Alþýðublaðið - 10.01.1997, Blaðsíða 2

2
ALPÝÐUBLAÐ0
FÖSTUDAGUR 10. JANÚAR 1997
s k o ð a n
MMUBIIDID
21237. tölublað
Hverfisgötu 8 -10 Reykjavik Sími 562 5566
Útgefandi Alprent
Ritstjóri Sæmundur Guövinsson
Fréttastjóri Jakob Bjarnar Grétarsson
Auglýsingastjóri Ámundi Ámundason
Úmbrot Gagarín ehf.
Prentun ísafoldarprentsmiðjan hf.
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing
Sími 562 5566
Fax 562 9244
Tölvupóstur alprent@itn.is
Áskriftarverö kr. 1.500 m/vsk á mánuði.
Verð i lausasölu kr. 100 m/vsk
Kaupið í dag og
borgið seinna
Flugleiðir hafa sent frá sér frétt þess efnis að handhafar Visa og
Euro greiðslukorta geti nú keypt sé ferð með Flugleiðum og
dreift greiðslunni á tvö ár án þess að borga nokkuð inn á ferðina.
Fyrsta afborgun getur komið til greiðslu sex vikum eftir að geng-
ið hefur verið frá kaupum. Þessi nýjung kallast ferðalán Flugleiða
og ekki að efa að nú muni margir hugsa sér til hreyfings uppá
krít. Flugleiðir feta hér í fótspor fjölmargra fyrirtækja sem bjóða
handhöfum krítarkorta vömr og þjónustu með afborgunum allt til
þriggja ára. Alls konar kostaboðum af því tagi er haldið linnu-
laust að þjóðinni. Kaupið í dag og borgið seinna. Víst hefur þetta
létt mörgum róðurinn í lífsbaráttunni og fólk á að geta haft yfir-
sýn yfir útgjöld sín fram í tímann. Hitt er engu að síður ljóst að
fjöldi fólks kann ekki fótum sínum forráð í þessum fmmskógi
gylliboða um kaup upp á krít. Skuldasöfnun heimilanna hefur
vaxið hröðum skrefum og sér ekki fyrir endann á þeirri óheilla-
þróun. Að hluta til má rekja þessa skuldasöfnun til versnandi fjár-
hagsstöðu heimilanna vegna lágra launa og atvinnuleysis, sem og
vegna þess að skuldir heimilanna em verðtryggðar. Þegar kartöfl-
ur hækka í verði hækka skuldir heimilanna um tugi eða hundmð
milljóna.
Þetta segir þó bara hálfa söguna um ástæður þess hve skuldir
heimila í landinu vaxa geigvænlega. Margt fólk með góðar tekjur
er í botnlausu skuldabasli. Á síðasta ári var opnuð ráðgjafastofa
fyrir skuldara. Fyrstu 317 viðskiptamenn stofunnar reyndust
skulda samtals tvo milljarða króna. Að meðaltali vom vanskil um
ein og hálf milljón króna en meðaltekjur á mánuði tæplega 150
þúsund krónur. Aðstæður fólks em að sjálfsögðu mismunandi en
það fer ekki milli mála að alltof margir eyða langt um efni fram.
Mestanpart ræður þar eftirsókn eftir vindi. Peningum er sóað í fá-
nýtan hégóma og síðan þegar allt er komið í óefni eiga aðrir og
þá helst hið opinbera og bankastofnanir að greiða úr flækjunni.
Nú er ekki lengur hægt að láta verðbólgu greiða niður skuldir og
enn síður hægt að bæta á sig vinnu í það óendanlega til að eiga
fyrir afborgunum lána.
Þú kemur
s
Eg skrapp í síðbúið afmæliskaffi til
gamallar vinkonu minnar um dag-
inn. Hún varð 83 ára skömmu íyrir jól
og bauð mér þá í kaffi og meðþví, en
ég komst ekki sökum anna. En nú var
ég sestur inn í stofu hjá henni og
skoðaði fjölskyldumyndirnar á
kommóðunni meðan hún var að hella
upp á kaffið og taka til kökur. Ég
heyrði óljóst til hennar úr eldhúsinu
þar sem hún var að tala um að það
hefðu komið mun færri gestir í afmæl-
isboðið en hún hefði vænst. Það hefði
enginn tíma til neins fyrir jólin þótt
fólk væri á eilífu spani ffá morgni til
miðnættis. Svo kom hún inn í stofu
með ijúkandi kaffi og fat með ýmsum
brauðsortum. Afsakaði hvað þetta
væri ómerkilegt en það litu fáir inn og
sjálf væri hún ósköp nægjusöm til
fæðunnar.
Kaffiborð J
HSæmundur
Guðvinsson
skrifar
Ég sat í gamla bólstraða sófanum
en vinkona mín í horninu til hliðar.
Hún spurði um mína hagi og var hissa
á því að ég skyldi enn vera að skrifa í
blöð. Það væri ekki margt í blöðunum
sem hún hefði áhuga á. Helst að hún
læsi minningargreinamar í Moggan-
um. Skelfilegt hvað krabbinn tæki
margt fólk á besta aldri. Annars væri
þetta mest ómerkilegt þvaður sem
blöðin prentuðu og ekki væri það
burðugra sem útvarp og sjónvarp
hefðu uppá að bjóða. Samt væri margt
gott í Utvarp Reykjavík. Einnig hefði
verið gaman að sjá þáttinn um Her-
mann í Sjónvarpinu. Manstu ekki eftir
Hermanni? Ég sagðist muna óljóst eft-
ir honum. En þú manst þó eftir Ólaft
Thors? Já, ég kvaðst hafa séð hann og
hlustað á hann í æsku þegar útvarpað
var umræðum frá Alþingi.
Nú komst mín á flug og fór að riíja
upp gamla daga meðan það vom al-
vörumenn í pólitíkinni, eins og hún
komst að orði. Það hefði sópað að
Hermanni, hvar sem hann fór. Einar
Olgeirsson hefði verið flugmælskur
kommúnisti og afskaplega skömmótt-
ur. Oft hefðu þeir rifíst heiftarlega út
af pólitík, hann og Ólafur Thors. Hún
mundi ekki betur en Ólafur hefði eitt
sinn lostið Einar kinnhesti á Alþingi
við útvarpsumræður. Jónas frá Hriflu
hefði verið einkennilegur maður. Einu
sinni hefði hún leitað liðsinnis Jónasar
þegar hún stóð uppi atvinnulaus. Jón-
as hefði hlustað á hana án svipbrigða
og engu svarað erindinu. Skömmu
síðar hefði hún fengið boð um vinnu
við saumaskap og þakkaði það Jónasi.
Og svo var það Hannibal. Alveg ein-
stakur maður hann Hannibal. Mikið
glæsimenni og mikill kjarkmaður.
þessu að...
Hún mundi ekki betur en Óiafur
hefði eitt sinn lostið Einar kinnhesti á Alþingi
við útvarpsumræður.
Skjótur til svara og skjótur til verka.
Svona hélt hún áfram að ræða um
liðna stjórnmálaforingja fram og til
baka. Ég skaut inn orði og orði og
þótti þetta skemmtileg ræða. Eftir að
hún hafði staðið yfir lengi reyndi ég
að færa talið nær nútímanum, en það
bar lítinn árangur. Sú gamla sagðist
ekki lengur nenna að fylgjast með pól-
itík. Mér skildist að fátt væri orðið um
skörunga á þeim vettvangi. Hún sagði
að það þýddi ekkert að tala við böm
sín eða bamaböm um stjómmál. Þau
hefðu engan áhuga á þeim og þekktu
ekki haus né hala á þessum gömlu for-
ingjum. Sonarsonur hennar væri há-
skólanemi á þrítugsaldri en hann vissi
ekkert um stjómmálamenn fyrri tíma.
Hún kvaðst ekki vita hvað þessu unga
fólki væri eiginlega kennt í dag. Alla
vega lærði það ekkert um sögu lands
og þjóðar síðustu áratugina. Eftir að
hafa dmkkið meira kaffi og étið meira
af kökum en ég hafði lyst á fór ég að
tygja mig. Sú gamla þakkaði mér mik-
ið fyrir komuna og bað mér blessunar
um ókomna framtíð. Um leið og við
kvöddumst sagði hún eitthvað á þessa
leið:
-Mikið þætti mér vænt um ef þú
vildir koma því á framfæri í blöðunum
að það þarf að sýna fleiri myndir í
Sjónvarpinu eins og þessa mynd um
Hermann. Það hljóta.að vera til fiimur
með Jónasi frá Jblriflu, Ql^íi, Thgrs,
Stefáni Jóþann, Eysteini, Hannibál og
Bjama, svo ég nefni bara nokkra, Það
væri svo gaman fyrir okkur gamla
fólkið að sjá þætti um þessa menn og
ég held að það veiti ekki af að ifæða
unga fólkið um söguna. Og svo mætti
sýna þætti um skáldin okkar, Davíð,
Tómas, Snorra og marga fleiri. Þú
kemur þessu nú að við tækifæri. ■
n
a II e r
Spamaður er upphaf auðs segir máltækið. Á sínum tíma þegar
óðaverðbólga lék lausum hala snerist þessi málsháttur upp í and-
hverfu sína. Það er engu líkara en stór hópur landsmanna hafi
ekki áttað sig á því að sá tími er liðinn og í dag borgar sig að
spara. En hvatningar um spamað virðast mega sín lítið gegn sí-
bylju auglýsinga þar sem hvatt er til aukinnar eyðslu og skulda-
söfnunar. Kaupið þetta og kaupið hitt strax í dag. Hafið engar
áhyggjur þótt þið eigið ekki fyrir þessu. Bara setja það á rað-
greiðslur, boðgreiðslur eða skuldabréf. Lítt er verið að flagga
vöxtum eða öðmm kostnaði sem fylgja því að kaupa uppá krít.
Og bankastofnanir keppast meira að segja um að bjóða skólafólki
krítarkort svo það geti tekið þátt í skuldakapphlaupinu. Þau þurfa
bara að koma með uppáskrifaðan víxil að heiman svo skuldin fá-
ist ömgglega greidd hafi kortið verið ofnotað. Td þessa hafa skól-
amir lítið sem ekkert gert til að kenna nemendum undirstöðuat-
riði varðandi fjármál einstaklinga og heimila. Rannveig Guð-
mundsdóttir alþingismaður vakti athygli á nauðsyn þess að taka
upp slíka fræðslu meðan hún gengdi embætti félagsmálaráðherra.
Því miður hefur þess ekki orðið vart að kennsla þeirra fræða hafi
verið tekin upp. Skuldastaða heimilanna sýnir að ekki er vanþörf
á ijármálafræðslu fyrir alla þjóðina. ■