið, varla hálfdrættingar á við þing-
menn og ráðherra sem sóttu sér 60 þús-
und króna hækkun á mánuði fyrir
skömmu. Það er alveg ljóst að launin
þurfa að hækka verulega og þeir sem
halda að það gangi að vera hér með
þjóðfélag með kauptaxta uppá einhver
52 þúsund eru haldnir verulegum rang-
hugmyndum um hvað kostar að lifa hér
á landi.“
Eiríkur Stefánsson formaður verka-
lýðs- og sjómannafélags Fáskrúðsfjarðar
hafði þetta að segja: „Á sama tíma og
þingmenn taka sér launahækkanir, glott-
andi framan í lýðinn, segja þeir: Þið
megið ekki riðla efnahagsstefnunni með
því að fara fram á óraunhæfar launa-
hækkanir! Fólk veit að það á inni hækk-
anir uppá miklu meira en þijú prósent og
víst sama hvort það drepst í dag eða eftir
mánuð eða ár. Fólk er alveg að kikna."
■ Ellilífeyrisþegum á eftir að fjölga um 70%
Verða 50 þúsund á árinu 2030
-Fáir skilja orðið lög og reglur
um lífeyristryggingar
Samkvæmt framreikningi um
mannfjölda á íslandi 67 ára og eldri til
ársins 2030 mun fjölga um 70% í
þeim hópi á þessu tímabili. íslending-
ar eru nú yngstir þjóða á Norðurlönd-
um en árið 2030 verða ellilífeyrisþeg-
ar meira en helmingi fleiri en í dag.
Þetta kemur fram í Staðtölum al-
mannatrygginga sem Tryggingastofn-
un ríkisins hefur gefið út. Þar er minnt
á að það konii fljótlega að því að það
þurfi að undirbúa þessa framtíð. Út-
gjöld lífeyristrygginga aukast ár frá ári
og aukinn fjöldi ellilífeyrisþega oft
nefndur í því sambandi. Árið 1995
voru greiddir tíu og hálfur milljarðar
króna í ellilífeyri. Það er 61,8% af
heildargreiðslum lífeyristrygginga það
ár.
Þegar bomar eru saman tölur um
lífeyrisgreiðslur árið 1994 og 1995
kemur í ljós að á sama tíma og heild-
arfjárhæð ellih'feyris og tengdra bóta
hefur hækkað um 5% hafa útgjöld
vegna örorkubóta hækkað um tæp
10%. í Staðtölum segir ljóst að félags-
legar ástæður skýra hluta hins aukna
fjölda örorkulífeyrisþega hér á landi.
Spyrja megi hvort hér sé dulbúið at-
vinnuleysi á ferðinni.
í ritinu kemur fram að það eru ekki
eingöngu lífeyrisgreiðslur sem færast í
vöxt. Skilnaðartíðni hér á landi sé um
40%. Meðlagsgreiðslur aukist stöðugt
og yfir 10 þúsund einstaklingar fái
greidd meðlög með börnum sínum.
Orðrétt segir:
„Svonefndir málamyndaskilnaðir
gera það að verkum að fólk fær hærri
greiðslur vegna bama sinna en for-
eldrar sem em giftir eða í sambúð.
Sumir kalla þetta sjálfsbjargarviðleitni
og að „kerfið" bjóði upp á þetta. Þetta
er að mörgu leyú rétt og er út af fyrir
sig áhyggjuefrii. Flestir geta þó verið
sammála um að slíkt bitnar harðast á
þeim sem með réttu eiga tilkall til
greiðslna sem ætlaðar em einstæðum
foreldmm, en það em oft á tíðum þeir
sem minnst mega sín í þjóðfélaginu."
Þá segir að lífeyriskerfi okkar sé
margslungið og reglur verði sífellt
flóknari. Stöðugt sé stagað og stoppað
í gildandi lög og reglugerðir og svo sé
komið að fáir skilji eða þekkja þær
reglur sem í gildi séu á hveijum tíma.
Menn eigi því í erfiðleikum með að
standa vörð um réttindi sín. Slíkt sé í
andstöðu við réttarvitund almennings
og úrbóta því þörf.
Ólafur Ragnar Grímsson forseti.
Davíð Oddsson forsætisráðherra.
Ólafur G. Einarsson forseti alþing-
is. Haraldur Henrýsson forseti
hæstaréttar. Ólafur Skúlason bisk-
up.
því síðar að þá er lögskipaður kosn-
ingadagur til embættis forseta Is-
lands. „Nei, það hefur ekkert komið
inní þessa umræðu. Ekki í nefnd-
inni og ekki hjá mér. Ef eitthvað
þarf að gera í því þá hlýtur þessi
ágæta nefnd að taka það að sér.
Þetta er nú æðsta stjóm ríkisins."
Að sögn Júlíusar hefur verið
skipuð nefnd á vegum forsætisráð-
herra til að fara yfir samgöngumál.
„Einmitt til að fara yfir samgöngur
Júlíus Hafstein: Nefndin er ekki af verri endanum og það er mjög ánægju-
legt að fá að starfa með þessum forsvarsmönnum þjóðarinnar.
og aðstæður á Þingvöllum með
hliðsjón af stórum hátíðarhöldum á
Þingvöllum. í þeirri nefnd sitja
vegamálastjóri, lögreglustjóri og
fulltrúi þingvallanefndar. Svo það
er búið að vera í vinnslu í rúmt
hálft ár og ég geri ráð fyrir því að
það komi tillögur fram um hvað
þurfi að bæta til að óhöpp hendi
ekki aftur hvað varðar umferðar-
öngþveiti. Svo menn em með það í
huga enda er algjört grundvallarat-
riði að það sé í lagi,“ segir Júlíus
Hafstein.
I Þingflokkur
jafnaðarmanna
Fagnar
Grósku
„Þingflokkur jafnaðurinanna
fagnar því frumkvæði sem
ungt fólk sem vill
vinna á grundvelli
jafnaðarstefnu sýnir
með stofnun Grósku
samtaka jafnaðar-
manna,“ segir í ályktun
sem Þingflokkur jafnaðarmanna
samþykkti á fundi sínum þann
9.janúar. „Með þessu frumkvæði er
fólkið sem kemur meðal annars úr
ungliðahreyfingum stjórnmála-
flokka að sýna viðhorf sem þau ætl-
ast til að verði öðrum til eftir-
breytni. Þingflokkurinn lýsir stuðn-
ingi sínum við baráttu þessara nýju
samtaka fyrir eflingu jafnaðarstefn-
unnar á lslandi.“
Vigdís Finnbogadóttir fyrrverandi
leikhússtjóri Leikfélags Reykjavík-
ur, Auður Laxness og Þórhildur
Þorleifsdóttir borgarleikhússtjóri
og Sigurður Karisson formaður
leikhúsráðs.
■ Afmælishátíð í
Borgarleikhúsinu
um helgina
Leikfélag-
iö hundr-
að ára
Elsta menningarfélag Reykjavíkur-
borgar, Leikfélag Reykjavíkur, verður
hundrað ára um helgina og heldur upp
á afmæli sitt með margvíslegum hætú.
í gærkvöldi var frumsýnt leikritið
Dómínó eftir Jökul Jakobsson og á
laugardag verður frumsýnt nýtt ís-
lenskt leikverk eftir Karl Ágúst Úlfs-
son sem nefnist Fagra Veröld. Titill-
inn er sóttur í nafn einnar frægustu
ljóðabókar Reykjavíkurskáldsins
Tómasar Guðmundssonar. Á sunnu-
daginn verður svo afmælisdagskrá
fyrir gesti leikfélagsins og hefst hún
klukkan sex.
Leikfélag Reykjavíkur var formlega
stofnað þann 11. janúar árið 1897. Fé-
lagið, sem varð til við samruna
tveggja leikflokka sem höfðu haldið
uppi starfsemi í Góðtemplarahúsinu
annars vegar og Fjalakettinum hins-
vegar, hafði ffá upphafi aðsetur í Iðn-
aðarmannahúsinu, (Gamla Iðnó) en
bygging þess varð helsti hvatinn að
stofnun leikfélagsins. Árið 1963 urðu
þáttaskil í sögu leikhússins en þá var
skipað leikhúsráð og ráðinn sérstakur
leikhússtjóri og ári síðan súirfaði hóp-
ur fastráðinna leikara við húsið. Árið
1989 rættist gamall draumur leikfé-
lagsmanna og annars leikhúsáhuga-
fólks þegar Borgarleikhúsið var opnað
með pompi og pragt.